وعده تسهیلات همیشگی با هدف تبلیغات

«انتخابات مجلس ششم که به پایان رسید و نمایندگان دوره جدید مجلس مشخص شدند، بهزاد نبوی که نقش بسزایی در هماهنگی‌های جبهه دوم‌خرداد برای پیشبرد اهداف و برنامه‌ها و پیروزی در انتخابات داشت و از مسئولان راهبری جبهه دوم‌خرداد به شمار می‌رفت، پیشنهاد داد که نمایندگان این جریان از دریافت خودرو، موبایل و میزان پولی که برای حقوق رئیس دفتر به نمایندگان می‌دهند، اجتناب کنند؛ اما تعداد اندکی از جمله خود او، رضا خاتمی و محسن آرمین و چند نماینده دیگر چنین پیشنهادی را پذیرفتند و بقیه ترجیح دادند همانند نمایندگان سایر ادوار مجلس از این تسهیلات استفاده کنند.»

این متن بخشی از خاطرات یکی از نمایندگان مجلس ششم است. البته این تنها نمونه این اجتناب و عدم دریافت تسهیلات یا بحث بر سر آن نیست. اندک نمایندگانی در ادوار مختلف مجلس از امکاناتی که در دسترس‌شان بود استفاده نکردند. مثلاً در همین دوره یازدهم مجلس یکی، دو نماینده از مترو برای تردد استفاده می‌کنند تا به گفته خودشان به بیت‌المال بدهکار نباشند.

دادن تسهیلات به نمایندگان مجلس از خانه و خودرو گرفته تا حقوق رئیس دفتر و کارکنان دفتر نمایندگان از جمله مواردی است که در ادوار مختلف درباره آن صحبت و بحث شده است. در این بحث‌ها گاه امکانات و تسهیلات را با مجالس سایر کشورها مقایسه کرده‎اند و گاهی بحث بر سر درست و غلط بودن دریافت آن توسط نمایندگان بوده است، نمایندگان نیز معیارهایی برای آن تعریف کرده‌اند.

همانطور که پس از انتخابات مجلس یازدهم بر سر نوع ماشین دریافتی و محل اختصاص خانه به نمایندگان با توجه به افزایش نرخ تورم موضوعاتی مطرح می‌شود؛ اخیراً حمید رسائی، یکی از منتخبان مجلس دوازدهم در کانال شخصی‌اش در شبکه اجتماعی ایتا نوشت: «هیئت رئیسه، هر کس که باشد، موظف است امکانات ابتدایی مثل دفتر، وسیله نقلیه، عوامل دفتر، محل اسکان برای منتخبان که از شهرستان‌ها به تهران می‌آیند و... را برای ایفای وظیفه نمایندگی منتخبان فراهم کند. خصوصاً که برخی منتخبان (به‌ویژه کسانی که در حال حاضر نماینده نیستند) برای حفظ استقلال خود و عدم وابستگی به کانون‌های ثروت، در ایام انتخابات بخشی از سرمایه شخصی‌شان را هزینه کرده‌اند و حتماً به این امکانات نیاز دارند.»

و به‌نوعی این موضوع تسهیلات، میزان و نحوه ارائه آن را به چیدمان مجلس و هیئت‌رئیسه آن وابسته ساخت. البته او شاید به استناد ماده ۲۲ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس از هیئت‌رئیسه درخواست کرده که امکانات را در اختیار نمایندگان بگذارد. چنانچه در بند ۱ تا ۳ این ماده قانونی آمده است: «نظارت بر کلیه امور ادارى، مالى، استخدامى و سازمانى مجلس، تصویب بودجه پیشنهادى سالانه مجلس و ارجاع آن به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس جهت طى مراحل قانونى و همچنین تصویب حقوق مالى نمایندگان طبق این آیین‌نامه بر عهده هیئت‌رئیسه مجلس است.»

اما این ارتباط و تاکید بر هیئت‌رئیسه به‌جای کلیات مجلس برای پیگیری وضعیت و هزینه نمایندگان شائبه‌هایی را پیش می‎آورد که پس از نگاهی گذرا درباره حقوق و دستمزد نمایندگان در کشورهای مختلف، آن را با برخی نمایندگان به اشتراک و گفت‌وگو گذاشتیم.

حقوق و دستمزد ۵ کشور جهان

نه‌تنها نمایندگان مجلس ایران بلکه نمایندگان پارلمانی دیگر کشورها نیز از تسهیلات و مزایایی برخوردار می‌شوند تا بتوانند به کار نمایندگی پرداخته و به شغل دیگری مشغول نباشند.

آلمان: نمایندگان پارلمانی در آلمان حدود 10 هزار یورو در ماه دریافت می‌کنند (که تقریبا 4 برابر حداقل حقوق کارگر ساده است) و دفتر مبله 45متری. البته مالیات و حق بیمه و بازنشستگی از حقوق آنها کسر می‌شود. آنها 12هزار یورو نیز برای تنخواه مالی اداری دریافت می‌کنند. علاوه بر آن مزایای مخارج دفتری، سفرها و ارتباطات کاری را هم دریافت می‌کنند. حقوق آنها در حدی است که تمام وقت خود را به کار نمایندگی اختصاص دهند، متناسب با سایر مشاغل است. نمایندگان در آلمان جهت تردد از وسایل نقلیه پارلمان استفاده می‌کنند.

ایتالیا: پارلمان‌نشینان ایتالیا سالانه 167 هزار یورو، یعنی در ماه، نزدیک به 14 هزار یورو دریافت می‌کنند. درآمد آنها 5/3 درصد بیشتر از درآمد متوسط کشور ایتالیاست. این در حالی است که نمایندگان ایتالیا بیشترین حقوق و مزایای دریافتی را در کشورهای اروپایی به خود اختصاص داده‌اند.  میانگین حقوق ماهانه کارگران ایتالیایی3650 یورو است.

آمریکا: از سال 2009 تاکنون نمایندگان پارلمانی ایالات متحده آمریکا 174هزار دلار در سال (14هزار و 500 دلار در ماه) دریافت می‌کنند. علاوه بر آن اعتبار سفر دریافت می‌کنند و هزینه اجاره خانه دوم در محل نزدیک پارلمان.  این در حالی است که حداقل دستمزد ساعتی در آمریکا 7/25 دلار است که در ماه چیزی بالغ بر حدود هزار و 218 دلار برای کارگر ساده می‌شود. البته آمریکا به صورت ایالتی است و در ایالات مختلف، حداقل حقوق متفاوت است.

بریتانیا: نمایندگان انگلیس در سال بیش از 91 هزار پوند دریافت می‌کنند. هزینه دفتر، استخدام نیرو، هزینه مسکن در لندن یا حوزه انتخابیه، تردد بین لندن و حوزه انتخابیه نیز به آنها پرداخت می‌شود. در حقیقت نمایندگان مجلس در بریتانیا بیش از 7هزار و 500 پوند دریافت می‌کنند. طبق اعلام دولت انگلیس در سال جاری کمترین میزان دستمزد 10/42 پوند در ساعت است و حقوق متوسط  بین 30 تا 40هزار پوند در سال است.

استرالیا: از سال 2023 حداقل حقوق دریافتی سالانه نمایندگان در پارلمان استرالیا نزدیک به 199 هزار دلارِ استرالیاست. هزینه خودرو، مسکن و سفرهای کاری نیز به آنها پرداخت می‌شود. در حقیقت نمایندگان بیش از 16هزار و 500 دلار به صورت ماهیانه دریافت می‌کنند. از سال 2023 حداقل حقوق در استرالیا به اندازه بیش از 23 دلار استرالیایی در ساعت است که معادل 3 هزار و 531 دلار استرالیا در ماه می‌شود.

ایران: بهمن سال گذشته و پس از حمله سایبری به مجلس لیستی از حقوق نمایندگان منتشر شد که بر مبنای آن، برخی از نمایندگان بیش از 200 میلیون تومان در ماه درآمد داشتند. به همین دلیل روابط عمومی مجلس بر آن شد که حقوق نمایندگان در خرداد 1402 را به عنوان لیست رسمی اعلام کند و طبق اعلام روابط عمومی مجلس و برخی از نمایندگان حقوق بهارستان‌نشینان حدود 25 میلیون تومان است. ضمن آنکه برخی از امکانات مانند خودرو، تسهیلات مسکن و... نیز به نمایندگان پرداخت می‌شود. در ایران حداقل حقوق سال 1402 پنج میلیون و ۳۰۸ هزار و ۲۸۲ تومان (دستمزد روزانه ۱۷۶ هزار و ۹۴۲ تومان) بود.

ابتدای دوره یازدهم مجلس خودروی «دنا» به نمایندگان به صورت اقساطی داده شد که برخی به آن اعتراض کردند و آن را مناسب ندیدند چراکه آن زمان دنا اتومات 500 میلیون تومان بود. در آن زمان برخی از نمایندگان که خودرو داشتند، به این خودروها اعتراض کرده و اعلام کردند که باید خودروهای معمولی‌تری به نمایندگان اعطا می‌شد.

درست اردیبهشت سال گذشته یکی از نمایندگان مجلس از گرفتن خودروهای شاسی‌بلند توسط نمایندگان خبر داد که جنجالی در پسِ این اعلام به وجود آمد و بحث بر این شد که برخی از نمایندگان آن را دریافت کرده‌اند.

یکی از نمایندگان در همان زمان در گفت‌وگو با هم‌میهن از گرفتن سوزوکی توسط برخی از نمایندگان دوره دهم خبر داده و تاکید کرد: «در دوره گذشته مجلس برخی از نمایندگان سوزوکی دریافت کرده بودند. اما ما خودروهای چینی گرفتیم تا بتوانیم در جاده‌هایی در کوه و... به حوزه‌های انتخابیه خود رفت و آمد کنیم.»

از سوی دیگر سال 1399 و زمان شروع دوره یازدهم مجلس۲۰۰ میلیون تومان حق مسکن به نمایندگان مجلس پرداخت شد تا طی 4 سال از حقوق آنها کسر شود. این پیش‌پرداخت نیز با واکنش روبه‌رو بود چراکه در آن زمان فقط 200 هزار تومان به حق مسکن کارگران اضافه شده بود.