علیرضا بنیهاشمی دبیرکل سازمان مدیران و متخصصان ایران:بخشی از گرانی ارز به دلیل مسدودی کارت بازرگانی است
مسدود شدن کارتهای بازرگانی بسیاری از تجار و صادرکنندگان را با مشکل مواجه کرده و محصولات آنها را در مرزها بلاتکلیف گذاشته است.
مسدود شدن کارتهای بازرگانی بسیاری از تجار و صادرکنندگان را با مشکل مواجه کرده و محصولات آنها را در مرزها بلاتکلیف گذاشته است. علیرضا بنیهاشمی دبیرکل سازمان مدیران و متخصصان ایران در گفتوگو با هممیهن به این موضوع اشاره کرده که صدور این بخشنامه، صادرات کشور را قفل میکند و حتی به عقیده او بخشی از بالا رفتن قیمت دلار در چند روز اخیر به دلیل این بوده که تولیدکننده نتوانسته محصول خود را صادر کند و ارز وارد کشور نشده است. بنیهاشمی معتقد است ارز باید تکنرخی شود و دولت از فضای قیمتگذاری دستوری خارج شود چراکه تبعات آن همیشه گریبان بخش خصوصی را گرفته است.
مسدود کردن کارتهای بازرگانی چرا اجرایی شده است؟
آن چیزی که ما پیگیری کردیم این است که بانک مرکزی برای رفع تعهد ارزی، به سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت فشار آورده که این کار انجام شود. اینکه سازوکاری ایجاد شود که ارز به کشور برگردد را قبول داریم چون سرمایه ملی ما است، ولی ما به صورت حضوری و میدانی این را در کشورهای موفقی مانند چین دیدهایم که برای صادرکنندگان خود یارانههایی مانند هتل و حمل و نقل رایگان گذاشتهاند اما در کشور ما رفتارهای دیگری میشود. به عنوان نمونه یکی از تجار ایرانی در استرالیا، نزدیک به ۱۸۰۰ قلم کالای ایرانی با خود میبرد.
او میگوید این امکان وجود دارد که هر دو سه روز یک بار حساب من مسدود شود و ۲۰ کانتینر من در کشتی بلاتکلیف است و امکان خراب شدن کالاهایی مانند محصولات غذایی وجود دارد. یکی دیگر از تجار نیز گفته ۱۰ کانتینر خرما دارد که در مرز در حال خراب شدن هستند و چون کارت بازرگانی او مسدود است امکان صادرات آنها را ندارد.
تجار میگویند چرا باید کالاهای خود را از ایران بخرند وقتی نمیتوانند آن را به دست مشتری خود برسانند. بسیاری از صادرکنندگان هستند که به سمت کشور ترکیه رفتهاند چون هیچکدام از مشکلات ما را ندارد، بسیاری اعلام کردهاند دیگر حاضر نیستند از ایران خرید کنند. من تاجری را میشناسم که ۱۰۷ کارخانه مواد غذایی برای ایشان محصول تولید میکند، اگر در هر یک از این کارخانهها به صورت میانگین ۴۰ نفر کار کنند، حساب کنید تعطیلی آن چه ضربه بدی به اقتصاد خانواده آنها میزند.
دولت میگوید میخواهد کارتها را ساماندهی کند و به همین دلیل آنها را مسدود کرده است. بسیاری هستند که با کارت یکبار مصرف تخلف میکنند، ما با این دغدغه دولت هیچ مشکلی نداریم اما باید به این نکته توجه داشت که کشور تحریم است و ما باید صادرات را انجام دهیم. تاجر با مکافات زیاد صادرات را انجام میدهد اما گفته میشود که باید ارز را با قیمتی که ما میگوییم تحویل دهید. به هرحال همه کارها مانند خرید مواد اولیه، حمل و نقل را باید با ارز آزاد انجام دهم اما موقع فروش ارز باید آن را به نرخ دولت بفروشند.
به همین دلیل یک ساختار فشل ایجاد شده که صادرکننده تاب و توان آن را ندارد و با مسدود کردن کارتهای بازرگانی ریشه آن را هم زدند. سوال ما این است که اگر قرار به رتبهبندی است چرا کارتها را مسدود میکنید؟ چند ده تاجر در این مدت به ما پیام دادند که کالاهای ما در حال خراب شدن است درحالیکه با زحمت بسیار توانستیم قرارداد آنها را با کشورهای دیگر ببندیم اما حالا باید ضرر و زیان نیز به تجار خارجی پرداخت کنیم. حرف من این است که یک تصمیم غلط ضربه بدی به اقتصاد کشور زد.
رتبه بندی کارتهای بازرگانی توسط دولت به چه نحوی است؟
با توجه به بررسیهایی که کردیم احساس من این است که میخواهند فضایی برای تولیدکننده ایجاد کنند که مثلاً بتوانند یارانه بدهند که اگر واقعاً این اتفاق صورت بگیرد خیلی خوب است، اما من میگویم اجرای آن غلط است. انجام مسدودی کارت بدون اطلاع بخش خصوصی انجام گرفته و ایکاش حداقل بیست نفر از صادرکنندگان بزرگ را دعوت میکردند و پیشنهادات آنها را هم میشنیدند.
اما ناگهان با صدور یک بخشنامه، صادرات کشور را قفل میکنند، اگر میزان صادرات دو هفته اخیر را بررسی کنید خواهید دید چه اتفاق عجیبی رخ داده است حتی به نظر من بخشی از بالا رفتن و شتاب قیمت دلار در چند روز پیش به همین دلیل بوده است چون تولیدکننده نتوانست محصول خود را صادر کند و ارز وارد کشور نشد.
ادامه این روند چه تاثیری بر صادرات خواهد داشت؟
حدود بیست روز هست که ما با این مشکل مواجه هستیم و تبعات آن در آینده بهتر و بیشتر مشخص خواهد شد، مانند مثال آن دزدی است که میگفت ساز میزنم اما صدای آن فردا درمیآید. ما تولیدکنندگانی داریم که تعهد کردهاند هر ماه محصول خود را به شریک خارجی خود تحویل دهند، بر اساس این تصمیم مطمئن باشید کمتر از یک ماه دیگر ضرر و زیانهای هنگفتی به آنها خواهد رسید که مانند دومینو به هم وصل است و حتی مجبور به تعدیل نیرو خواهند شد.
البته باید گفت که خیلی از صادرکنندگان ارز خود را به کشور برمیگردانند. به نظر من تعداد تخلفکنندگان تنها حدود ده تا بیست درصد است. نکته دیگر اینکه میخواهیم بانک مرکزی، منشأ خارجی را برای مواد اولیه بپذیرد، آنقدر مانع برای سرمایهگذاری که میخواهد دلار بیاورد ایجاد میکنند که میترسد کاری انجام دهد، از طرف دیگر مسئولان اعلام میکنند که کمبود منابع ارزی داریم.
وقتی همه راهها را بستهاید چه توقعی دارید که اتفاق خوبی رخ دهد؟ باز هم اعلام میکنم که فرض خوشبینانه ما این است از نظر مدیریتی قرار است کار خوبی انجام شود ولی روشی که انتخاب شده غلط است، مسدود کردن کارت یک کارخانهدار در این شرایط جنگی بسیار غیرحرفهای است. بازرگانان موتور محرک اقتصاد کشور هستند اما ابزار کار آنها که کارت بازرگانی است را حذف کردهاند.
پیشنهاد شما چیست؟
شاهکلید موضوع و اساسیترین مسئله این است که ارز باید تکنرخی شود و از فضای قیمتگذاری دستوری خارج شود. قیمتگذاری دستوری همیشه برای بخش خصوصی تبعات داشته است. با ابزارهای هوشمندی که وجود دارد به راحتی میتوان جلوی تخلفات را گرفت. باید اجازه دهند صادرات به درستی انجام شود و ارز با قیمت آزاد به کشور برگردد. زنجیره صادرات کالا و واردات ارز همگن نیست و کاریکاتوری شده است. من پیشنهاد دارم در حوزه تجار و بازرگانان اجازه دهند، توافقی کارها صورت بگیرد و دولت دخالتی نداشته باشد.
همچنین بانک مرکزی در ساختار جذب سرمایهگذار خارجی، گلوگاههایی ایجاد کرده که تاجر به آن ورود پیدا نمیکند. این کارها خیلی پیچیده نیست اما متاسفانه با چنین رفتارها و قوانینی، منابع ارزی کشور را دچار نوسان کردهاند. خیلی از تولیدکنندگان ماههاست که در صف تخصیص ارز هستند و به نظر ما این ساختار واقعاً اصلاحشدنی است؛ مثلاً مجلس میتواند با تشکیل یک کارگروه ویژه همه زیرساختهای بانک مرکزی را بر اساس شرایط تحریمی کشور بررسی کند و آن را به روز کند.
