چرخش موضع واشنگتن در قبال انصارالله؟

تیموتی لندرکینگ، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور یمن، در یک جلسه توجیهی ویژه که در تاریخ سوم آوریل، یعنی تقریباً شش ماه پس از آغاز عملیات دریایی گسترده یمن برای تضعیف توانایی اسرائیل در جنگ علیه غزه، برگزار شد، اهمیت جست‌وجوی راه‌حل‌های دیپلماتیک در یمن به‌جای استفاده از نیروی نظامی را مطرح کرد. واشنگتن در طول ماه‌های گذشته همواره بر استفاده از عملیات‌های نظامی برای تضعیف توانایی‌های حوثی‌های یمن تاکید کرده است و به نظر می‌رسد که این اظهارات لندرکینگ، می‌تواند نشان‌دهنده تغییری در شیوه تفکر آمریکا در خصوص حوثی‌های یمن باشد. هرچند هنوز اطمینانی به تغییر وجود ندارد. چراکه موضع لندرکینگ به شدت با بیانیه واشنگتن در ماه دسامبر مبنی بر تشکیل ائتلاف چندملیتی علیه نیروهای تحت رهبری انصارالله یمن، با هدف حفاظت از کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ و محافظت مؤثر از روند تجارت مرتبط با اسرائیل در برابر محاصره دریایی گسترده یمن، در تضاد است.

اما با افزایش تنش‌ها و تردید متحدان منطقه‌ای برای پیوستن به ائتلاف آمریکا و بریتانیا از ترس حملات تلافی‌جویانه مستقیم از سوی حوثی‌های یمن، ایالات متحده و متحدانش بی‌سروصدا به‌دنبال ترغیب صنعا به ورود به روند مذاکرات از طریق پیشنهادات عمان و دیگر میانجی‌های بین‌المللی که روابط خود را با حوثی‌ها و دولت یمن در صنعا حفظ کرده‌اند، بوده‌اند. در واقع ممکن است موضع لندرکینگ منعکس‌کننده مجموعه قابل‌توجهی از وعده‌های ایالات متحده باشد که به شکل محرمانه و از طریق واسطه‌ها و پشت درهای بسته به انصارالله داده شده است. این وعده‌ها دقیقاً همان خواسته‌هایی است که حوثی‌های یمن مدت‌هاست بر روی آن تاکید کرده‌اند.

به‌طور خلاصه وعده واشنگتن به انصارالله این است که «حمایت خود را از غزه متوقف کنید و ما همه چیز را به شما خواهیم داد.» منابع آگاه یمنی در گفت‌وگو با The Cradle فاش کردند که آمریکا در ازای بی‌طرفی حوثی‌ها در جنگ غزه، به صنعا پیشنهاد داده که مشروعیت دولت‌شان در یمن را به رسمیت خواهد شناخت.  این امر مستلزم کاهش شدید نقش شورای ریاست‌جمهوری تحت حمایت عربستان به رهبری رشیدالعلیمی و تسریع در امضای نقشه راه با ریاض و ابوظبی برای پایان دادن به تجاوز به یمن است.

این منابع همچنین فاش کردند که آمریکایی‌ها متعهد شده‌اند در اسرع‌وقت منابع مالی بخش دولتی یمن را از بانک ملی عربستان آزاد کنند، محاصره این کشور را به‌طور کامل لغو کنند، فرودگاه صنعا را بازگشایی کنند، محدودیت‌ها را در بندر حدیده کاهش دهند و توافقنامه جامع تبادل اُسرا را با همه طرف‌های درگیر تسهیل کنند.

آنطور که گفته می‌شود، در خصوص بازسازی یمن نیز واشنگتن متعهد شده که خسارات وارده را ترمیم کند، نیروهای خارجی را از تمام اراضی و جزایر اشغالی یمن خارج کند و انصارالله را از «لیست تروریسم» وزارت خارجه آمریکا خارج کند؛ البته به محض توقف حملات حوثی‌ها در حمایت از غزه.» با وجود این پیشنهادات وسوسه‌انگیز که بیش از دو سال است موضوع مذاکرات صنعا و ریاض بوده است، یمنی‌ها همچنان به رویه خودشان پایبند مانده‌اند. موضع ثابت عبدالمالک‌الحوثی، رهبر انصارالله، همانطور که بارها در سخنرانی‌هایش تکرار شده، ادامه عملیات تا زمانی است که تجاوز اسرائیل به غزه ادامه دارد.

مذاکره نظامی انصارالله

از همان ابتدا که اسرائیل پس از حمله هفتم اکتبر حماس، وضعیت جنگی اعلام کرد، صنعا همه توان خود را پشت مقاومت فلسطین قرار داد و حملات موشکی و پهپادی گسترده‌ای را علیه شهر بندری ایلات در جنوب اسرائیل انجام داد.  واشنگتن در پاسخ به حملات یمنی‌ها تلاش‌های گسترده و کمپینی را برای رهگیری موشک‌ها و پهپادهای یمن علیه صنعا ترتیب داد. صنعا در پاسخ به این اقدام اعلام کرد تا زمانی که تجاوز اسرائیل به غزه ادامه دارد، اقدامات حوثی‌ها هم ادامه خواهد داشت و به محض توقف تجاوز به غزه، یمن نیز حملاتش را متوقف خواهد کرد.  موضع دقیق انصارالله خطاب به آمریکا چنین بود که «ما جزو آنهایی نیستیم که شما خواسته‌هایتان را به آنها دیکته می‌کنید.»

بحران زمانی تشدید شد که انصارالله یک کمپین حملات دریایی را در دریای سرخ به اجرا گذاشت. این اقدام تا پیش از این انجام نشده بود. در این کمپین انصارالله اعلام کرد که به هر کشتی که به مقصد اسرائیل و از اسرائیل در حال تردد است، حمله خواهد کرد و هر خط کشتیرانی که با اسرائیل تجارت می‌کند از حملات مصون نخواهد بود. این استراتژی چند روز بعد در تاریخ 19 نوامبر، یعنی زمانی که کماندوهای نیروی دریایی یمن به یک کشتی مرتبط با اسرائیل به نام گلکسی لیدر حمله کرده و کشتی را به همراه خدمه‌اش به سواحل یمن هدایت کردند، عملی شد.

این اقدام متهورانه دریایی، ایالات متحده را وادار کرد تا استراتژی‌ دوگانه‌ای را دنبال کند: از یک سو به ارعاب و آماده‌سازی برای شکل دادن ائتلاف دریایی برای حمایت از اسرائیل پرداخته و از سوی دیگر تلاش کرد از طریق میانجی‌های عربی و بین‌المللی حوثی‌ها را قانع کند که عملیات دریایی‌شان را در دریای سرخ متوقف کنند.

رهبران انصارالله نه‌تنها این پیشنهادات را رد کردند، بلکه محاصره دریایی را نیز گسترش دادند تا کشتی‌های غیراسرائیلی را که در مسیر بنادر اسرائیل بودند نیز در بر گیرد و صحنه عملیات خود را تا اقیانوس هند نیز گسترش داد تا محموله‌هایی که عازم اسرائیل بودند را نیز متوقف کند.

امتناع یمن از تسلیم شدن در برابر مشوق‌ها و ارعاب‌ها، آمریکا و انگلیس را بر آن داشت تا سه ماه پیش یک عملیات نظامی تهاجمی را علیه این کشور جنگ‌زده با هدف خنثی کردن تهدید یمن و توقف حملات دریایی در حمایت از غزه و حفاظت از کشتیرانی بین‌المللی آغاز کنند. صنعا نیز در چارچوب اقدام متقابل، واکنش نظامی خود را با گسترش حوزه عملیات برای هدف قرار دادن نه‌تنها کشتی‌های ایالات متحده و بریتانیا، بلکه به خدمت گرفتن تسلیحات پیشرفته‌اش در زرادخانه‌هایی که در اختیار دارد، نشان داد.

این اقدام یمنی‌ها به غرق شدن کشتی باربری انگلیسی به نام بریتانیا روبیمار، حمله به کشتی‌های دیگر و گسترش صحنه عملیات به دریای عرب و اقیانوس هند انجامید. یمنی‌ها اعلام کردند که این اقدام استراتژیک را با هدف افزایش فشار بر طرف‌هایی که از جنگ در غزه حمایت می‌کنند، انجام داده است.  با توجه به شرایط کنونی که طی آن ایالات متحده به بیهوده بودن استراتژی نظامی خود اعتراف کرده و در پی طرح راه‌حلی دیپلماتیک است، صنعا به وضوح نقش‌آفرینی خود را در همه محاسبات ژئوپلیتیکی خاورمیانه اثبات کرده است. تاثیر اقدامات حوثی‌های یمن در شش ماه گذشته شامل توانایی در ضربه زدن به اقتصاد اسرائیل از طریق قطع کردن یا طولانی کردن مسیرهای تجاری برای واردات ضروری اسرائیل قابل توجه است. این را می‌توان به‌ویژه در ایلات مشاهده کرد.

ایلات بندری است که اختلال عملیاتی در آن که جنوبی‌ترین بندر اسرائیل به حساب می‌آید، به کاهش قابل توجه تعداد کارکنان بندر و فلج شدن کامل کشتیرانی منجر شده است.  انصارالله همچنین اقدامات تلافی‌جویانه مشهورترین و قدرتمندترین نیروهای دریایی غرب را خنثی کرده و «ائتلاف» نامنظم آن را به سخره گرفته و چالش‌های پیچیده‌ای را برای برنامه‌های هژمونیک ایالات متحده در خلیج فارس، چه در حال حاضر و چه در درازمدت ایجاد کرده است. علاوه بر این، یمن قدرت مانور سیاسی و نظامی قابل توجهی را به نمایش گذاشته است. انصارالله نشان داده که یک عربی مصمم می‌تواند ابزار مذاکره قدرتمندی را در اختیار مقاومت فلسطین قرار دهد.

مهم این است که صنعا با عملیات نظامی خود در آبراه‌های منطقه، موقعیت خود را در محور مقاومت مستحکم کرده و به یکی از مؤثرترین نیروها در استراتژی وحدت جبهه‌های این محور تبدیل شده است. به شکلی که توانایی‌های دریایی بریتانیا و آمریکا را به مواضع آسیب‌پذیر و غیرقابل پیروزی تبدیل کرده و با موفقیت مانع از ارتباط کشتیرانی اسرائیل با جهان شده است.

قدرت منطقه‌ای در حال رشد؟

براساس آخرین آمار ارائه‌شده از سوی حوثی‌ها، در عملیات نظامی متعدد یمن بیش از 520 موشک و پهپاد برای هدف قرار دادن زیرساخت‌های دریایی و مناطق جنوب اسرائیل شلیک شده است. 90 کشتی تا به امروز مورد هدف قرار گرفته‌اند و 34 عملیات تنها بین 4 تا 5 مارس با استفاده از 125 موشک بالستیک و بالدار و هواپیماهای بدون سرنشین انجام شده است. در مقابل، ایالات متحده و بریتانیا از زمان آغاز عملیات ائتلاف دریایی‌شان، نزدیک به 500 حمله انجام داده‌اند که منجر به کشته شدن نزدیک به چهل یمنی شده است.

با گذشت شش ماه از جنگ غزه، یمن همچنان به نمایش توانایی‌های استراتژیک خود در خشکی، آبراه‌های منطقه‌ای و حتی در اقیانوس‌های جهان ادامه می‌دهد. مقامات یمنی همچنان به غافلگیری‌های نظامی بیشتری که در راه است اشاره می‌کنند که ممکن است بسته به اقدامات اسرائیل در غزه و میزان حمایت آمریکا از اسرائیل که از نظر صنعا مخرب و بی‌ثبات‌کننده است، مورد استفاده قرار بگیرند.

مترجم: آریا صدیقی