استبداد در برابر دموکراسی

چشم‌انداز انتخاباتی که در کشورهای مختلف خاورمیانه برگزار خواهد شد

اگر بخواهیم براساس بسامد انتخابات‌ها ارزیابی کنیم، تصور می‌کنیم که خاورمیانه کانون دموکراسی جهان است. مصر اواخر سال ۲۰۲۳ انتخابات برگزار می‌کند و از ابتدای سال ۲۰۲۴ انتخابات‌ها در الجزایر، موریتانی و تونس برگزار خواهد شد. همزمان کشورهای دموکراتیک‌تر منطقه مانند عراق، کویت، لبنان و مراکش همچنان در دریای مشکلات دست و پا می‌زنند. اما اقتدارگرایان به شهروندانشان می‌گویند که به جایش ثبات داریم. اما این تصور اشتباه است. وقتی سوپاپ اطمینان مشارکت دموکراتیک وجود نداشته‌باشد، شبح شورش‌های مردمی همواره رژیم‌های آنها را تعقیب می‌کند. جنگی میان اسرائیلی‌ها و فلسطینیان برای سومین بار در یک دهه خیابان‌های عربی را بیدار می‌کند. ناراضیان درحالی‌که پرچم فلسطین را در دست دارند، رهبران مسئولیت‌گریز و فاسد را به چالش می‌کشند. فقط سرکوب بیشتر است که می‌تواند جلوی اثر دومینویی را بگیرد؛ سرکوبی که از فلسطین شروع می‌شود، پس از آن اردن و سپس مصر. کشورهای حاشیه خلیج[فارس] هم کنترل خود را تشدید می‌کنند. آنها دموکراسی را هم درست به اندازه جهادی‌گری، تهدیدی برای خود می‌دانند. عربستان سعودی براساس قوانین خودش باید هر چهار سال یک بار انتخابات شهرداری‌ها را برگزار کند. اما محمد بن‌سلمان، حاکم بالفعل عربستان چنین انتخاباتی را مسیر خطرناکی می‌بیند که انتهایش به مسئولیت‌پذیری و نمایندگی ختم می‌شود. هیچ‌کس هم جرأت ندارد که از او بپرسد چرا انتخابات را در موعد مقرر برگزار نکرده‌است. کشورهای حاشیه خلیج[فارس] هم به تامین مالی همتایان‌شان در مصر و تونس ادامه می‌دهند. عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر با منع حضور هر رقیب قابل‌توجهی در انتخابات، قصد دارد برای دور سوم رئیس‌جمهور شود. قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس با زندانی کردن همه رقبایش، برای دور دوم هم در انتخابات پیروز می‌شود. دولت‌های حاشیه خلیج‌[فارس] همچنین با دشمن قدیمی خودشان ایران هم همکاری می‌کنند تا دموکراسی به آنجا هم نرسد. دموکراسی کویت، درحالی‌که به دلیل اختلاف‌نظر میان دربار و پارلمان از کار افتاده‌است، دست‌وپاشکسته ادامه پیدا می‌کند. جناح‌های مسلح سلطه خود را
بر قدرت در لبنان و عراق تقویت می‌کنند. حزب‌الله به‌عنوان قدرتمندترین گروه شبه‌نظامی لبنان، همچنان جلوی انتخاب رئیس‌جمهور را خواهد گرفت. همتایان حزب‌الله در عراق در انتخابات ۲۰۲۱ بازنده شدند، اما در هر صورت قدرت را در اختیار گرفتند. آنها اجازه نخواهند داد که تعارفات دموکراتیک جلوی‌شان را بگیرد.
قدرت‌های غربی عمدتاً از کنار گود این شرایط را تماشا می‌کنند. آنها بعد از آنکه در ترویج دموکراسی در عراق ناموفق بودند، تمایل‌شان را برای امتحان کردن این کار در نقاط دیگر منطقه از دست داده‌اند. کمک‌ها برای توسعه دموکراسی در منطقه روزبه‌روز کمتر می‌شود. در تعداد کمی از کشورها ممکن است که تقاضا برای دموکراسی بار دیگر افزایش پیدا کند. اما با افزایش نارضایتی‌ها و بسته شدن تمام راه‌های ابراز مخالفت، نگرانی اینجاست که حماس به الگو بدل شود. همان زمان که تصور می‌شد همه چیز فروکش می‌کند، انتظار می‌رود که جهادگرایی دوباره بخروشد.