غزه‌ای که از تاریخ تا خاکستر سقوط کرد
نیمی از آثار تاریخی و فرهنگی غزه نابود شده و این سرزمین، همزمان با جان انسان‌ها، حافظه تاریخی خود را نیز از دست می‌دهد.
به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از ایسنا، دو سال از زمانی که رژیم صهیونیستی جنگ خود را علیه نوار غزه در پاسخ به عملیات «طوفان الاقصی» حماس آغاز کرد، می‌گذرد؛ عملیاتی که منجر به اسارت ۲۵۱ صهیونیست به دست نیروهای مقاومت فلسطین طی اجرای عملیات در سرزمین‌های اشغالی شد. کابینه رژیم صهیونیستی ظرف چند روز محاصره غزه را اعلام کرد و قول داد که «هیچ برق، غذا و سوختی» به آنجا نرسد و در ابتدای امر دستور داد که تقریبا نیمی از جمعیت ۲ میلیونی ساکن غزه خانه‌های خود در شمال این باریکه ترک کنند.
این جنگ بخش بزرگی از غزه را به ویرانه تبدیل کرده و زندگی ساکنان آن را دچار فروپاشی کرده است. در همین حال، گمان می‌رود حدود ۲۰ نفر از اسرای صهیونیست هنوز در غزه زنده باشند. با این وجود فلسطینی‌های غزه قبل از اکتبر ۲۰۲۳ نیز چندین سال تحت محاصره رژیم صهیونیستی که تردد تقریبا همه افراد و کالاها به داخل و خارج از نوار غزه را محدود می‌کرد قرار داشتند. کارشناسان برجسته حقوق بشر این سرزمین کوچک را «بزرگترین زندان روباز جهان» توصیف کردند. اما این منطقه محصور همچنین محل قرارگیری اماکن مهم فرهنگی و مذهبی و زمین‌های کشاورزی حاصلخیز بود و طبق آمار سازمان ملل، یکی از بالاترین نرخ‌های سوادآموزی در جهان را داشت.
روزنامه واشنگتن‌پست نگاهی به آثار و نتایج جنایت‌بار جنگی که رژیم صهیونیستی در ۲ سال گذشته علیه این باریکه به اجرا گذاشته، پرداخته است.
ده‌ها هزار شهید
طبق اعلام وزارت بهداشت غزه، بیش از ۶۷۰۰۰ فلسطینی - یا حدود ۳ درصد از جمعیت غزه - در این جنگ به شهادت رسیده و بیش از ۱۶۹۰۰۰ نفر زخمی شدند. در آمار شهدای انتشار یافته از سوی این وزارتخانه بین غیرنظامیان و رزمندگان تمایزی قائل نشده اما تصریح می‌دارد که اکثر شهدا را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند و این ارزیابی توسط کارشناسان نظام‌های سلامت، دانشمندان حوزه داده و همین‌طور یک مطالعه مستقل بر آمار تلفات در غزه که با اعداد وزارت بهداشت مطابقت داده شدند، پشتیبانی شده است.
غزه در زمره یکی از مناطق جهان که دارای تراکم جمعیتی بالاست و همچنین دارای یکی از جوان‌ترین جمعیت‌ها محسوب شده و کودکان حدود نیمی از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند.
طبق اعلام وزارت بهداشت غزه، تا چهارم اکتبر جاری، بالغ بر ۶۷۰۷۴ فلسطینی در این جنگ به شهادت رسیده‌اند و حدود یک سوم از این شهدا کودک بوده‌اند.
اجسادی که زیر آوارها هستند
به نوشته واشنگتن پست، مطالعات مستقلی تخمین زده‌اند آمار شهیدانی توسط وزارت بهداشت غزه منتشر شده احتمالا نزدیک به ۴۰ درصد کمتر از آمار واقعی است. تحلیلگران حوزه بهداشت عمومی، پزشکان و ناظران در حوزه تلفات جنگی می‌گویند این آمار به این سبب به میزان قابل توجهی کمتر از تعداد واقعی دانسته می‌شود چون اجسادی هنوز زیر آوار هستند و گروهی نیز در اثر پیامدهای غیرمستقیم جنگ - مانند سوء تغذیه، عفونت‌هایی که معمولا در شرایط عادی قابل تاب آوردن هستند یا سایر شرایط همچون کمبود دارو، پزشک و سایر مراقبت‌های بهداشتی - جان خود را از دست داده‌اند.
از سوی دیگر طبق آمار وزارت بهداشت غزه از ماه سپتامبر، از زمان شروع جنگ، به طور متوسط روزانه ۲۸ کودک شهید شده‌اند و ده‌ها هزار نفر دیگر حداقل یکی از والدین خود را از دست داده‌اند.
طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، تقریباً ۴۲۰۰۰ نفر از ساکنان غزه دچار جراحات جدی و تهدیدآمیز شده‌اند که از هر چهار نفر آنها، یک نفر کودک است. سازمان ملل متحد تخمین می‌زند در غزه بزرگترین نرخ کودکان قطع عضو شده به ازای شاخص جمعیت در جهان ثبت شده است.
از سوی دیگر در طی این جنگ رژیم صهیونیستی از ورود آزادانه روزنامه‌نگاران بین‌المللی به این منطقه محصور جلوگیری کرده و خبرنگاران رسانه‌های محلی به منبع اصلی اطلاعات در مورد وضعیت داخل غزه تبدیل شدند. اما طبق گزارش کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ)، از زمان شروع این جنگ حدود ۱۹۵ روزنامه‌نگار فلسطینی در آنجا شهید شده‌اند.
رژیم صهیونیستی برخی از روزنامه‌نگاران فعال در غزه را به کار کردن برای حماس متهم کرد در حالی که این ادعا توسط خود این روزنامه‌نگاران و کارفرمایان آنها رد شده است. در موارد متعددی روزنامه‌نگاران در جریان حملات اسرائیل به مناطق پرجمعیت به بهانه مقابله با رزمندگان حماس هدف گرفته شده و به شهادت رسیدند. کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران اسرائیل را به «دست داشتن در مرگبارترین و عمدی‌ترین تلاش مستند شده توسط این کمیته برای کشتن و ساکت کردن روزنامه‌نگاران» متهم کرده است.
بیشتر کودکان غزه در ۲ سال گذشته به به مدرسه نرفته‌اند
طبق داده‌های سازمان ملل در سال ۲۰۲۲ غزه و کرانه باختری روی هم رفته نرخ سواد ۹۸ درصدی داشتند - که با کشورهای بسیار ثروتمندتری مانند سنگاپور و امارات متحده عربی برابری می‌کند و بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.
بیشتر کودکان غزه ۲ سال است که به مدرسه نرفته‌اند. طبق گزارش سازمان ملل، ۹۱.۸ درصد از مدارس در این باریکه به شدت آسیب دیده یا ویران شده‌اند و آن‌هایی که باقی مانده‌اند به پناهگاه‌هایی برای خانواده‌های آواره تبدیل شده‌اند. طبق گزارش وزارت آموزش غزه، بیش از ۷۰۰ معلم در جنگ به شهادت رسیده‌اند.
آواره شدن اکثر فلسطینی‌های غزه
طبق گزارش سازمان ملل دستورهای تخلیه صادر شده در سطح گسترده از سوی ارتش رژیم صهیونیستی و خسارات گسترده ناشی از حملات هوایی به غزه موجب شد از هر ۱۰ نفر ساکن غزه، بیش از ۹ نفر از خانه‌های خود بیرون رانده شوند و بسیاری مجبور شدند چندین بار آوارگی را تجربه کنند. طبق اعلام سازمان ملل، حدود ۴۰۰۰۰۰ نفر فلسطینی گرفتار آخرین موج آوارگی در نتیجه حمله رژیم صهیونیستی در ماه اوت به شهر غزه شدند. بسیاری از این آوارگان حتی در پیدا کردن فضا یا ابزار برای برپا کردن چادر به مشکل برخوردند.
خسارات و ویرانی‌های گسترده در غزه موجب شده بسیاری از مردم حتی پس از پایان جنگ دیگر خانه‌ای برای بازگشت به آن نداشته باشند.
این در حالی بوده که رژیم صهیونیستی بارها ادعا کرده که غیرنظامیان را هدف قرار نمی‌دهد. اما مقامات سازمان ملل به اظهارات برخی رهبران اسرائیل با مضمون انسانیت‌زدایی از فلسطینی‌ها و درخواست برای مجازات دسته جمعی و تخریب علیه غزه استناد می‌کنند.
به عنوان مثال، در اکتبر ۲۰۲۳، «یوآو گالانت» وزیر جنگ وقت رژیم صهیونیستی در اظهاراتی توهین‌آمیز مدعی شد که این رژیم با «حیوانات انسان‌نما» می‌جنگد و «غزه به آنچه قبل از آن بود، باز نخواهد گشت... ما همه چیز را از بین خواهیم برد.» مقامات سازمان ملل متحد می‌گویند چنین اظهاراتی نشان دهنده قصد ارتکاب نسل‌کشی است. بسیاری از محققان، فعالان و رهبران جهان نیز همین نتیجه‌گیری را داشته و منعکس کرده‌اند.
در اوایل سال جاری میلادی بانک جهانی تخمین زد بازیابی و بازسازی در غزه ۵۳ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. یک گزارش سازمان ملل متحد در ماه آوریل اعلام کرد اگر ۱۰۵ کامیون برای جمع‌آوری آوار این جنگ شامل آزبست و مواد شیمیایی صنعتی به کار گرفته شوند ۲۲ سال طول می‌کشد که آوار برداری به اتمام برسد.
درگیر شدن نیم میلیون نفر با گرسنگی
آمارهای سازمان ملل نشان دادند حتی قبل از اکتبر ۲۰۲۳، محاصره رژیم صهیونیستی موجب شده بود ۸۰ درصد از ساکنان غزه به کمک‌های بین‌المللی وابسته شوند اما در مقابل بانک جهانی گزارش داده بود این سرزمین هنوز قادر به تولید سبزیجات، تخم‌مرغ، شیر، مرغ و ماهی و همچنین مقداری گوشت قرمز، روغن زیتون و میوه بود و حتی می‌توانست مقداری سبزیجات و ماهی صادر کند.
اکنون ظرفیت تولید مواد غذایی در غزه از بین رفته است. طبق یک گزارش سازمان ملل، تقریبا تمام زمین‌های کشاورزی غزه آسیب دیده یا غیرقابل دسترس هستند، اکثر کشتی‌های ماهیگیری نابود شده‌اند و تعداد دام‌ها به طرز چشمگیری کاهش یافته است.
دسترسی غزه‌ای‌ها به کمک‌های بشردوستانه نیز به شدت کاهش یافته است. یک ناظر جهانی برجسته در حوزه گرسنگی تصریح کرد وقوع قحطی در بخش‌هایی از غزه تأیید شده و بیش از نیم میلیون نفر «با شرایط فاجعه‌باری که منجر به گرسنگی، فقر و مرگ شده مواجه شده‌اند.»
رژیم صهیونیستی بارها گزارش‌ها در مورد وقوع گرسنگی گسترده در غزه را تکذیب کرده است. این رژیم مدعی شده حماس کمک‌ها را غارت می‌کند و سازمان ملل کمک‌ها را به شکلی نامتناسب توزیع می‌کند. با این حال، ده‌ها گروه بزرگ امدادرسانی بین‌المللی و سایر کشورها تاکید کرده‌اند محدودیت‌های اعمال شده توسط اسرائیل عامل مانع‌تراشی در ورود کمک‌ها و وخامت اوضاع انسانی بوده است.
طبق اعلام وزارت بهداشت غزه، تا ماه سپتامبر، شهادت حداقل ۴۶۰ نفر، از جمله ۱۵۴ کودک، بر اثر گرسنگی و سوءتغذیه تایید شده است در حالی که بازماندگانی که گرفتار کمبود شدید غذا شده بودند ممکن است تا آخر عمر با مشکلات سلامتی مواجه شوند.
در ماه مه گذشته یک گروه امدادرسانی ادعایی تحت حمایت ایالات متحده و رژیم صهیونیستی به نام «بنیاد بشردوستانه غزه» شروع به در دست گرفتن روند توزیع کمک‌ها در غزه کرد اما سازمان ملل و گروه‌های امدادرسان بین‌المللی تاکید کردند این برنامه اصول بشردوستانه را نقض کرده و تحویل کمک‌ها را نظامی می‌کند.
از آن زمان، طبق اعلام وزارت بهداشت غزه، هزاران فلسطینی هنگام تلاش برای دریافت کمک ها به شهادت رسیده یا مجروح شده‌اند؛ برخی از آنها در زیر کمک‌هایی که با چتر از هوا فرستاده می‌شدن جان خود را از دست داده و برخی دیگر هنگام نزدیک شدن به مکان‌های امدادرسانی به اصطلاح بنیاد بشردوستانه غزه هدف گلوله‌های نیروهای اسرائیلی قرار گرفته‌اند.
ویرانی اکثر بیمارستان‌ها در غزه
طبق اعلام سازمان پزشکان بدون مرز، غزه پیش از جنگ، با وجود مشکلاتش در واردات تجهیزات پزشکی به دلیل محاصره اسرائیل، یک نظام مراقبت‌های بهداشت و درمان قوی و کارآمد داشت.
طبق اعلام وزارت بهداشت غزه اکنون ۹۴ درصد از بیمارستان‌های آن آسیب دیده یا ویران شده‌اند، بیش از ۱۷۰۰ نفر از کادر بهداشت و درمان آنجا به شهادت رسیده‌اند و صدها نفر دیگر بازداشت شده‌اند.
تاسیسات بهداشت و درمانی که در آنجا فعال باقی‌مانده‌اند نیز مملو از قربانیان بوده در حالی که باید تبعات کمبود دارو و سوخت، اثرات گرسنگی، کمبود آب تمیز و بیماری را درمان کنند.
تخریب حدود نیمی از مکان‌های میراث فرهنگی در غزه
غزه در تاریخ دور و دراز خود زمانی یک مرکز تجاری پررونق بود که توسط فراعنه مصر و سپس رومی‌ها اداره می‌شد.
حالا بسیاری از اماکن مذهبی و فرهنگی آن آسیب دیده یا ویران شده‌اند - از مسجد بزرگ عمری در شهر غزه گرفته تا تنها کلیسای کاتولیک این منطقه محصور.
بانک جهانی اوایل امسال تخمین زد که به میراث فرهنگی غزه ۱۲۰ میلیارد دلار آسیب وارد شده و خسارت اماکن میراث فرهنگی از بین رفته آن به ۵۵ میلیارد دلار بالغ شده و حدود نیمی از این اماکن آنجا آسیب دیده یا نابود شده‌اند.
