فضاسازی علیه ایران/بررسی اظهارات نخست‌وزیر اسرائیل و سفر خاورمیانه‌ای وزیر خارجه آمریکا
تهدید نظامی علیه ایران از چندی پیش به‌صورت علنی‌تر توسط مقامات آمریکایی و اسرائیل مطرح می‌شود. آخرین نمونه، مواضعی بود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک‌شان نسبت به ایران اتخاذ کردند.
تهدید نظامی علیه ایران از چندی پیش به‌صورت علنی‌تر توسط مقامات آمریکایی و اسرائیل مطرح می‌شود. آخرین نمونه، مواضعی بود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک‌شان نسبت به ایران اتخاذ کردند. نتانیاهو ابتدا بر این موضوع تاکید کرد که مسئله ایران مهم‌ترین سرفصل در مذاکرات دوجانبه او و روبیو بود.
سپس گفت: «اسرائیل و آمریکا شانه به شانه هم برای مقابله با تهدید ایران ایستاده‌اند. ما توافق داریم که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. ما توافق داریم که تهاجم ایران در منطقه باید عقب رانده شود.»
نتانیاهو در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «با حمایت ترامپ این امکان وجود خواهد داشت تا در مورد ایران کار را تمام کنیم.» او همچنین جریان مقاومت را «محور ترور ایران» در منطقه خواهند و گفت در ۱۶ ماه گذشته ضربه‌های سنگینی به این محور وارد شده است.
وزیر خارجه آمریکا نیز، صحبت دیگر نتانیاهو مبنی بر اینکه پشت هر اقدام بی‌ثبات‌کننده و خشن در منطقه، ایران ایستاده است را تائید کرد و مدعی شد ایران «به تنهایی بزرگترین منشاء بی‌ثباتی در منطقه» است. روبیو همچنین تاکید کرد که «ایران امکان دستیابی به سلاح هسته‌ای را نخواهد یافت.» مارکو روبیو روز گذشته اسرائیل را به مقصد عربستان ترک کرد.
ترامپ در قبال ایران جدی است
مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ دیگر مقام آمریکایی بود که در آخرین گفت‌وگوی خود با شبکه فاکس‌نیوز، به تهدید ایران پرداخت. والتز کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای را شرط مذاکره با ایران و نه خواسته آن‌ها به عنوان نتیجه مذاکره اعلام کرد. او موضع ترامپ درباره ادعای ساخت سلاح هسته‌ای را تکرار کرد و مدعی شد که ترامپ برای جلوگیری از اینکه ایران دستش را روی دکمه پرتاب موشک هسته‌ای بگذارد، بسیار جدی است. این سیاستمدار آمریکایی همچنین گفت که تمام گزینه‌ها در قبال ایران روی میز است.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز موضع مشابهی علیه ایران گرفت. او چند روز قبل در مصاحبه با واشنگتن‌پست گفت: «ترامپ اجازه نخواهد داد که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. درحالی‌که رئیس‌جمهور ترجیح می‌دهد مسائل دیرینه آمریکا با ایران را از طریق مذاکره و به‌صورت مسالمت‌آمیز حل کند، اگر ایران مایل به توافق نباشد و به زودی اقدام نکند، تا ابد منتظر نخواهد ماند.»
این موضع‌گیری سیاستمداران آمریکایی را باید در کنار تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم ترامپ بگذاریم. او چندی پیش گفته بود برای برنامه اتمی ایران دو راه وجود دارد؛ بمب یا یک تکه کاغذ امضاشده. او همچنین در اظهارنظر دیگری مدعی شد در صورت عدم به دست آمدن توافق با ایران، اسرائیل تاسیسات هسته‌ای را بمباران خواهد کرد.
دو روزنامه وال‌استریت ژورنال و واشنگتن‌پست نیز در گزارش‌هایی جداگانه که هفته پیش منتشر کردند، مدعی شدند که اسرائیل طی ۶ ماه آینده به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله خواهد کرد. آن‌ها مدعی هستند که این گزارش براساس داده‌های برآورد اطلاعاتی دستگاه اطلاعات نظامی آمریکا نوشته شده است. واشنگتن‌پست، مدعی حمله اسرائیل به تاسیسات فردو و نطنز شد.
ورود روبیو به عربستان
مارکو روبیو، دیروز وارد عربستان شد و در ریاض مورد استقبال محمد بن‌سلمان قرار گرفت. او علاوه بر دیدار با ولیعهد عربستان با شاهزاده فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه این کشور نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. با توجه به سفر یک هیئت اوکراینی به ریاض و خبر سفر سرگئی لاوروف به این کشور، موضوع جنگ اوکراین در دستور کار خواهد بود.
منابع خبری می‌گویند دیپلمات‌های روسیه و آمریکا، احتمالاً مقدمات دیدار احتمالی پوتین و ترامپ در عربستان را هم بررسی خواهند کرد. موضوع فلسطین، طرح ترامپ برای کوچاندن اجباری فلسطینیان و فعال کردن دوباره روند پیمان ابراهیم نیز از جمله اهداف این سفر عنوان شده است.
آمریکا به عملیات روانی متوسل شده است
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در تحلیل اظهارات اخیر مقامات آمریکا و نخست‌وزیر رژیم اسرائیل علیه ایران به «هم‌میهن» گفت: «آمریکا و اسرائیل در حال حاضر با این واقعیت روبه‌رو هستند که برای اعمال فشار حداکثری علیه ایران کار زیادی نمی‌توانند انجام بدهند. چراکه هر چه می‌شد را آقای بایدن انجام داد. آن بخش از فروش نفت ایران نیز بیشتر ناشی از این بود که بازار نفت تحت تاثیر تحریم‌های روسیه در سال اول جنگ اوکراین با کمبود مواجه شد، بنابراین فضایی را باز کردند که این کمبود نفت جبران شود. به همین دلیل نفت ایران در بازار دور زدن تحریم‌ها عرضه شد. البته بعداً روس‌ها خودشان یاد گرفتند تحریم‌ها را دور بزنند و وارد این بازار شدند. بنابراین هر آنچه می‌توانستند را انجام دادند. الان هم برای اینکه بگویند دست‌شان خالی نیست، به عملیات روانی رو آوردند.»
او تاکید کرد: «بلوف می‌زنند که دل‌ها را خالی کنند. اگر خاطرتان باشد، ترامپ چه در کارزار ریاست‌جمهوری علیه هیلاری کلینتون، جو بایدن و کامالا هریس انتقادات زیادی به سیاست‌های جنگ‌طلبانه آنان مطرح می‌کرد. مدام بر این تاکید می‌کرد که میلیاردها دلار هزینه کردیم اما سودی نبردیم. در حال حاضر هم با همین وضعیت مواجه هستیم. چون می‌بیند و می‌داند که جنگ با ایران از یک سو به ضرر آمریکاست و از سوی دیگر نمی‌توانند به برآوردی برسند که چه اتفاقی خواهد افتاد. چون جنگ علیه ایران می‌تواند به یک جنگ منطقه‌ای و حتی بین‌المللی تبدیل شود. به همین دلیل بر فضاسازی روانی علیه ایران تکیه کرده‌اند. از یک طرف می‌گویند اگر لازم باشد اسرائیل به صورت نیابتی تاسیسات هسته‌ای ایران را بمباران می‌کند، از سوی دیگر ادعا می‌کنند که امکانات دفاعی ایران از بین رفته است. می‌توانیم این خط را مکمل سیاست فشار حداکثری بدانیم و نام آن را فشار حداکثری رسانه‌ای بگذاریم که سفت کردن پیچ تحریم‌ها را تکمیل کند.»
بهشتی‌پور تاکید کرد: «از صحبت‌هایی که روبیو، نتانیاهو، والتز و خود ترامپ مطرح کردند بیش از این نمی‌شود ارزیابی کرد و نظر قطعی داد. اما در این میان نتانیاهو خیلی دوست دارد شرایط را به نحوی نشان دهد که آن‌ها در حال ورود به جنگ با ایران هستند. چراکه او با بحران زنده است. همین امروز اگر مبادله اُسرا تمام شود، او دنبال یک بحران و جنگ جدید خواهد بود. چراکه اگر شرایط عادی شود، باید در دادگاه پاسخگوی پرونده‌های شخصی خود و همچنین موضوع هفت اکتبر و ضربه‌ای باشد که اسرائیل خورد. ضربه‌ای که نفهمیدند چگونه و از کجا خوردند. الان اسرائیل در افکار عمومی جهان و همچنین دو دادگاه ICC و ICJ به عنوان جنایتکار جنگی شناخته می‌شود. محاکه نتانیاهو و یوآف گالانت وزیر دفاع سابق رژیم اسرائیل در دیوان کیفری لاهه در حال بررسی است. نتانیاهو نمی‌خواهد از این جایگاه دل بکند. جایگاهی که با خون هزاران نفر از مردم فلسطین و لبنان آن را نگه داشته است. همین حالا مشغول جنایت در کرانه باختری هستند. موج جدیدی از ترور فرماندهان مقاومت را نیز آغاز کرده‌اند. او نمی‌خواهد اجازه دهد که شرایط به حالت عادی برگردد.»
وی درباره سفر مارکو روبیو به عربستان نیز گفت: «دستور کار اصلی این سفر مسئله جنگ در اوکراین است. همچنین معتقدم که موضوع عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل در چارچوب پیمان ابراهیم نیز در درجه دوم مورد رایزنی قرار خواهد گرفت. آمریکایی‌ها احتمالاً می‌خواهند که عربستان با عقب نشستن از شرط تشکیل دولت فلسطینی برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو کنار بیاید. در سیاست نمی‌شود صددرصدی و قطعی صحبت کرد اما خیلی بعید است که عربستان این موضوع را بپذیرد. چراکه اصلاً شرایط آن را ندارند. احتمالاً عربستان فعلاً سیاست «نه جنگ نه صلح» را در قبال اسرائیل در پیش بگیرد. صلح با اسرائیل برایشان خیلی دور از دسترس است. از طرف دیگر دولت نتانیاهو به‌هیچ‌وجه موضوع تشکیل دو دولت را نمی‌پذیرد. مسئله‌ای که یک شرط حیثیتی برای عربستان، ملک سلمان و محمد بن‌سلمان محسوب می‌شود.»
بهشتی‌پور تاکید کرد: «عربستان در قبال ایران به یک وضعیت رفع تنش رسیده و دنبال این نیست که با اسرائیل و آمریکا علیه ایران متحد شود. به نظرم این موضوع پیام مستتر در اعلام آمادگی آنان برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکاست. به نظرم عربستان از بحران‌های پیشین مانند آرامکو درس‌هایی گرفته و دنبال این نیست که دوباره درگیر چنین مسائلی شود. در حال حاضر سیاست توازن میان شرق و غرب را در پیش گرفته و روابط بسیار نزدیکی با چین، روسیه، اروپا و آمریکا دارد. با هر دو طرف کار می‌کند. در منطقه هم سیاست‌های خود را پیش می‌برد. مثلاً در سوریه سرمایه‌گذاری کرده و در لبنان دست پرتری نسبت به قبل دارد. اما سیاست‌های خود را نمی‌خواهد در قالب تنش و تعارض پیش ببرد. سعی می‌کند این توازن را همچنان داشته باشد و از آن به نفع خود استفاده کند. عربستان دنبال جذب حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه در عرصه‌های مختلف است و این آرزوهای بلندپروازانه در شرایط جنگی و بحرانی برآورده نمی‌شود.»
حمله به ایران، درهای جهنم را به‌روی مهاجمین باز می‌کند
سیدجلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در انگلستان نیز گفت: «ترامپ چماقش را بلند کرده است. نه‌فقط برای ایران، بلکه برای دنیا. انتظار دارد در سایه این چماقی که بالا نگه داشته با کمترین مقاومت آنچه می‌خواهد را به دست بیاورد و خواسته‌هایش را تحمیل کند. آنچه میان ترامپ و دانمارک به خاطر موضوع گرینلند می‌گذرد، اظهارنظرهایش راجع به اوکراین، آنچه درباره کانادا می‌گوید و تعرفه‌هایی که علیه کشورها وضع کرده، در همین مسیر است. بنابراین، چماق فقط برای ایران بالا نرفته است. اما موضوع ایران را خیلی جدی‌تر و سخت‌تر پیگیری می‌کنند.»
او اضافه کرد: «آیا ایران تسلیم این چماق می‌شود؟ در دو مقطع رهبری نشان دادند که تسلیم نمی‌شوند. یک بار در جواب اینکه مذاکره کنیم و یک بار دیروز در پاسخ به تهدیداتی که علیه ایران مطرح می‌کنند، گفتند که ما از تهدیدهای سخت‌افزاری دشمن نگرانی نداریم. به نظرم این تهدیدهای رسانه‌ای از سوی آنان ادامه پیدا می‌کند. چراکه معتقدم ترامپ دنبال درگیری نیست. برنامه او تا الان این بوده که بتواند تنش‌ها را از بین ببرد و به تجارت خود برسد. حتی می‌خواهد به بازار بکر ایران هم وارد شود. اما سوال این است که عدم درگیری تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد؟ از طرفی تهدید می‌کند و از طرفی دیگر نمی‌خواهد به آن وارد شود. این بخش از ماجرا نشان می‌دهد که از ایران شناخت درستی ندارد.»
این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی تاکید کرد: «آمریکایی‌ها به اعتبار اینکه بازوهای نیابتی ایران در منطقه تضعیف شدند و ایران ضرباتی خورده و به تعبیر آنان، کارت‌های بازی خود را از دست دارد، این بازی را پیش می‌برند. همانطور که گفتم رهبری جواب این بخش را دادند. به نظرم این موضوع در نهایت به سمتی می‌رود که مذاکرات متعادلی میان ایران و آمریکا شکل بگیرد، نه آن چیزی که ترامپ در ذهن دارد. من خوشبینانه فکر می‌کنم که داستان در حد تهدیدات بدون درگیری باقی بماند؛ چون اگر به درگیری بیانجامد، ایران دیگر ملاحظه هیچ چیز را نمی‌کند و تمام منطقه درگیر تنش فراگیر می‌شود. حتی اگر در این میان خطرات زیادی متوجه ایران باشد. آن درهای جهنمی که ترامپ می‌گوید، در این صورت باز می‌شود، چون دیگر ملاحظه‌ای وجود ندارد. ولی اکثریت تلاش‌شان این است که از جنگ پرهیز شود. صرفاً نتانیاهو دنبال این است که جنگ را شکل بدهد.»
ساداتیان تاکید کرد: «آمریکایی‌ها این را هم می‌فهمند اما فعلاً تهدید می‌کنند که ایران در نهایت تسلیم فشارها شود. اما ایران موقعیتش متفاوت است. ماجرای عین‌الاسد و دو حمله به اسرائیل نشان داد ایران اگر لازم باشد پاسخ می‌دهد. همانطور که دیدیم وعده صادق ۲ از عملیات اول شدیدتر بود. از یک طرف بمب‌های سنگرشکن را به اسرائیل دادند چون امنیت اسرائیل برایشان اهمیت دارد و رضایت آن‌ها را می‌خواهند، از سوی دیگر به صورت رسانه‌ای ایران را تهدید می‌کنند. اما این‌ها را به معنی اشتیاق برای جنگ تعریف نمی‌کنم. چراکه به نظرم آن‌ها هم به این فکر می‌کنند نباید درگیر جنگی شوند که به راحتی نتوانند از آن بیرون بروند. به خصوص اینکه جنگ مذکور، می‌تواند به نفع چین و روسیه تمام شود و اروپا را هم درگیر کند. حالت خوشبینانه این است که اروپایی‌ها از ماجرای فعال‌سازی مکانیسم ماشه نیز عقب بکشند؛ اگر امتیازهای خودشان را بگیرند. در این صورت حتی اگر درگیری به وجود بیاورند، منافذ درآمدی ایران باز می‌ماند.»
او خاطرنشان کرد: «ترامپ تلاشش این است که با ابزار تهدید ایران را بترساند و خواسته‌هایش را به دست بیاورد. اگر مسیر دیگری باز شود، تمام برنامه‌های او را به هم می‌زند و روابطش با اروپا از این هم بیشتر درگیر مشکل می‌شود. در موضوع روسیه و اوکراین باید طوری پیش برود که روسیه ایران را رها کند و سپس به سراغ چین برود که همین نتیجه را بگیرد. در موضوع اوکراین باید نگاهی به اروپا داشته باشد. بنابراین باید سیاست چندجانبه و متصلی را در پیش بگیرد تا درگیری با ایران را بتواند مدیریت کند.
اگر درگیری با ایران آغاز شد و منافذ درآمدی باز ماند و اروپا همراهی نکرد، چه خواهد شد؟ این‌ها فرض است اما باید تمام آن‌ها را در نظر گرفت. همین حالا اروپایی‌ها از ایجاد ارتش و سازوکار مستقل امنیتی صحبت می‌کنند. باید دید این مجموعه واکنش‌هایی که نسبت به سیاست‌های ترامپ اتفاق می‌افتد در نهایت به منطقه ما ارتباط پیدا می‌کند یا نه. پس از آن باید ببینیم اگر صرفاً خواستند با تهدید کار خودشان را پیش ببرند، چه خواهد شد. معتقدم فعلاً وارد آن مرحله نمی‌شوند و در سطح تهدید باقی می‌مانند.»
عکس: Gattyimages
