یک راهکار جدید برای شناسایی معلولان گمشده

ما در سازمان بهزیستی افراد معلولی را که در خیابان شناسایی و به دستگاه قضایی و پلیس ارجاع داده می‌شوند و نمی‌توانند اطلاعاتی درباره خانواده خود بدهند، به‌عنوان مجهول‌الهویه می‌شناسیم. در این شرایط آنها به مراکز توانبخشی دولتی یا غیردولتی ارجاع داده می‌شوند و مراکز غیردولتی هم موظفند که این افراد را بدون دریافت وجه پذیرش کنند؛ چون سازمان بهزیستی سهمیه‌ای در این مراکز دارد که طبق آن اگر چنین افرادی شناسایی شدند، باید آنها را پذیرش کنند و تحت مراقبت قرار گیرند.

ازسوی‌دیگر همزمان با شناسایی آنها، اطلاعات افراد معلول پیداشده، در سامانه کشوری ثبت می‌شود؛ یعنی اگر خانواده فرد گم‌شده به پلیس یا بهزیستی مراجعه کند، امکان جست‌وجو در این سامانه کشوری وجود دارد. نمونه آن فرد معلولی در زنجان بود که خانواده او در استان دیگری اعلام مفقودی کرده بودند و درنهایت با کمک این سامانه به خانواده بازگشت.

اگر پلیس فرد معلول گم‌شده را در خیابان شناسایی کند، بلافاصله به بهزیستی اطلاع می‌دهند و تا پیدا شدن خانواده‌اش از او نگهداری می‌شود. علاوه بر این ضابطان قضایی نیز باید آموزش‌های لازم را در زمینه نحوه برخورد با این افراد بگذرانند؛ چه در موضوع افراد اوتیستیک که شناسایی سختی دارند و به‌خوبی با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کنند، چه در گروه‌های دیگر دارای معلولیت مانند کسانی که با موضوعات جنسیتی روبه‌رو هستند؛ در این شرایط ممکن است پلیس این افراد را به‌عنوان منحرف جنسی در نظر بگیرد و در برخورد با پلیس آسیب ببینند.

باتوجه به این شرایط ابتدا باید بین پلیس و سازمان بهزیستی ـ درباره آموزش تخصصی نیروهای پلیس ـ هم‌افزایی صورت گیرد که اگر فرد معلول یا ناتوانی را مشاهده کردند، این آگاهی را داشته باشند که سازمان بهزیستی اولین دستگاهی است که باید با آن تماس بگیرند تا این‌ نهاد در صورت لزوم، وضعیت اعلام مفقودی فرد معلول پیداشده را در سامانه‌های خود بررسی کند.

برای تسهیل در این روند، امکان انجام اقداماتی مانند سامانه اسکن عنبیه وجود دارد که پیش‌ازاین در حوزه شناسایی کودکان کاروخیابان استفاده شده بود و ممکن است برای شناسایی افراد معلول هم مؤثر باشد. ما برای شناسایی کودکان کاروخیابان سامانه‌ای از طریق اسکن عنبیه ایجاد کردیم که برای هرکدام از آنها کد یکتایی صادر می‌کرد. در این‌ روند هربار این کودکان در مراکز حمایتی مشاهده می‌شدند، امکان دسترسی به پرونده و گزارش‌های مددکاری آنها وجود داشت. به‌نظر می‌رسد با استفاده از این دستگاه‌ها می‌توان اطلاعات فرد دارای معلولیت را نیز ثبت کرد.