فنتالین چگونه به آمریکا رسید
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تعرفه‌های شدیدی را بر کانادا، چین و مکزیک به‌نام جلوگیری از ورود فنتالین به ایالات متحده وضع کرده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تعرفه‌های شدیدی را بر کانادا، چین و مکزیک به‌نام جلوگیری از ورود فنتالین به ایالات متحده وضع کرده است. در واقعیت منابع تامین این ماده مخدر و مرگ و میرهای مرتبط با آن در سال گذشته به‌شدت کاهش پیدا کرده‌اند اما همچنان در سطح نگران‌کننده‌ای قرار دارند.
در مارس 2025، دونالد ترامپ به وعده خود مبنی بر وضع تعرفه‌ها بر سه شریک تجاری اصلی آمریکا وضع کرد: کانادا، چین و مکزیک. او به «تهدید فوق‌العاده» فنتالین، ماده مخدر مصنوعی بسیار قوی و مرگبار و شکست این کشورها برای جلوگیری از ورود غیرقانونی فنتالین به آمریکا اشاره کرده است.
بحران مواد مخدر در چند سال گذشته سراسر ایالات متحده را فراگرفته با اینکه آمار مرگ و میر در سال 2024 کاهش شدیدی داشته است. سال‌های 2022 و 2023 در اوج بحران، مصرف بیش از حد مواد مخدر منجر به مرگ 111هزار نفر در سال شد که عامل اکثر آنها فنتالین بود. فنتالین و مواد مخدر مصنوعی به‌سرعت به عامل اصلی مرگ و میر آمریکایی‌ها بین 18 تا 45 سال تبدیل شد.
چین و مکزیک، دو کشوری که المان‌های قاچاق‌های فنتالین به آمریکا را دارند، اقدامات خود را برای توقف انجام داده‌اند. کانادا هم همین اقدام را انجام داده است، به‌رغم اینکه هیچ مسئولیتی در قبال ورود فنتالینی که وارد مرزهای آمریکا می‌شود، ندارد.
مرگ و میر سالانه مرتبط با فنتالین به هزاران نفر می‌رسد اما برای اولین بار در این سال‌ها روند نزولی پیدا کرده است. داده‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری نشان می‌دهد، مصرف بیش از حد مواد مخدر از ژوئن 2023، 21درصد کاهش پیدا کرده است. آمار مرگ و میر در دوره‌ای 12 ماهه و تا پایان سپتامبر 2024 به کمتر از 85هزار نفر رسیده؛ در حالی‌که همچنان آمار بالایی است اما کاهش قابل توجهی از سال 2020 به‌شمار می‌رود.
کارشناسان می‌گویند که علت عمده این کاهش آماری به دلیل تلاش‌های متمرکز دولت جو بایدن با همکاری با دیگر کشورها به‌ویژه چین و مکزیک صورت گرفته است. با این حال در اعلام تعرفه‌ها، دولت ترامپ به نقش کشورها در قاچاق فنتالین به آمریکا به‌عنوان دلیلی برای وضع آنها اشاره می‌کند و ادعا می‌کند که میزان مرگ و میر بین 300هزار نفر در سال تا 10 میلیون نفر است؛ آماری که کارشناسان بهداشت نادرست می‌خوانند.
مکزیک بزرگترین دریافت‌کننده مواد تشکیل‌دهنده شیمیایی است که به‌عنوان مواد اولیه فنتالین از طریق شبکه‌های غیرقانونی کارتل‌ها وارد این کشور می‌شوند. کارتل‌ها، پس از تولید این ماده مخدر اغلب شهروندان آمریکایی را استخدام می‌کنند تا آنها را به آن سوی مرز قاچاق کنند. فنتالین چون اثرگذاری بسیار بالایی دارد فقط مقدار کمی از آن لازم است که حمل شود. مکزیک منبع اصلی ورود فنتالین به آمریکاست: سال گذشته پلیس آمریکا نزدیک به 10هزار کیلو را در مرز جنوبی کشف کرد اما فقط حدود 20 کیلو فنتالین از مرز کانادا کشف شد.
مکزیک با فشارهای بسیاری روبه‌رو شده. کلودیا شین‌بائم، رئیس‌جمهور این کشور عملیات مقابله با دارودسته‌های مواد مخدر تقویت کرده و در ماه دسامبر بزرگترین عملیات بازداشت قاچاقچیان فنتالین را راه‌اندازی کرد. اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا نیز نشان می‌دهد میزان فنتالینی که در مرز جنوبی کشف شده در سال گذشته حدوداً 20درصد کاهش داشته است.
نقش چین کمی پیچیده‌تر است. پکن سال 2019، مصرف فنتالین وگونه‌های مختلف آن را در داخل مرزهای خود ممنوع کرد و همچنان تاکید می‌کند که اجازه نمی‌دهد این ماده مخدر تولید شود. کمپانی‌های چینی به‌طور گسترده‌ای به تولید مواد اولیه شیمیایی شناخته می‌شوند که بسیاری از آنها دلایل مشروعی برای تولید مواد کنترل‌شده، به‌ویژه در بخش پزشکی و دارویی دارند. با این حال این مواد اولین اغلب از سوی سازمان‌های جنایی فراملیتی در مکزیک خریداری می‌شود تا فنتالین ساخته شود.
سال‌هاست که چین برای مقابله با زنجیره تامین مواد اولیه شیمیایی مقاومت کرده و به ممنوعیت داخلی این ماده مخدر اشاره می‌کند تا بگوید به همین دلیل است که مشارکتی در مسئله فنتالین ندارد. اما پکن سال 2024 با دولت بایدن به توافق رسید تا اقدامات سختگیرانه‌تری را برای مواد اولیه شیمیایی اعمال کند. هر دو طرف همچنین موافقت کردند تا همکاری‌های خود را برای مقابله با مواد مخدر افزایش دهند.
