احترام چندساعته به زنان
بیلبورد میدان ولیعصر با طرحی از زنان موفق ایران و جمع‌آوری آن خبرساز شد
بیلبورد میدان ولیعصر با طرحی از زنان موفق ایران و جمع‌آوری آن خبرساز شد
در پی انتقاد تعدادی از زنان ایرانی که از تصویر آنها در دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر استفاده شده بود، سازمان اوج این دیوارنگاره را بعد از چند ساعت جمع کرد. این اتفاق درحالی رخ داد که اعتراض به دیوارنگاره‌های ولیعصر مسبوق به سابقه بوده و سال 1397 و بعد از صعود تیم‌ملی فوتبال ایران به جام جهانی 2018 روسیه، دیوارنگاره‌ای نصب شد تحت‌عنوان «باهم قهرمانیم؛ یک ملت و یک ضربان» که در این بیلبورد چهره هیچ زنی نبود و فقط ورزشکاران مرد حضور داشتند. اعتراض‌ها چنان بالا گرفت که درعرض 24ساعت بیلبورد عوض شد و یک زن به شکل نمادین در کنار سایر ورزشکاران مرد قرار گرفت!
فرهنگ‌سازی‌های گزینشی
بیلبوردی که با هدف فرهنگ‌سازی و اتحاد مردم ایران طراحی شده بود؛ با جنجال و اعتراض همراه می‌شود. در دیوارنگاره جدید، تصاویری از چهره‌های زن فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی، اجتماعی و سیاسی دیده می‌شود؛ پروین اعتصامی، طاهره صفارزاده، بدرالزمان قریب، فاطمه معتمدآریا، نرگس آبیار، ایران درودی، سیمین دانشور، هما روستا، ثریا قاسمی، حمیده خیرآبادی، مرضیه برومند، مریلا زارعی، توران میرهادی، سیده‌زهرا حسینی، فروغ فرخزاد، پروانه معصومی، مریم میرزاخانی، فاطمه رهبر، بی‌بی مریم بختیاری، زهره کودایی و تعداد دیگری از زنان ایران. هم‌زمانی نصب این بیلبورد با اعتراض زنان در خیابان باعث شد تا این موضوع بیش‌ازپیش دیده شود و شدت انتقادها به این موضوع افزایش چشمگیری داشته باشد. چهره‌هایی که تصویرشان در این دیواره‌نگاره وجود داشت، به این موضوع اعتراض کردند.
فاطمه معتمدآریا نیز با انتشار ویدئویی، اعتراض‌شدید خود را به اقدام سازمان فرهنگی و هنری اوج مطرح کرد. پیشتر انتقادات بسیار تندی به معتمدآریا مطرح شده بود مبنی بر یکی از اظهارنظرهایش درخصوص «حجاب» که پذیرفته بود طبق قوانین موجود در کشور با حجاب کامل در سینما و تلویزیون کار کند و چنین قانونی را محترم و در راستای قوانین کشوری شمرده بود. این‌بار اما رویکرد او با انتشار پستی اینستاگرامی کاملا متفاوت شد که تمجید برخی دیگر از گروه‌های منتقد دیروز را در بر داشت. البته پوریا ذوالفقاری، منتقد سینما نگاه دیگری به ماجرا دارد و معتقد است، اگر فردی (مثل فاطمه معتمدآریا) ویدئویی در حمایت از مردم منتشر می‌کند، نباید رویکرد گذشته‌اش را نادیده گرفت.
مرضیه برومند و ثریا قاسمی هم نسبت به این موضوع معترض و خواستار حذف عکس‌شان از این دیوارنگاره شدند. یکی از رسانه‌های اصول‌گرا هم با زاویه‌دید خودش نسبت به این ماجرا واکنش نشان داد و گفت، به چه دلیل چهره فاطمه معتمدآریا باید در این دیوارنگاره باشد:«با این حال گنجاندن تصویر سوال‌برانگیز برخی افراد مانند فاطمه معتمدآریا که رفتارهای حاشیه‌ساز او اخیرا به کشف حجاب هم رسیده بود، مورد اعتراض برخی کاربران قرار گرفته و مشخص نیست این اقدام با چه معیاری انجام شده است.»
کاربران مجازی چه می‌گویند؟
کاربران فضای مجازی که این روزها به دلیل فیلترینگ گسترده با مشقت فراوان وارد اینستاگرام و توئیتر می‌شوند، در واکنش به نصب بیلبورد یادشده، انتقادات فراوانی را نسبت به موسسه اوج وارد دانستند. حضور برخی افراد در این بیلبورد چنان عجیب به‌نظر می‌رسید که کمترکسی تصور می‌کرد روزی حتی برای ظاهرسازی، این افراد از سوی یک تریبون‌رسمی، حتی درحد بیلبورد خیابانی به‌رسمیت شناخته شوند. برخی کاربران معتقد بودند، نصب چهره افرادی که سال‌ها در رسانه‌ملی صحبتی از آنها به‌میان نیامده بود یا جایی در ادبیات شعر فارسی ایران نداشتند، به‌نوعی سوءاستفاده از مقبولیت آنها در میان مردم است که در بزنگاه و شرایط‌خاص کشور از تصاویر و چهره آنان در بیلبورد ولیعصر استفاده شود. همچنین در مورد افرادی که در قید حیات نیستند، چطور موسسه اوج توانسته بدون کسب اجازه از خانواده آنها از چهره‌شان روی این بیلبورد استفاده کند؟ برخی کاربران می‌گویند، تا پیش از این فقط نقش «مادری» برای زنان به‌رسمیت شناخته می‌شد، اما حالا تصویر مفاخر زن بر دیوارشهر نصب می‌شود. برخی دیگر اشاره کرده‌اند که پیشتر در دیوارنگاره‌های میدان ولیعصر، تصاویر زنان سانسور می‌شد.
یکی از خبرنگاران اصول‌گرا اما در توئیترش نوشته: «مدت‌ها می‌گفتند چرا فروغ فرخزاد از سوی حاکمیت تحویل گرفته نمی‌شود و حالا بعد از باز شدن پای این شاعر به صداوسیما، تصویرش نیز روی دیوارنگاره میدان ولیعصر رفته و نق‌نق می‌کنند که فروغ این‌شکلی نبود و آن‌شکلی بود. اصل حرف این است که همه‌اش برای ماست و شما حق ندارید صحبت کنید!» این درحالی‌است که انتقاد اصلی به این ماجرا این بود که چرا هیچگاه اشعار فروغ فرخزاد مجوز نمی‌گرفت و در بایکوت کامل قرار داشت؟ اما در بزنگاه و رخداد چنین حوادثی، اسم و فامیل و کارهای فرخزاد محترم شمرده می‌شود و یادش را گرامی می‌دارند؟
رضا درمیشیان، کارگردان سینما نیز با انتشار توئیتی به انتقاد از رویکرد موسسه اوج پرداخت و نسبت به استفاده از چهره ژاله علو اعتراض کرد: «عکس استفاده‌شده از سرکار خانم ژاله علو در بیلبورد میدان ولیعصر، متعلق به صحنه‌ای از فیلم «مجبوریم» است که عکاس آن، خانم نوشین جعفری هم اکنون در زندان اوین به‌سر می‌برد. به‌عنوان کارگردان و تهیه‌کننده مالک «مجبوریم»، راضی به سوءاستفاده از عکس فیلمم در بیلبورد نصب‌شده در میدان ولیعصر نیستم». کوروش ضیغمی یکی از نوادگان بی‌بی مریم بختیاری نیز در انتقاد به حضور مادربزرگش در این بیلبورد با انتشار توئیتی نوشت: «وقتی بیلبورد را دیدم، اصلا باورم نشد که عکس بی‌بی هم اینجاست! در گروه خانوادگی این عکس را فرستادم، آنها نیز ندیده بودند. من به‌عنوان نواده بی‌بی مریم بختیاری می‌گویم که شما حق نداشتید بدون اجازه ایلخان از عکس خانم بختیاری استفاده کنید.»
مهرداد معظمی، روابط عمومی موسسه اوج با انتشار توئیتی از چنین طرحی که توسط همین موسسه اجرایی شده، دفاع کرد و گفت: «ما به‌عنوان سازمان هنری اوج همواره یکپارچگی ایران عزیز را مدنظر قرار دادیم. تصویر دیوارنگاره تلاش کرده برای پاسداشت مقام زن، تعداد اندکی از زنان‌موفق سرزمین‌مان ایران را معرفی کند. برای این روزها که همه‌جا حرف زنان است. همه باید سعه‌صدر خود را برای ایران بالا ببریم، چون ما در یک کشتی هستیم؛ چه بخواهیم، چه نخواهیم».
احترام گزینشی به زنان؟
تاریخ تکرار شده است؛ چهارسال پیش همان تفکری که «زنان» را در طرح اتحادملی برای رفتن به جام‌جهانی حذف و فقط به حضور ورزشکاران مرد بسنده کرده بود، این‌بار نیز با طراحی بیلبوردی جنجالی باعث شد تا بازهم «اعتراض زنان بازیگر و ورزشکار» را در پی داشته باشد. پایان کار هم مشابه بود. چهارسال پیش به دلیل اعتراضات گسترده به طرح یادشده مجبور شدند طرح جدیدی را نصب کنند و این بار نیز بعد از 24 ساعت طرح احترام به زنان به‌خاطر اعتراض شدید بازیگران و کاربران مجازی جمع‌آوری شد. آخرین نکته این است که چاپ چنین بنری با هزینه‌های جانبی، رقم قابل‌توجهی می‌شود که همین مساله می‌تواند نماد هزینه‌هایی باشد که مصرف می‌شود، بدون این‌که برای هزینه‌کننده‌ها سودی داشته باشد و منافع‌شان را تامین کند.
