فوتبال فارسی را تعطیل کنید!

نگاهی به وضعیت نابسامان تیم ملی در آستانه جام‌جهانی

پنج‌شنبه هفته گذشته به کمپ تیم‌های ملی رفتم تا شرایط بازیکنان حاضر در اردو را جویا شوم، اما نه خبری از اردو بود و نه بازیکنان تیم ملی! فقط سه بازیکن تیم ملی (شجاع خلیل‌زاده، حسین کنعانی‌زادگان و امید ابراهیمی) با حضور کی‌روش در حال پاس‌کاری بودند! در فاصله کمتر از یک ماه تا شروع مهم‌ترین رخداد فوتبال جهان، حال‌وهوای فوتبال ایران اصلا مشابه با دوره‌های قبل نیست. بعد از اعتراضات اخیر، فوتبال ایران هم روزهای خوبی را پشت سر نمی‌گذارد. کافی است پنج دقیقه زمان بگذارید و یک مسابقه فوتبال را تماشا کنید. بعد از گلزنی، بازیکنان شادی نمی‌کنند؛ تیپ مربیان فوتبال هم تغییر کرده و دیگر خبری از مصاحبه‌های فوتبالی بازیکنان در میکسدزون نیست. کارلوس کی‌روش هم از آماده‌سازی بازیکنان پیش از شروع جام‌جهانی رضایت ندارد و در کنارش دیپلماسی ورزشی را هم یک‌بار دیگر واگذار کردیم. بی‌تماشاگر بودن مسابقات فوتبال بیش از سه‌سال، ایران را به‌تنها کشوری تبدیل کرده که فقط 15درصد از مسابقاتش را تماشاگران از نزدیک تماشا کرده‌اند.

شکست دیپلماسی حتی از سوی کشور حامی

دیپلماسی ورزشی موضوع مهمی است که بی‌اغراق فدراسیون فوتبال ایران حداقل در یک‌سال اخیر با شکست عجیب در این زمینه رو‌به‌رو شده است. پیش از پیروزی مهدی تاج در انتخابات فدراسیون، مسئولان فوتبال ایران بیش از شش‌ماه تلاش کردند تا دو بازی دوستانه پیش از شروع جام‌جهانی تدارک ببینند. یکی از بازی‌ها با تیم‌ملی کانادا در این کشور بود که درنهایت با فشارهای خارج از کشور، این مسابقه لغو شد. از سوی دیگر، مسابقه دوم تدارکاتی هم فراهم نشد تا ایران دو «فیفا دی» مهم را از دست بدهد. موضوع بعدی اما در فاصله اندک تا جام‌جهانی، جدی به‌نظر می‌رسد. فدراسیون فوتبال قطر تصمیم گرفت تا لیگ این کشور را به‌خاطر میزبانی جام‌جهانی و آمادگی هرچه بهتر تیم‌ملی، از اواخر شهریورماه تعطیل کند، به همین خاطر بازیکنان خارجی شاغل در لیگ ستارگان قطر این مجوز را یافتند تا به کشورهای خودشان برگردند و در اختیار تیم‌های ملی کشورشان قرار بگیرند. این شرایط اما برای دو بازیکن ایرانی شاغل در کشور قطر صدق نکرد تا یک‌بار دیگر ثابت شود حتی در بُعد ورزش هم با «شکست دیپلماسی» رو‌به‌رو شده‌ایم. شرایط وقتی ناراحت‌کننده‌تر می‌شود که کارلوس کی‌روش، سرمربی تیم‌ملی ایران شخصا به کشور قطر سفر کرد و با مراجعه حضوری به باشگاه الاهلی قطر از مسئولان این باشگاه درخواست کرد تا شجاع خلیل‌زاده و حسین کنعانی‌زادگان را بعد از تعطیلی لیگ این کشور در اختیار تیم‌ملی ایران قرار دهند. حالا مشخص شده این باشگاه قطری باوجود تعطیلی لیگ، اجازه همراهی دو بازیکن ایرانی در اردوی آماده‌سازی جام‌جهانی را نمی‌دهد! کارلوس کی‌روش هم برای این‌که به الاهلی قطر فشار بیاورد، تهدید کرد در صورت غیبت شجاع و کنعانی، این دو بازیکن برای جام‌جهانی خط خواهند خورد و این مسئله طبعا ضرر مالی زیادی به باشگاه الاهلی خواهد زد؛ چراکه فیفا رقم قابل‌قبولی را به باشگاه‌هایی پرداخت می‌کند که بازیکن در جام‌جهانی داشته باشند. در این زمینه فدراسیون فوتبال ایران نیز نمی‌تواند کاری کند چون طبق قوانین فیفا، باشگاه‌ می‌تواند بازیکن‌اش را در فاصله هفت‌روز تا شروع جام‌جهانی به تیم‌های‌ملی هر کشوری تحویل دهد. درواقع اینجا هم دیپلماسی ورزشی به سبک مدیران فوتبال ایران با شکست رو‌به‌رو شده است؛ حتی مقابل کشوری که ارتباط دوستانه‌ای با دولتمردان سیاسی و مسئولان فوتبال ایران داشته است.

500 بازی بدون تماشاگر!

«مسابقات تا اطلاع ثانوی بدون حضور تماشاگر برگزار می‌شود»! این جمله نقل‌قول مستقیم سهیل مهدی، مسئول برگزاری مسابقات فوتبال ایران است که درخصوص تمدید برگزاری مسابقات، بدون حضور تماشاگران است. این قصه اما سر دراز دارد و غیبت هواداران فوتبال مربوط به دیروز و امروز نیست. بعد از شیوع ویروس کرونا؛ فوتبال ایران از هفته بیست‌ویکم لیگ نوزدهم، یعنی سال 1399 بدون حضور تماشاگر برگزار شد. این روند به‌طور کامل تا پایان لیگ بیستم هم ادامه داشت؛ هرچند سایر کشورهای دنیا در سال 1400 به‌مرور فوتبال‌شان با تماشاگر ادامه پیدا کرده بود. در لیگ بیست‌ویکم اما با فروکش کردن ویروس کرونا، انتظار می‌رفت تا فدراسیون فوتبال سرانجام درهای استادیوم را به‌روی تماشاگرانش باز کند اما بازهم این اتفاق رخ نداد تا لیگ بیست‌ودوم هم آغاز شد و این روند ادامه پیدا کرد. ترس از محرومیت توسط فیفا به دلیل زیر بار نرفتن «حضور زنان در ورزشگاه» باعث شد تا بی‌تماشاگر بودن مسابقات به‌مدت سه‌سال ادامه پیدا کند. طبق آمار، بیش از 500مسابقه در این سه‌سال در لیگ‌برتر ایران بدون حضور تماشاگر برگزار شده و فقط 13درصد بازی‌ها با تماشاگر محدود آغاز شده است. با یک حساب اجمالی به این نتیجه می‌رسیم که از نیم‌فصل اول لیگ‌نوزدهم در سال 1399، مجموعا 664بازی در لیگ‌برتر ایران برگزار شده که تنها 101بازی محل حضور تماشاگران بوده است. درواقع از نیم‌فصل دوم لیگ‌نوزدهم تا امروز که لیگ بیست‌و‌دوم را پشت‌سر گذاشتیم، تنها 15درصد مسابقات با حضور تماشاگران بوده است؛ یک رکورد منفی بی‌سابقه در قیاس با سایر کشورهای دنیا.

«فوتبالفارسی»؛ نامتعارف مثل همیشه

در یک‌ماه اخیر، فوتبال ایران «رنگی بودن» خودش را از دست داده است. بازیکنان بعد از گلزنی، خوشحالی نمی‌کنند. مربیان با پیراهن مشکی و چهره‌ای درهم، کنار زمین حضور پیدا می‌کنند. مصاحبه‌های آن‌ها در نشست خبری اغلب درمورد فوتبال نیست و تمایلی به برگزاری نشست‌های خبری بلند ندارند. استوری تبلیغاتی بازیکنان که اتفاقا درآمد بالایی از این طریق برای‌شان داشت، به استوری‌های انتقادی و تسلیت‌های پیاپی تغییر یافته است. بستن مچ‌بند مشکی نیز به‌مدت دو‌هفته، چالش جدی‌ای برای سازمان لیگ و بسیاری از تیم‌ها ایجاد کرده بود. جواد نکونام، سرمربی تیم فوتبال فولاد خوزستان، هفته گذشته در نشست خبری اعلام کرد، بهتر است فوتبال ایران را تعطیل کنید چراکه هیچ‌کس بابت این فوتبال در شرایط فعلی خوشحالی نمی‌کند؛ نه بازیکنان خوشحال هستند، نه مربیان. همچنین اولویت مردم هم الان فوتبال نیست. سیاوش یزدانی، بازیکن استقلال به دلیل تولدی که برای سرمربی استقلال تدارک دیدند، به‌شدت به هم‌تیمی‌های خودش تاخت و به‌صورت موقت از استقلال کنار گذاشته شد. اتفاقاتی رخ می‌دهد که پیش‌تر حداقل فوتبالیست‌ها آن را تجربه نکرده بودند. انگیزه، فاکتوری است که حالا بین بازیکنان تیم‌ملی ایران پیش از شروع جام‌جهانی وجود ندارد. سایر کشورها (31تیم دیگر) با تدارک مناسب، لیگ‌های پرتماشاگر و انرژی‌مضاعف، راهی قطر می‌شوند اما فوتبال ایران با استرس ناشی از حذف زودهنگام پیش از شروع جام‌جهانی به دلیل درخواست دولت اوکراین از فیفا قرار دارد. همچنین بازیکنان فوتبال ایران از لیگی بدون تماشاگر، بدون خوشحالی گل، بدون مصاحبه و جو فوتبالی در بین اقشار جامعه، باید راهی مسابقاتی شوند که در حال حاضر اولویت مردمش نیست. این همان تعریف «فوتبالفارسی» است؛ ورزشی که دیگر برای مردم رنگی نیست.