نامه‌ای در بدترین زمان برای ایران
نامه‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفت که برای پیشنهاد بازگشایی مسیر گفت‌وگوها با ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش ارسال کرده‌است، در شرایطی نوشته‌شده‌است که ایران از لحاظ سیاست داخلی در بی‌ثبات‌ترین شرایط چندین سال گذشته قرار دارد.
نامه‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفت که برای پیشنهاد بازگشایی مسیر گفت‌وگوها با ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش ارسال کرده‌است، در شرایطی نوشته‌شده‌است که ایران از لحاظ سیاست داخلی در بی‌ثبات‌ترین شرایط چندین سال گذشته قرار دارد. در طول ماه جاری پارلمان تحت سیطره محافظه‌کاران در ایران قدرت خود را علیه کابینه رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب که از تیرماه کار خود را آغاز کرده‌است، اعمال کرد و عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد باتجربه را برکنار کرد و همزمان محمدجواد ظریف، معاون رئیس‌جمهور و شناخته‌شده‌ترین اصلاح‌طلب دولت هم مجبور به کناره‌گیری شد.
این اعمال قدرت مخالفان، به روشنی برخلاف تمایل مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور بود، اما در شرایطی که اقتصاد تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارد، رهبر ۸۵ ساله ایران، [آیت‌الله] سیدعلی خامنه‌ای به وضوح حاضر به حمایت از پزشکیان نشد. پارلمان ایران که احساس می‌کند روی دور افتاده‌است، حالا می‌خواهد ۱۱ وزیر دیگر کابینه را هم احضار کند و مجموعاً ۴۹ سوال از آنها در مورد عملکردشان بپرسد؛ اقدامی که بیش از هر چیز به نظر می‌رسد با هدف ایذای دولت پزشکیان باشد تا در مقابل آنها تسلیم شود.
شایعاتی از همین حالا منتشر شده‌است که پزشکیان، مردی احساساتی که با شعار صداقت کار خود را آغاز کرد، قصد دارد به زودی استعفا دهد. خروج او از قدرت تایید خواهد کرد که دولت عمیق، یا آنگونه که در ایران گفته‌می‌شود دولت سایه، حاضر به از دست دادن قدرت نیست. اگر او از کار کناره‌گیری کند، کاملاً روشن خواهد کرد که چه کسی را مسئول می‌داند. او در یک سخنرانی به شدت صادقانه، عاقبت تمایل خود را به زبان آورد و گفت که او به مذاکره با غرب تمایل داشت، اما رهبر معظم آن را رد کرد و «تمام شد و رفت.»
پزشکیان گفت: «نظر بنده این بود که گفتوگو بهتر است. رهبر انقلاب فرمودند ما با آمریکا گفتوگو نمی‌کنیم. من هم آمدم گفتم با آمریکا گفتوگو نمی‌کنیم. باید خودمان را با جهتی که رهبر انقلاب مشخص کردند وفق دهیم.» پزشکیان گفت: «برای تطبیق خود با شرایط و حل مشکلات، باید تلاش و راه‌های مؤثری پیدا کنیم.» پزشکیان در این سخنرانی همچنین گفت: «از وقتی که کار را شروع کردیم، با ناترازی در زمینه آب، برق، گاز و از سوی دیگر بدهی‌های کلان در زمینه پرداخت مطالبات گندم‌کاران، بخش‌های بهداشت و درمان، بازنشستگان و نظایر آنها مواجه بودیم.» او روز شنبه بار دیگر به خاطر کمبود منابع انرژی عذرخواهی کرد.
بخش زیادی از این مانورها ظاهراً در خصوص سوءمدیریت اقتصادی و فقر، در واقع بخشی از یک نبرد بزرگ‌تر در مورد رابطه با غرب است. محافظه‌کاران معتقدند که تجربه نشان داده‌است که ترامپ و اسرائیل به عنوان متحد او، غیرقابل اعتماد هستند و به دنبال تغییر رژیم در ایران هستند. پزشکیان در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری‌اش اینگونه استدلال می‌کرد که ایران می‌تواند به منازعه با غرب پایان بدهد، اما همچنان مستقل باقی بماند.
اگر نامه ترامپ شرایط سختی برای گفت‌وگوها در مورد برنامه هسته‌ای ایران تعیین کند، آنگاه محافظه‌کاران احساس موفقیت می‌کنند که به درستی پیش‌بینی کرده‌اند که مطالبات واشنگتن از ایران زیاد است. اما اگر تهران رویکرد ترامپ را نپذیرد، آنگاه احتمالاً بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران توسط اسرائیل بیشتر می‌شود.
مهم‌ترین مانع در برابر چنین حمله‌ای، تهدید همیشگی ایران به تلافی نیست (چراکه اسرائیل بر این تصور است که دفاع هوایی ایران را نابود کرده‌است) بلکه در واقع نتیجه استدلال کشورهای جنوب خلیج فارس است. شیخ محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر منطقی قطر در یک مصاحبه با تاکر کارلسون هشدار داد که اگر به نیروگاه اتمی بوشهر ایران حمله شود، مواد رادیواکتیو در خلیج فارس سرازیر خواهد شد و در عرض ۳ روز هیچ‌یک از کشورهای خلیج فارس دیگر به آب آشامیدنی دسترسی نخواهند داشت.
همه این کشورها برای آب آشامیدنی به آب شیرین‌کن وابسته هستند و نه‌تنها ماهی‌ها از بین می‌روند، بلکه بقیه گونه‌های زندگی هم در منطقه از بین می‌روند. فعلاً دیپلمات‌های حرفه‌ای ایران موضع را نگه داشته‌اند که به صورت مستقیم با آمریکا مذاکره نخواهند کرد. البته این موضع احتمال مذاکره مستقیم را حفظ می‌کند که ممکن است با میانجی‌گری روسیه انجام شود. اجماع در تهران این است که زمان‌بندی نامه ترامپ با هدف جنگ روانی است تا تهران را وادار به رد پیشنهاد کند و شکاف در داخل ایران را در مورد استراتژی مواجهه با غرب تشدید کند تا نهایتاً منازعه ایران و غرب وارد مرحله نهایی خود شود.
