پیام پیروزی پزشکیان برای غرب
مسعود پزشکیان، اصلاحطلب در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری ایران به پیروزی خیرهکنندهای دست یافته است. رای به پزشکیان نشاندهنده نارضایتی افکار عمومی از جهتگیری کشور در سالهای اخیر و لزوم گشودن راههای بالقوه جدید برای همکاری با غرب است.
پزشکیان با کسب ۱۶ میلیون و ۳۸۴ هزار و ۴۰۳ رأی، سعید جلیلی محافظهکار را که ۱۳ میلیون و ۵۳۸ هزار و ۱۷۹ رأی به دست آورد، در مشارکتی ۴۹/۸ درصدی شکست داد. این نرخ مشارکت در مقایسه با رکورد پایین مشارکت ۳۹ درصدی که در دور اول ثبت شده بود، افزایش قابل توجهی داشت.
پزشکیان در دور اول با غلبه بر سه رقیب اصولگرا به صدر جدول رسید. پزشکیان مدافع حقوق زنان در زمینه حجاب و پایان دادن به محدودیتهای اینترنتی است. او پس از پیروزی گفت: راه دشوار پیش رو جز با همراهی و همدلی و اعتماد شما هموار نخواهد شد.
پزشکیان با شعار «برای ایران» وعده داده بود که صدای بیصداها باشد و گفته بود که اعتراضات نباید با باتوم پلیس مواجه شود. اگرچه برخی او را در سیاستورزی در سطح بالا، ناآزموده میدانند، اما بخش بزرگی از مبارزات انتخاباتی او عمداً حول محور صداقت شخصی او و همچنین خارج بودن او از سمتهای حکومتی شکل گرفت.
پزشکیان در تلاش برای ایجاد تغییر در ایران با یک میدان مین مواجه است. او گفته است که اگر احساس کند که نمیتواند کاری از پیش ببرد، استعفا خواهد داد. اختیارات دقیق رئیسجمهور در حوزه سیاست خارجی مورد مناقشه است، اما پزشکیان در مناظرههای تلویزیونی بهطور مکرر و غالباً تند استدلال کرد که نمیتواند تغییری از جمله کاهش تورم ۴۰ درصدی ایجاد کند، مگر اینکه بتواند برخی از تحریمها را لغو کند. این کار نیازمند رویکرد کمتر تقابلی در روابط بینالملل است.
در طول مبارزات انتخاباتی، او گفت که ایران در نتیجه سیاست خارجی خود در یک قفس اقتصادی قرار گرفته است و باید همکاری بیشتری داشته باشد تا ببیند آیا تحریمها میتوانند برداشته شوند یا خیر. همراه او در کمپین انتخاباتی جواد ظریف وزیر امور خارجه سابق بود که در سال ۲۰۱۵ بر سر توافق هستهای مذاکره کرد که منجر به لغو تحریمها شد.
جلیلی، مذاکرهکننده سابق هستهای ایران، مدعی شده بود که ایران میتواند با ایجاد روابط اقتصادی قویتر بدون غرب، پیشرفت کند. جلیلی ایده قفس بودن ایران را رد کرده و معتقد بود که ایران پناهگاه است. پیروزی پزشکیان از آنجایی که هیچ اصلاحطلبی در انتخابات ریاستجمهوری گذشته در سال ۲۰۲۱ اجازه حضور در انتخابات را پیدا نکرد، بسیار اهمیت دارد.
از آن زمان تصور میشد که از اوج اصلاحطلبی ایران مدتها گذشته است و بسیاری از رایدهندگان متقاعد شدهاند که حضور در پای صندوقهای رای بیفایده است. اعتراضات سال ۲۰۲۲ هم به این احساس افزود که مسیر تغییر از طریق صندوقهای رای بسته شده است. اما پس از اینکه پزشکیان در دور اول در صدر قرار گرفت – با سرپیچی از قاعده سیاست ایران که اصلاحطلبان در صورت کم بودن مشارکت، شکست میخورند – تیم کمپین او اعتمادبهنفس پیدا کرد که در صورت شرکت رایدهندگان بیشتری در دور دوم، او میتواند پیروز شود.
همچنین مشخص شد که حامیان محافظهکار میانهروتر محمدباقر قالیباف قصد ندارند آرای خود را به جلیلی که با او اختلافات شدید ایدئولوژیکی داشتند، منتقل کنند. ظریف با دعوت از ممتنعان به رای دادن گفت: کسانی که در دور اول شرکت نکردند، در دوره اول پیام خود را ارسال کردند، اکنون باید با حضور خود پیام خود را تکمیل کنند.
غرب اکنون باید در مورد کمک به پزشکیان یا حفظ پوشش تحریمها به دلیل ادامه تشدید برنامه هستهای ایران و حمایتش از حزبالله لبنان و شورشیان حوثی یمن قضاوت کند.
ایران در حال غنیسازی اورانیوم در سطوح نزدیک به درجه تسلیحات است و ذخیرهای به اندازه کافی برای ساخت چندین سلاح هستهای دارد، اما هنوز کلاهک یا فناوری موشکی ندارد. این کشور همچنین پهپادهایی را برای استفاده در اوکراین در اختیار روسیه قرار میدهد و جالب اینکه دومین مشاور سیاست خارجی پزشکیان در کنار ظریف، مهدی صانعی، سفیر سابق در مسکو بود.
