سیاسی تر یا تخصصی تر؟ارزیابی تناسبی شدن انتخابات شورای شهر ۱۴۰۵ تهران
اولین تجربه تناسبی شدن انتخابات در ایران نه در مجلس شورای اسلامی، که بارها در ادوار مختلف به آن پرداخته شده و انتظار میرفت در اصلاحیههای قانون انتخابات مجلس انجام گیرد؛ بلکه در انتخابات شورای شهر ۱۴۰۵ تهران رقم خواهد خورد.
اولین تجربه تناسبی شدن انتخابات در ایران نه در مجلس شورای اسلامی، که بارها در ادوار مختلف به آن پرداخته شده و انتظار میرفت در اصلاحیههای قانون انتخابات مجلس انجام گیرد؛ بلکه در انتخابات شورای شهر 1405 تهران رقم خواهد خورد. این موضوع طی ماههای اخیر از سوی اعضای نهادهای مختلف مطرح شد و شنبه همین هفته علی زینیوند، معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور به توضیح روند برگزاری این انتخابات پرداخته و درباره آن چنین گفته است:«قانون شورا‌ها به تازگی ابلاغ شده و آیین‌نامه اجرایی آن را تدوین کرده‌ایم که در حال سپری کردن مراحل نهایی تصویب در دولت است. این تغییرات قانونی نیز مستلزم برگزاری آموزش‌هایی برای مجریان انتخابات است که در این نشست‌ها مورد بررسی و مرور قرار می‌گیرد. تلاش می‌کنیم تا حدود ۲۰ تیر این دوره از آموزش‌ها و نشست‌ها را در قالب گروه‌های چهارتایی استانی به پایان برسانیم.
پس از آن، آموزش فرمانداران و بخشداران را به‌صورت منطقه‌ای آغاز خواهیم کرد تا پیش‌زمینه‌های لازم برای برگزاری انتخاباتی منظم و قانونی فراهم شود. با توجه به هدف‌گذاری انجام‌شده برای برگزاری انتخابات الکترونیکی و اجرای مدل تناسبی در تهران، نیازمند آموزش‌های مفصل مبتنی بر قانون جدید هستیم که این موارد نیز در این جلسات بررسی می‌شود.»
فارغ از بحث اینکه این تغییر مدل برای آموزش به مردم به چه میزان زمان نیاز دارد و چقدر مردم درک مناسبی نسبت به این تغییرات تا زمان انتخابات در 11 اردیبهشت 1405 خواهند داشتند؛ از جمله موضوعات مورد بحث در این روزها این بود که تناسبی کردن انتخابات که به موجبش تقویت احزاب در فضای انتخابات را با رای به لیستها افزایش میدهد؛ در انتخابات شورای شهر چه نقشی ایفا خواهد کرد؟ به ویژه با توجه به اینکه تلقی از شورای شهر نهادی تخصصی در حوزه رفع مشکلات محیطی و بهبود کیفیت زندگی در هر حوزه انتخاباتی و نظارت بر عملکرد شهردار و شهرداری‌هاست و این پرسش به میان آمده که در چنین شرایطی آیا خروجی این تغییر در انتخابات و فعالتر کردن احزاب، موجب سیاسیتر شدن شوراهای شهر و فاصله بیشتر گرفتن این نهاد تصمیم‌ساز شهری از تخصصگرایی نخواهد بود؟ البته با توجه به اینکه این شیوه در بسیاری از کشورها چه در قالب پارلمان محلی و چه پارلمان ملی انجام گرفته است و تناسبی برگزار شدن انتخابات از جمله روشهای معمول در کشورهایی است که احزاب در آن فعال هستند؛ اگر بیم چنین اتفاقی وجود دارد و خواهان جلوگیری از این اثرگذاری باشیم باید تمهیداتی در پیش گرفته شود.
در این راستا برای آشنایی با نوع تناسبی شدن انتخابات شوراهای شهر و روستا و آسیب‌شناسی آن به سراغ سیدمحمدرضا متقی، مدرس دانشگاه و دکترای حقوق عمومی و سیدجعفر تشکرهاشمی، عضو شورای شهر و روستا رفتهایم و نظر آنها را درباره این تغییرات و نحوه آن جویا شدیم.
