نگاه خارجی

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

کار سخت ترکیه برای توازن در روابط

ترکیه در تلاش است تا مواضع خود را در قبال حمله‌ای که حماس در 7 اکتبر علیه اسرائیل انجام داد، به دقت تنظیم کند و در عین حال به حمایت از آرمان فلسطین ادامه داده و به موازات آن روابطش با حماس را کاهش داده و به‌دنبال جلوگیری از درگیری جدید با اسرائیل باشد. این بحران زمانی رخ داد که رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به‌دنبال عادی‌سازی روابط با قدرت‌های منطقه از جمله اسرائیل بود. پس از سال‌ها اختلاف دوجانبه، اردوغان ماه گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل دیدار و از وی برای سفر به آنکارا دعوت کرد. در نگاه اول، می‌توان گفت که روابط نزدیک دولت اردوغان با حماس اکنون این کشور را در فشار قرار داده است. علاوه بر این، می‌توان انتظار داشت که فشار فزاینده آمریکا بر آنکارا برای قطع روابط با حماس پس از فرونشستن گرد و غبار بحران افزایش یابد. با این وجود، برای غرب، ترکیه در حال حاضر شریکی است که می‌تواند با حماس گفت‌وگو کند و این به‌عنوان نوعی سپر و امتیاز برای دولت اردوغان عمل می‌کند. تماس‌هایی که از آنکارا برای میانجیگری آنکارا برای آزادی گروگان‌های خارجی در دست حماس گرفته شد، به اردوغان این فرصت را داد تا نقشی را که انتظارش را داشت ایفا کند. اردوغان برخلاف مواضع تندخویانه‌اش علیه اسرائیل در گذشته، این بار زبان خود را مهار کرد و مراقب بود که روابط جدیدی را که به‌تازگی با اسرائیل باز کرده بود، به خطر نیندازد. او ممکن است لحن خود را علیه اسرائیل به دلیل تلفات فزاینده غزه کمی سخت‌تر کرده باشد، اما از حمایت از حماس نیز خودداری می‌کند. یک منبع فلسطینی در آنکارا با اذعان به ناامیدی طرف فلسطینی به المانیتور گفت: «گروه‌های فلسطینی از جمله حماس از موضع ترکیه ناراضی بوده‌اند. اظهارات اردوغان ناکافی تلقی می‌شود. ترک‌ها حتی سفیر اسرائیل را برای اعتراض به وزارت خارجه احضار نکردند.» علاوه بر این، پس از انتشار تصاویر حمله حماس به شهرک‌های اسرائیلی، ترکیه به شکلی محترمانه از اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس که در زمان یورش در استانبول بود، خواست تا این کشور را ترک کند. خالد مشعل، یکی دیگر از شخصیت‌های ارشد حماس، هفته گذشته در مصاحبه‌ای با تلویزیون هابرترک ترکیه گفت که این گروه انتظار حمایت قوی‌تری از آنکارا دارد. مشعل گفت:«من برای ترکیه احترام زیادی قائلم. ترکیه باید از اسرائیل بخواهد که بس کند.» با این حال، بعید است آنکارا موضع خود را در قبال حماس آنقدر که شرکای غربی‌اش می‌خواهند، سخت‌تر کند. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه، روز سه‌شنبه تاکید کرد که دیدگاه‌های غرب و ترکیه متفاوت است. وی گفت: «از آنجایی که غربی‌ها حماس را به‌عنوان یک سازمان تروریستی تعریف می‌کنند، همه فعالیت‌های آن را در چارچوب تروریسم ارزیابی می‌کنند. ما به نوبه خود می‌گوییم که هیچ طرفی نباید غیرنظامیان را هدف قرار دهد.» به دستور اردوغان، مقامات اطلاعاتی و وزارت خارجه ترکیه با حماس تماس داشته‌اند اما ظاهراً پاسخ مثبتی به پیشنهادهای میانجی‌گری دریافت نکرده‌اند. به نظر می‌رسد برخی این را نشانه عدم نفوذ آنکارا می‌دانند، اما در مرحله اولیه درگیری، حماس پذیرای پیشنهادات قطر و مصر نیز نبوده است. به گفته این منبع فلسطینی، فشار بر آنکارا برای قطع روابط با حماس بیشتر از سوی ایالات متحده است تا اسرائیل.
در مورد تلاش‌های میانجی‌گری، این منبع گفت که حماس، جهاد اسلامی و دیگر گروه‌های مقاومت در غزه حاضر به بحث درباره هرگونه میانجیگری نیستند. همه پیشنهادها خواستار آزادی گروگان‌ها در ازای توقف حملات هوایی اسرائیل، از سرگیری جریان آب و برق به غزه و باز شدن گذرگاه مرزی رفح بین غزه و مصر بوده است. این منبع توضیح داد که قبل از هر بحثی بمباران باید متوقف شود. یک منبع نزدیک به دولت ترکیه گفت که تماس‌ها با حماس بیشتر به قطر منتقل شده است و مصر نقش سنتی خود را حفظ کرده است، درحالی‌که ترکیه در تماس با ایران و لبنان فعال‌تر است تا از خطر گشودن جبهه جدیدی توسط حزب‌الله جلوگیری کند. این منبع اذعان کرد که روابط آنکارا با حماس سردتر شده است.