کارنامه سیاستهای هستهای ترامپ و بایدن
مسائل بسیار کمی پیدا میشوند که بهاندازه سیاست هستهای آمریکا پراهمیت باشند. جو بایدن و دونالد ترامپ اگر دوباره انتخاب شوند، چه اقدامات احتمالی را برای بازدارندگی و کنترل تسلیحات انجام میدهند؟ دوران صدارت پیشین آنها تفاوتهای مهمی را نشان میدهند؛ نهتنها درباره مسائل خاصی از سیاست هستهای بلکه در رویکرد کلی برای مدیریت خطر هستهای ناشی از آن. این تفاوتها بهدلیل آزادی عمل شدید رؤسایجمهور در تصمیمگیری در مسائل هستهای شامل اختیار فردی رئیسجمهوری برای پرتاب تسلیحات هستهای بدون تایید دیگر بخشهای دولت اهمیت دارند.
دونالد ترامپ زمانی که روی کار بود اغلب در رویارویی با دیگر قدرتهای هستهای رویکردی جنجالی داشت و آشکارا نسبت به روابط با متحدانی که به ضمانتهای هستهای آمریکا وابستگی داشتند، شکاک بود.
او عملاً با کنترل تسلیحات دشمنی دارد. بایدن اما در زمینه هستهای نسبتاً محتاطتر عمل کرده، ثبات در روابط با دیگر قدرتهای هستهای و تقویت ضمانتهای هستهای آمریکا برای متحدانش را در اولویت قرار داده است. بایدن درحالیکه به بازدارندگی پایدار ارزش میدهد، تعهد طولانیمدتی به کنترل تسلیحات دارد.
تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هستهای، برخلاف تاییدیههای وزارت خارجه مبنی بر پیروی کامل ایران از شرایط آن، احتمالاً مهمترین تصمیم سیاست هستهای او در دوران صدارتش بهشمار میرود.
دومین تصمیم هستهای ترامپ با اختلاف بسیار کم، سیاست او در قبال کره شمالی بود. نشست ترامپ با کیم جونگ اون در ژوئن ۲۰۱۸ در سنگاپور هیاهوهای بسیاری بهپا کرد اما هیچ محدودیت قابلتوجهی را بر زرادخانه کره شمالی نگذاشت. در حقیقت، کرهشمالی در دوران ترامپ برنامه هستهای خود را گسترش داد و تقویت کرد، توانایی پرتاب موشکهای بالستیک با کلاهک هستهای به قاره آمریکا را بهدست آورد.
دولت ترامپ همچنین نسبت به کنترل تسلیحات با دیگر قدرتهای هستهای شک و تردید داشت. او آمریکا را از معاهده قدیمی «پیمان آسمانهای باز ۱۹۹۲» خارج کرد و نتوانست برای تمدید «شروع جدید»، تنها پیمان قانونگذاری استراتژیک در حوزه تسلیحات هستهای با روسیه بهتوافق برسد.
ترامپ همچنین آمریکا را از «پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد» خارج کرد، با اینکه نقض پیمان طولانیمدت روسیه به شماتت بیشتری نسبت به دولت ترامپ نیاز داشت.
علاوه بر آن ترامپ یک موشک بالستیکپرتاب از زیردریایی کوتاهبرد را اعزام کرد و برنامه ساخت یک موشک هستهای کروزپرتاب از دریا را راهاندازی کرد.
اولین دولت دونالد ترامپ راهنمای خوبی برای دور دوم ریاستجمهوریاش خواهد بود: خصومت آشکار با کنترل تسلیحات و رفتار بیتفاوت نسبت به خطر هستهای. دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم دیدگاه ترامپ نسبت به مسائل هستهای در ۴ سال گذشته تفاوتی کرده است.
مهمترین دستاورد بایدن مهار موفقیتآمیز تشدید جنگ هستهای روسیه با اوکراین است: روسیه علیه کشورهای عضو ناتو یا علیه اوکراین از تسلیحات هستهای استفاده نکرده است.
باوجود قدرتنمایی روسیه و نگرانی جدی غرب مبنی بر اینکه در صورت شکست تسلیحات متعارف روسیه در میدان نبرد، این کشور ممکن است به تسلیحات هستهای روی آورد، مسکو مرتباً از این پرتگاه عقبنشینی کرده است.
مهمترین دلیل آن این است که بایدن در مخابره این پیام که آمریکا از ناتو دفاع خواهد کرد و در صورت حمله هستهای روسیه به اوکراین با تمامقوا پاسخ خواهد داد (که قطعاً با تسلیحات هستهای نخواهد بود) واضح بوده است.
دولت بایدن با اینکه کمکهای نظامی متعارف و بیسابقه خود را به اوکراین ارسال میکند اما همزمان از تحریک روسیه اجتناب میکند. مثلاً در بیشتر اوقات توانایی اوکراین برای حملات با تسلیحات دارای برد بالا بر مناطق روسی را محدود نگه داشته است.
دولت بایدن همچنین برای ثبات روابط با چین تلاش کرده. زرادخانه هستهای چین با سرعت بالایی درحال گسترش است. آمریکا و چین بااینکه در ارتباط روابط متزلزلی داشتند اما حالا به برقراری ارتباط نظامی خود پایبندند.
بایدن همچنین اعتبار گستردگی چتر هستهای آمریکا را در کارنامه خود دارد که مهمترین ابزار منع اشاعه است. دور دوم بایدن هم همچنان بر تقویت روابط با متحدان متمرکز خواهد بود که زیربنای قدرت بازدارندگی آمریکا و روابط باثبات با دشمنان دارای تسلیحات هستهای است.
