عقبنشینی تلویزیون
در حالی صحبت از بازگشت چهره‌های سرشناس تلویزیون به برنامه‌های صداوسیما قوت گرفته که آذرماه امسال(1402) حسین شاهمردانی، رئیس شبکه چهارم سیما، طی اظهارنظری علیه احسان علیخانی و برخی چهره‌های مشهور دیگر گفته بود: «فکر می‌کنید چرا احسان علیخانی در تلویزیون برنامه نمی‌سازد و به این عرصه تحت نظارت سازمان صداوسیما برنمی‌گردد؟ چون علیخانی می‌داند که نُطُقش را می‌کشند». درواقع چنین بیان شده بود که تلویزیون نیازی به این افراد ندارد. بااین‌حال باتوجه به کاهش مخاطبان تلویزیون، این سازمان تصمیم گرفته با دعوت از چهره‌های مشهور از عرصه‌های مختلف، اعم از بازیگر، مجری و کارگردان مخاطبانی را که این مدت از دست داده تا حدودی به‌دست بیاورد و جذب کند. این صحبت‌ها در تناقض با موضوعی است که روز گذشته محسن برمهانی، معاون سیما نسبت به بازگشت سلبریتی‌ها به تلویزیون نقل کرد. محسن برمهانی در نشست ویژه برنامه‌های نوروز 1403 تاکید کرد که باید چهره‌هایی چون علیخانی، مهران مدیری، ایرج طهماسب و... را حفظ و از آنها در تلویزیون بهره برد.
بازگشت به چه قیمتی؟
یکی از مجریان مشهور تلویزیون که به صداوسیما برگشته، فرزاد حسنی است که به صورت نانوشته‌ای چندین‌بار طی یک‌دهه اخیر طعم ممنوع‌التصویری را چشیده است. طبعاً ممنوع‌التصویری برخلاف آزادی بیان است اما نباید رویکرد مجری‌ها در قبال شرکت‌کنندگان یک برنامه مسابقه و سرگرمی، سنجیده و بررسی شود؟ صرفاً به‌دلیل اینکه به‌طور مثال فردی به‌اسم فرزاد حسنی، سابقه‌ای در تلویزیون داشته و اتفاقاً برخی برنامه‌های او پرمخاطب شده، به راحتی باید بدون رعایت اصولی به او تریبون داده شود؟ اردیبهشت‌ماه امسال(1402)، فرزاد حسنی که مجری یکی از مسابقات خانوادگی بود، برای دقایقی رفتار تحقیرآمیزی با یکی از مهمانان برنامه خود داشت و مقابل تماشاگران این برنامه، مهمان را به تمسخر گرفت و از نجابت مهمان برنامه سوءاستفاده کرد. ازسوی‌دیگر پرسش این مسابقه از همان شرکت‌کننده با وعده برنده‌شدن 50 میلیون تومان، چالش دیگری بود که با رفتار بسیار زشت حسنی همراه شد. شرکت‌کننده این مسابقه پاسخ سوالی را داد که حسنی گفته بود، اگر پاسخ صحیحی از سوی این شرکت‌کننده داشته باشد، مبلغ 50 میلیون تومان هدیه به او می‌رسد اما بعد از پاسخ مهمان، فرزاد حسنی یک جعبه زرشک به او هدیه داد و از تماشاگرها خواست چندین‌بار این هدیه را با صدای بلند فریاد بزنند. همچنین در برنامه دیگری که نعیمه نظام‌دوست دعوت شده بود، فرزاد حسنی به‌خاطر اضافه‌وزن نعیمه نظام‌دوست، او را مسخره کرد که در شبکه‌های اجتماعی بازخورد بسیار منفی داشت. درواقع اینطور برداشت می‌شود که آزادی عمل فراتر از قواعد سازمانی به فرزاد حسنی داده شده تا با توهین و تحقیر افراد مختلف ازجمله مردم یا بازیگرها، برنامه را در شبکه‌های اجتماعی وایرال کند. البته که این صرفاً یک تحلیل شفاهی است از آنچه طی مدت اخیر با اجرای فرزاد حسنی به ذهن مخاطب مخابره شده است.
رفت‌وبرگشت ایرج طهماسب
بازگشت ایرج طهماسب به تلویزیون بعد از حضور موفق او در شبکه‌های نمایش‌خانگی، خبری بود که بیش از سایر افراد بازتاب داشت. ایرج طهماسب که یکی، دو سالی است به‌سمت شبکه‌های نمایش‌خانگی رفته و تمایلی نداشته در تلویزیون مثل سابق برنامه‌سازی کند، حالا رسماً تایید شده که قرار است برای ویژه‌برنامه عید 1403 برنامه مهمانی را داشته باشد. محسن برمهانی، معاون سیما، در نشست ویژه‌برنامه نوروز 1403 خبر از بازگشت ایرج طهماسب به سبک همان برنامه مهمانی خبر داد و گفت: «در شبکه نسیم برنامه‌ای به‌نام «مهمانی»، با اجرای ایرج طهماسب در حال تولید است که ۹ قسمت آن در نوروز پخش خواهد شد. این برنامه تلفیقی از عروسک‌های جدید و قدیم خواهد بود.» ایرج طهماسب هم یکی از افرادی است که در ایام سال گذشته پخش برنامه مهمانی را در پلتفرم‌ها ادامه می‌داد که با انتقاد برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه شد. نوروز 1402 اما بعد از پخش همان قسمت اول مهمانی، حملات کم‌سابقه‌ای به طهماسب شد که چرا در آن‌دوران در حال برنامه‌سازی طنز هستید. البته کاربران دیگری نیز در حمایت از طهماسب اعلام کردند او «طنز تلخی» را در چارچوب قوانین مطرح کرده و نباید از تمام مردم انتظار خانه‌نشینی داشته باشیم. بااین‌حال ایرج طهماسب با انتشار یک استوری، به انتقادها پاسخ داد و از مردم درخواست کرد لطفاً قبل از هر قضاوتی، قسمت اول را کامل مشاهده کنید. طی چندماه گذشته طهماسب یک‌بار دیگر هم اسیر حاشیه مجازی شده بود که او را متهم به تیکه انداختن به مردم غزه کرده بودند. او بازهم در حد یک استوری اینستاگرام، پاسخ منتقدان را داد با این مضمون که از بازگشت من به تلویزیون ترسیده‌اید!
خندوانه و مدیری برمی‌گردند؟
از سال گذشته و بعد از ناآرامی‌های شکل‌گرفته، رفتار سلبریتی‌ها بیش‌ازپیش زیر ذره‌بین قرار گرفت تا جایی که فضا چنان دوقطبی شده بود که اکثر کاربران شبکه‌های اجتماعی هیچ حدومرز وسطی برای رفتار سلبریتی‌ها قائل نبودند و حاضر نمی‌شدند نسبت به برخی موضوعات، تحلیل خاصی داشته باشند. از دید برخی، حضور سلبریتی‌ها در تلویزیون مساوی بود با پشت‌کردن به مردم و البته از دیدگاه برخی دیگر، سلبریتی‌ها منبع درآمد دیگری ندارند و اگر خود را خانه‌نشین کنند صرفاً هنرشان است که محروم شده و بعد از مدتی نیز فراموش خواهند شد. همچنین همین طیف دوم عقیده دارند، اگر تمام سلبریتی‌ها خودشان را نسبت به کار کردن با تلویزیون محدود کنند و کنار بروند، فضا برای افرادی که علم، دانش و تجربه این کار را نداشتند، باز می‌شود و کیفیت کار بیش‌ازپیش پایین می‌آید. آذرماه 1402 بسیاری به سکوت رامبد جوان نسبت به مسائل اجتماعی واکنش نشان دادند و به او تاختند. درنهایت او با انتشار ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی نسبت به انتقادات گسترده به خودش گفت، لطفاً دست از سر خندوانه بردارید: «خندوانه برنامه‌ای برای ایجاد امید است، نه دروغگویی؛ ما هرگز نگفتیم همه‌چیز عالی است! هیچ‌وقت نه وقت، نه حوصله‌ی کل‌کل با کسانی را دارم که از سر ناآگاهی و عصبانیت به خندوانه تاختند و انتقادهای غلط کردند. هیچ‌وقت هم از شنیدن نقد درست، طفره نرفتم چون همیشه به کیفیت و پیشرفت خودم، فرهنگم، آثارم و گروه بزرگی که با من همکاری می‌کنند، اهمیت می‌دهم.» همچنین شایعه بازگشت مهران مدیری به تلویزیون هم داغ شده است. بعد از ویدئویی که مهران مدیری در اینستاگرام شخصی‌اش مبنی بر عدم‌علاقه‌اش به پخش تصاویرش در برنامه دورهمی منتشر کرد، بسیاری از برنامه‌های شبکه نسیم بهم خورد. برنامه دورهمی هم متوقف شد و مدیری از تلویزیون به‌سمت شبکه نمایش‌خانگی کوچ کرد. حالا صداوسیما بدش نمی‌آید که مدیری، بار دیگر در تلویزیون برای مخاطبانش برنامه‌سازی کند تا شاید این کاهش مخاطب، جبران شود. معاون سیما درباره همکاری با مهران مدیری، توضیح داد: سازمان صداوسیما در حال حاضر راغب نیست با برخی افرادی که بی‌اخلاقی کرده‌اند، همکاری داشته باشد؛ البته آقای مدیری جزو این افراد نیست. همه کارهای ایشان مورد تایید بوده و با مخاطبان، صادق بوده است. بر این اساس همکاران در حال گفت‌وگو با آقای مهران مدیری هستند.
باز شدن فضا یا...؟
مخاطبان برنامه‌های تلویزیونی طبق نظرسنجی‌ای که اداره‌کل روابط عمومی رسانه‌ملی منتشر کرده چنین است: مجموعه «بازپرس» شبکه یک 5/22 درصد مخاطب، «عشق کوفی» شبکه سه 4/13درصد مخاطب و تکرار سریال «گاندو ۲» از شبکه آی‌فیلم 1/11درصد مخاطب جذب کردند. سایر نظرسنجی‌ها درخصوص برنامه‌های دیگر سیما نیز با همین میزان است. شاید به همین خاطر است که برخی مجریان ازجمله رضا رشیدپور بعد از توافق برای ساخت یک برنامه تلویزیونی، با انتشار یک پست اینستاگرامی، انصرافش را از حضور در این برنامه اعلام کرد. البته که احتمال انتقاد گسترده برخی به بازگشت او به تلویزیون هم، چندان بی‌تاثیر نبود. هرچند بازگشت محمدرضا گلزار و سایر سلبریتی‌ها به تلویزیون قطعی شده، اما بعید به‌نظر می‌رسد که به این راحتی‌ها تلویزیون بتواند همچون گذشته، مخاطبان قابل‌توجهی را برای برنامه‌هایش داشته باشد.
