تنش ژاپن و چین بر سر تایوان
یکی از نخستین و مهمترین دلایل نگرانی ترامپ این است که اقدامات تحریکآمیز از جانب ژاپن میتواند چین را به سمت واکنشهای شدید اقتصادی، سیاسی و نظامی سوق دهد.
درخواست دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا از نخستوزیر ژاپن در این خصوص که اختلافات و تنشها را با چین کاهش دهد، بیشتر به این دلیل است که واشنگن نگران است که تنش فزاینده بین ژاپن و چین به یک بحران امنیتی، تجاری و اقتصادی در سطح گستردهتر در منطقه آسیا-اقیانوس آرام منجر شود. یکی از نخستین و مهمترین دلایل نگرانی ترامپ این است که اقدامات تحریکآمیز از جانب ژاپن میتواند چین را به سمت واکنشهای شدید اقتصادی، سیاسی و نظامی سوق دهد.
کما اینکه شاهد هستیم که هم سفیر ژاپن در چین احضار شده و هم چین خرید یکسری کالاها مانند محصولات دریایی را از ژاپن متوقف کرده و حتی از اتباعش خواسته که به ژاپن سفر نکنند که این واکنش چین، واکنش تندی تلقی میشود. دلیل دوم این است که ترامپ خودش میخواهد مدیریت روابط چین و آمریکا را بر عهده بگیرد و مسلماً ورود یک نقشآفرین جدید به اسم ژاپن که به عنوان عامل اخلالگر در این میان عمل میکند، بازی را برای آمریکا پیچیدهتر و مدیریت آن را دشوارتر میکند.
ضمناً باید توجه داشت که هرچند آمریکا متحد اصلى تایوان به شمار مىرود، اما نمىخواهد بحران کنونى تایوان، به یک جنگ رودررو بین چین و متحدانش تبدیل شود. چون اگر نوعى درگیرى بین چین و ژاپن به وجود بیاید، مسلماً ایالات متحده آمریکا نیز ناگزیر به مداخله نظامى خواهد شد.
سوال این است که آیا این سیاست، یک تاکتیک موقت از سوى واشنگتن است؟ آمریکا بهطور کلى به دنبال این است که همانطور که در مورد روسیه، اروپا سیاست مهار یا دربرگیرى را از طریق گسترش ناتو به سوى شرق دنبال مىکند، در منطقه آسیا-اقیانوس آرام نیز مىخواهد سیاست مشابهى را از طریق اتحادسازىهایى مانند آکوس (شامل استرالیا، انگلیس و آمریکا) و کواد (شامل هند، ژاپن، استرالیا و آمریکا) دنبال کند.
از طرفى هم آمریکا به دنبال تقویت نظامى متحدان منطقهاىاش مانند کره جنوبى یا ژاپن است تا بتوانند در کنار آمریکا و استرالیا در جناح جنوبى یعنى در منطقه اقیانوسیه مانع از توسعه ژئوپلیتیکى نظامى و امنیتى چین بهخصوص در دریاى چین جنوبى شوند؛ موضعی که نخستوزیر ژاپن اتخاذ کرد، غیرمنتظره بود و تا حدی عجولانه بود. رفتار و حرکات ایشان در سفر ترامپ به ژاپن نیز نشان داد که کاملاً مجذوب ترامپ شده است. لذا میتوان گفت موضعی که گرفت بیشتر برای خوشامد رئیسجمهور آمریکا بوده است.
به هر حال موضع اخیر نخستوزیر ژاپن یک موضع تند و دور از انتظار بود. زیرا بحث تقابل آمریکا و چین بر سر تایوان ربطی به ژاپن نداشت که بخواهد موضعگیری کند؛ آن هم به این شدت و صراحت. ژاپن در سالهای اخیر به تدریج سیاست دفاعی و نظامی خود را تغییر داده و حتی تحول مهم در این زمینه این بود که ژاپن برای نخستین بار بعد از جنگ جهانی دوم، سامانه پاتریوت به آمریکا صادر کرد.
این سامانه تحت امتیاز در داخل ژاپن ساخته میشد و آمریکاییها به دلیل جنگافروزیهایی که در منطقه غرب آسیا بهویژه در طول جنگ 12 روزه داشتند، پاتریوتهای زیادی مصرف کردند و ژاپن برای اولین بار اقدام به صادرات موشک پاتریوت به آمریکا کرد. این کشور، هم به دنبال تغییر استراتژی نظامی و هم قانون اساسیاش است تا بتواند اقدام به استقرار نیرو، خرید و استفاده از تسلیحات تهاجمی کند. همه اینها در کنار هم بیانگر آن است که ژاپن به تدریج میخواهد از لاک دفاعی و انزوا خارج شود و یک نقش فعال و تهاجمی را در چارچوب استراتژی منطقهای آمریکا در منطقه پیرامونیاش ایفا کند.»
