علی عباسیان کارشناس اقتصادی: تغییر رویکرد دولت برای رفع رسوب کالا
کدساتا طی ماه‌ها و سال‌های اخیر باعث شده که بسیاری از واردکنندگان با مشکلات بسیاری مواجه شوند که یکی از آنها افزایش هزینه بود.
کدساتا طی ماه‌ها و سال‌های اخیر باعث شده که بسیاری از واردکنندگان با مشکلات بسیاری مواجه شوند که یکی از آنها افزایش هزینه بود. برداشته شدن موقت کدساتا می‌تواند تا حدودی هزینه مصرفی واردکنندگان را کاهش و یک گام آنها را به سودسازی نزدیک‌تر کند. علی عباسیان، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «هم‌میهن» شرایط پیش روی واردکنندگان را تشریح کرده است.
تسهیل واردات کالاهای دپو شده چه تاثیری روی کالاها دارد؟
این اقدام را می‌توان بسیار مثبت ارزیابی کرد. در گذشته واردکنندگان باید منبع ارز خود را از طریق کدساتا اعلام می‌کردند. این روند عملاً واردات را برای کسانی که صادرکننده نبودند غیرممکن می‌کرد. هدف این بخشنامه جلوگیری از خروج ارز بود، اما باعث ناکارآمدی‌هایی نیز در اقتصاد می‌شد.
مزایا و معایب این روش چیست؟
از دید سیاست‌گذار شاید جلوگیری از خروج ارز درست باشد اما این سیاست آسیب‌هایی هم به اقتصاد وارد می‌کند؛ مثل عدم تأمین به موقع کالاها برای تولیدکنندگان یا محدود شدن ورود تکنولوژی‌های روز به کشور. از نگاه اقتصاد آزاد، چنین محدودیتی نوعی دخالت دولت در اقتصاد است و مانع بهره‌برداری از مزیت‌های رقابتی کشورها می‌شود.
سیاست‌های کلی دولت تغییری نکرده، اما با توجه به افزایش رسوب کالا در گمرک، جلوگیری از استهلاک ماشین‌آلات موجود و همچنین برای تأمین سریع‌تر کالاهای اساسی و جلوگیری از رشد قیمت‌ها، دولت فعلاً فضای واردات را بازتر کرده است.
توصیه ما این است که شرایط واردات و صادرات به سادگی انجام شود تا هم تکنولوژی وارد کشور شود و هم از ظرفیت‌های تولیدی کشور استفاده بیشتری شود. همچنین دولت باید فراتر رفته و این بخشنامه را تمدید و تثبیت کند تا ایران از فهرست کشورهای دارای اقتصاد بسته خارج شود.
این طرح چه مزیت‌هایی برای زنجیره تولید دارد؟
این طرح باعث شده واردات کالاهای واسطه‌ای و تجهیزات تولید راحت‌تر انجام شود و تولیدکنندگان داخلی بتوانند نیاز خود را سریع‌تر تأمین کنند. البته ممکن است در کوتاه‌مدت مقداری شوک ارزی ایجاد شود اما در بلندمدت اثر مثبت بر افزایش تولید و ثبات بازار خواهد داشت.
دولت باید منبع ارز برای واردات را مشخص کند و از قبل ارز مورد نیاز را تأمین نماید تا با جهش نرخ ارز روبه‌رو نشویم. این بخشنامه می‌تواند تاحدی بازار تولیدکنندگان داخلی را تحت فشار قرار دهد، اما با مدیریت صحیح و سیاست‌های هم‌زمان حمایتی می‌توان این چالش را کاهش داد.
این بخشنامه می‌تواند تاثیری بر کاهش قاچاق داشته باشد؟
بله، یکی از مزایای مهم این بخشنامه کاهش انگیزه قاچاق است. طرح‌هایی مثل ساتا یا ممنوعیت واردات باعث شده بود کالاها به صورت قاچاق وارد کشور شوند که این مسئله علاوه بر آسیب‌های اقتصادی، تهدیداتی برای امنیت کشور نیز ایجاد می‌کرد؛ زیرا روی برخی کالاهای قاچاق هیچ نظارتی وجود ندارد.
روند بازارها را مختل می‌کند، ممکن است اجناس بی‌کیفیت نیز جای اجناس اصلی را بگیرد.
همچنین دولت و مسئولان توانایی نظارت بر اینگونه کالاها را ندارند. کاهای قاچاق می‌تواند روند قیمتی در بازارها برهم بزند، همچنین واردکنندگان مسیر قانونی را با چالش‌های بسیاری مواجه سازد.
