معیشت بدون توسعه؟

چهارشنبه‌ای که گذشت برخی از کارآفرینان به دیدار رئیس‌جمهور رفتند تا از مشکلات و موانع پیش رو بگویند و مسعود پزشکیان نیز فرصت را غنیمت شمرد و از برداشتن همه موانعی که معیشت مردم را به خطر انداخته گفت و این در حالی است که عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت چهاردهم از کسری بودجه ۸۵۰ هزار میلیارد تومانی در سالی که هنوز پنج ماه از آن باقی مانده، گفته است.

اما شاید این جمله رئیس‌جمهور در دیدار با کارآفرینان جالب توجه باشد؛ آنجا که می‌گوید قرار نیست به هر قیمتی به سمت توسعه حرکت کنیم و تامین معیشت مردم از وظایف اصلی ماست و باید همه موانعی که معیشت مردم را به خطر انداخته، از سر راه برداریم.

البته نمی‌توان اینگونه تفسیر کرد که پزشکیان خواسته معیشت و توسعه را در مقابل هم قرار دهد اما شاید بتوان اینگونه تحلیل کرد که او تامین معیشت مردم را در اولویت کاری دولت چهاردهم قرار داده است. اینکه پزشکیان چگونه می‌خواهد معیشت را از مسیری غیر از توسعه، بهبود دهد، محل پرسش است.

او بارها در وعده‌های انتخاباتی خود نیز از معیشت مردم گفته بود و بر حل مشکل معیشتی بازنشستگان، کارگران، معلمان و کارمندان دولت تاکید کرده و شعار داده بود که «آمده‌ام تا امکانات زندگی و رفاه حداقلی آنها را فراهم کنم.» و البته از توسعه هم گفته بود: «من آمده‌ام تا کشور را در مسیر اصلاح زیرساخت‌های تولید، مصرف انرژی و رفع ناترازی قرار دهم.» 

اما آیا پزشکیان به این نتیجه رسیده که فعلاً معیشت مردم را در دستور کار خود قرار دهد؟ او بعد از اولین نشست خبری خود با خبرنگاران در توئیتی نوشته بود: «برای تامین معیشت مردم شب و روز نمی‌شناسیم و خود را موظف به تامین زندگی آنها می‌دانیم.» پس اینگونه به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور و دولت او روزهای نزدیک به ارائه لایحه بودجه سال بعد به مجلس را به معیشت مردم اختصاص داده‌اند تا در شرایط بهتری و در اجرای برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت که از رشد ۸ درصدی گفته به توسعه فکر کنند.

معاون اول رئیس‌جمهور نیز بارها از حل مشکلات معیشتی مردم به عنوان اولویت اصلی دولت گفته و اینکه مدیران دولت باید به دنبال تحقق آرمان‌ها و مطالبات مردم باشند. او چندی پیش در جلسه ستاد تهیه و تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، اولویت‌های برنامه‌ای و بودجه‌ای دولت چهاردهم را رشد تولید، مهار تورم و بهبود معیشت مردم دانسته و گفته بود وظیفه کوتاه‌مدت دولت، تثبیت وضع اقتصادی کشور است. تفسیر سخنان محمدرضا عارف نیز این نکته را نشان می‌دهد که دولت در حال حاضر و در کوتاه‌مدت رفع مشکلات معیشتی را در دستور کار خود قرار داده است.

با همه اینها، مردم زخم‌خورده از اقتصاد و قشرهایی مانند بازنشستگان از بین توسعه و معیشت تنها یک راه را برگزیده‌اند و آن تامین معاش خود و خانواده‌شان است. هفته پیش بود که برخی از معلمان بازنشسته از سراسر ایران در کنار ساختمان برنامه و بودجه که این روزها مشغول نهایی کردن بودجه سال ۱۴۰۴ است جمع شدند تا از حقوق ناکافی و رتبه‌بندی ‌حقوق بازنشستگی بگویند.

یا حتی چندی پیش کارزاری با عنوان اجرای قانون «متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در دولت چهاردهم» شکل گرفت که در آن از رئیس‌جمهور خواسته شده بود صدای بی‌صدایان را بشنود و جمعیت ۲۰ میلیون خانواده بازنشستگان را جزء صدای آنان دانسته بودند چراکه علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور چندی پیش گفته بود دولت چهاردهم آمده تا صدای بی‌صدایان را بشنود. 

هرچندعلی ربیعی هفته گذشته رسیدن به توسعه در ایران را دارای الزاماتی دانسته بود که یکی از آنها خروج ایران از فهرست سیاه FATF عنوان کرده بود؛ این جمله ربیعی را می‌توان اینگونه تفسیر کرد که دولت می‌خواهد برای توسعه کشور ریل‌گذاری کند اما گویی از داخل نیز با مشکلات و موانعی روبه‌رو است و مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دیگر ارکان نظام را به یاری طلبیده است.

این هفته، لایحه بودجه سال آینده از طرف دولت به مجلس می‌رود و این درحالی است که کابینه پزشکیان موظف است برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت را نیز اجرایی کند. حال باید منتظر ماند و دید اقتصاد کشور و مشکلات آن چه راهی را جلوی پای رئیس‌جمهور می‌گذارد؛ حل مشکلات معیشتی مردم، توسعه و پیشرفت و یا شاید هیچ‌کدام؟