جنگ آخرالزمان؟
گروه جامعه‌شناسی دین انجمن جامعه‌شناسی ایران با همکاری باشگاه اندیشه روز سه‌شنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۳ نشستی با عنوان «انگاره‌های آخرالزمانی در جنگ جاری خاورمیانه» با سخنرانی عمادالدین باقی، احمد زیدآبادی و ماشاالله شمس‌الواعظین برگزار کرد.
داود دشتبانی
خبرنگار گروه دیپلماسی
-
-
مرواریدی که از کف رفت
بحرین دست‌کم از دوره ساسانیان حوزه نفوذ و متعلق به ایران بوده است و تنها پس از اشغال توسط پرتغالی‌ها در فاصله سال‌های ۱۵۲۱ تا ۱۶۰۲ در دوره صفوی این حاکمیت متزلزل شد.
-
اتحاد نفتی
هرچند مشهور است که محمدرضا پهلوی در سیاست خارجی تابع آمریکایی‌ها بود اما مواقعی هم که خلاف میل آنها عمل کرده کم نبوده است.
-
حق ویژه برای دیگران
روابط آمریکا و حکوت پهلوی یک تراژدی غم‌انگیز برای محمدرضاشاه بود؛ همان قدرتی که در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ باعث بازگشت او به تخت سلطنت شده بود در کمتر از یک دهه موجب جرقه نهضتی اعتراضی به رهبری امام خمینی شد که در سال ۱۳۵۷ به دوران سلطنت در ایران پایان داد.
-
از دشمنی تا همکاری
رابطه با شوروی همراه با سابقه تاریخی رفتار سلطه‌جویانه و تجاوزگرانه روسیه تزاری در دوران پهلوی همراه با بیم و احتیاط بود اما در دهه چهل و پنجاه خورشیدی حکومت پهلوی دریافت که می‌تواند این خطر را به فرصتی برای خود تبدیل کند.
-
دوستی که دشمن شد
مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ طی یک مصاحبه عهدنامه مودت میان ایران و آمریکا را بیمعنا خواند و گفت: «عهدنامه مودت با ایران را فسخ میکنم. متاسفیم که دادگاه نتوانست تشخیص دهد هیچ صلاحیتی در موضوع تحریمهای مربوط به آمریکا ندارد.»
-
از همکاری تا وابستگی
مهمترین تحول در رابطه نظامی ایران و ایالات متحده آمریکا پیش از کودتای ۲۸ مرداد، با تصویب قانون «اجازه خرید ده میلیون دلار ساز و برگ و اسلحه و مهمات از دول متحده آمریکا» در ۲۷ بهمنماه ۱۳۲۶ رخ داد. این قرارداد بیسابقه نخستین قرارداد خرید عمده سلاح ایران از آمریکا بود و درست پس از پایان بحران آذربایجان و پایان اشغالگری شوروی و موج نفرت از شوروی اتفاق میافتاد و بازتاب نقش آمریکا برای پایان دادن به حضور ارتش شوروی در ایران بود.
-
نسبت سیاست و زبان در ایران
یکی از انحرافات بحث اصل ۱۵ قانون اساسی استفاده از عبارت زبان مادری است. این کلمه زبان مادری نه ترم علمی است و نه ترم حقوقی. یعنی هیچ مبنای علمی و حقوقی ندارد؛ نه قانون اساسی از عبارت زبان مادری استفاده کرده و نه در متون علمی زبانشناسی از این تعبیر استفاده می‌شود. در زبانشناسی به زبانی که کودک در خانواده یاد می‌گیرد زبان اول و زبان رسمی را زبان دوم می‌نامند. اساساً ما برای مطالعه تاریخ و فرهنگ ایران باید ترم‌های علمی خودمان را تولید کنیم چون ما مثل جوامع اروپایی و آمریکایی و قاره‌های جدید کشف‌شده و کشورهای تازه‌تاسیس نیستیم.
-
پیمـان سست
تفاوت پیمان بغداد با پیمان سعدآباد که در سال ۱۳۱۶ میان ایران، ترکیه و افغانستان به امضا رسید، این بود که در آن پیمان این سه کشور متعهد شده بودند به خاک یکدیگر تعرض نکنند ولی در پیمان بغداد، همکاریهای متقابل نظامی پیشبینی شده بود و ضمن عدم حضور افغانستان اعضای پیمان بغداد شامل چهار کشور همسایه و دو قدرت بینالمللی بود.
-
بر باد رفته
قرارداد کنسرسیوم که در سال ۱۳۳۳ میان ایران و شرکتهای خارجی برای بهرهبرداری از منابع نفتی ایران بسته شد، نتیجه کودتای انگلیسی آمریکایی ۲۸ مرداد بود و برخلاف ملی شدن صنعت نفت بار دیگر بیگانگان را بر منابع و ثروت کشور مسلط کرد. این قرارداد ۲۵ ساله هرچند سهم پنجاهدرصدی برای ایران قائل شده بود و نسبت به پیش از ملی شدن صنعت نفت پیشرفت بزرگی بود اما نیم دیگر را به شرکتهای خارجی واگذار کرده بود و با پذیرش غرامت هنگفتی به شرکت نفت ایران و انگلیس که به مدت ده سال پرداخت میشد همین سهم را نیز کاسته بود.