نگاه خارجی

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

ایران چه خواهد کرد؟

از زمان شروع جنگ بین اسرائیل و شبه‌نظامیان غزه، ایران - به‌عنوان یک بازیگر اصلی منطقه‌ای و متحد اصلی جنبش حماس - یک کارزار دیپلماتیک فعال را برای منزوی کردن اسرائیل دنبال کرده و در عین حال، تلاش کرده است بی‌علاقگی خود را به سرریزشدن درگیری در منطقه نشان دهد. اما سوال این است که اگر دشمن قسم‌خورده ایران یعنی اسرائیل به حمله زمینی وعده‌داده‌شده‌اش به نوار غزه عمل کند، جمهوری اسلامی چه واکنشی نشان خواهد داد؟ حمایت از آرمان فلسطین یکی از اصول ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران از زمان پیدایش آن، پس از انقلاب 1979 بوده است. ایران با دوری از فشارهای بین‌المللی، طی چهار دهه گذشته شبکه‌ای از نیروهای منتسب به خود را در سراسر خاورمیانه ایجاد کرده است. کشورهای غربی این اقدام ایران را ماجراجویی می‌‌دانند. «راه قدس [بیت‌المقدس] از کربلا می‌گذرد» شعاری مشهور در شعارهای جمهوری اسلامی است که تلاش‌های تهران - از عراق، سوریه و یمن گرفته تا لبنان و سرزمین‌های اشغالی - برای مبارزه غیرمستقیم با اسرائیل و هدف قرار دادن منافع آمریکا را نشان می‌دهد. در پی حملات هوایی مداوم اسرائیل به غزه که با حمله غافلگیرکننده حماس در 7 اکتبر آغاز شد، ایران اکنون هشدار داده است که یک درگیری منطقه‌ای ممکن است نزدیک باشد. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی روز سه‌شنبه در سخنانی اعلام کرد: «اگر رژیم صهیونیستی از حملات خود دست برندارد، هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی نیروهای مقاومت را بگیرد». رهبری ایران که حرف آخر را در سیاست خارجی و امور نظامی ایران می‌زند، اشاره‌اش به حزب‌الله و دیگر گروه‌های مورد حمایت ایران بوده است. با توجه به اینکه توانایی‌های موشکی حزب‌الله در سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی تقویت شده است، این نیروی لبنانی در حال حاضر بزرگترین تهدید برای اسرائیل است. پس از دیدار هفته گذشته حسین امیرعبداللهیان با حسن‌نصرالله، رهبر این گروه لبنانی، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی ایران گفت:«نیروهای مقاومت با قاطعیت به من گفتند که آماده هرگونه رویارویی مستقیم با رژیم صهیونیستی هستند. به گفته وی، اگر اسرائیل به حمله برنامه‌ریزی‌شده خود در غزه ادامه دهد، نیروهای نیابتی ممکن است وادار به اقدام شوند و در نهایت این اقدام منجر به تعیین مجدد نقشه اسرائیل و واگذاری اراضی اشغالی می‌شود. دور نگه داشتن دشمن از طریق نبردهای فرامرزی، دکترینی حیاتی در دستور کار امنیتی و سیاست خارجی تهران بوده است که به‌ویژه توسط سردار (شهید) قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیگیری می‌شد. سلیمانی در اوایل سال 2020 در حمله هوایی آمریکا ترور شد. تلویزیون دولتی ایران، که پوشش آن از تحولات نظامی حساس در سرمقاله زیرنظر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، روز چهارشنبه گزارشی را منتشر کرد که در آن به تفصیل توضیح داد که چگونه نیروهای نیابتی ایران می‌توانند اسرائیل را از سه جهت مختلف غافلگیر کنند. براساس این سناریو، حزب‌الله از شمال، حوثی‌های یمن از جنوب و شبه‌نظامیان مستقر در عراق و سوریه از شرق می‌توانند رگبار موشک‌ها و راکت‌ها را بر سر اسرائیل سرازیر کنند. در این گزارش آمده است: «ماشه ممکن است در روزهای آینده کشیده شود.» با این وجود، بررسی اظهارات علنی مقامات ایرانی حاکی از انتخاب دقیق کلمات توسط آنهاست. آنها همچنان از «گروه‌های مستقل مقاومت» صحبت می‌کنند و از هرگونه صحبت در مورد رویارویی مستقیم ایران با اسرائیل، اجتناب می‌کنند. به‌‌رغم مواضع آتشین ایران و اسرائیل نسبت به یکدیگر و اقدامات اسرائیل در ترور دانشمندان هسته‌ای و موشکی ایران و حملات خرابکارانه به تأسیسات هسته‌ای ایران، دو طرف هرگز وارد درگیری نظامی با یکدیگر نشده‌اند. جمهوری اسلامی ایران حتی پس از ترور قاسم سلیمانی از ورود به یک جنگ تمام‌عیار با آمریکا امتناع کرد. در صورت گسترش جنگ، ایران ممکن است روی حمایت روسیه و چین، متحدان کلیدی که از محکومیت علنی حماس برای کشتن صدها غیرنظامی اسرائیلی خودداری کرده‌اند، حساب کند. این دو به‌طور فزاینده‌ای همکاری نظامی با ایران از جمله رزمایش مشترک در آب‌های بین‌المللی را تقویت کرده‌اند.