تبعیض در تبعیض
گزارشی درباره بخشنامه اخیر وزارت آموزش‌وپرورش که دانش‌آموزان اتباع را مجبور به پرداخت شهریه کرده و دوسوم آنها را از ثبت‌نام در مدارس بازداشته است
گزارشی درباره بخشنامه اخیر وزارت آموزش‌وپرورش که دانش‌آموزان اتباع را مجبور به پرداخت شهریه کرده و دوسوم آنها را از ثبت‌نام در مدارس بازداشته است
اگر تا پیش‌ازاین افزایش شهریه‌های مدارس، گسترش فعالیت مدارس غیرانتفاعی و پولی‌شدن تحصیل، چند وقت یک‌بار از میان صحبت‌ها و نگرانی‌های فعالان مدنی و کارشناسان آموزشی سر در می‌آورد، حالا سخنان اخیر وزیر آموزش‌وپرورش، آب پاکی را دراین‌باره روی دست آنها ریخته است. چندروز پیش بود که رضا مرادصحرایی، وزیر آموزش‌وپرورش در یکی از برنامه‌های تلویزیونی از هزینه‌های بالای مدارس غیرانتفاعی دفاع کرد؛ او گفت خدمتی که بعضی از این مدارس (مدارس چهره‌های سیاسی) در تربیت کردند، دانشگاه‌ها نکردند: «هزینه‌های بالای مدارس غیرانتفاعی، عادی است. شما اگر بخواهید یک ماشین مدل‌بالا هم سوار شوید، باید پول بیشتری بدهید.»
این حرف‌ها، در روزهای اخیر موجب واکنش‌های زیادی شده و کار را به جایی رسانده که کاظم اکرمی، وزیر پیشین آموزش‌وپرورش به آن اعتراض کرده و گفته است که حتی در شرایط جنگی هم به نظام آموزشی نگاه طبقاتی نداشتیم. ازطرف‌دیگر تعدادی از انجمن‌های حامی کودکان، بیانیه‌ای نوشته و بر لزوم فراهم‌آوردن زمینه آموزش رایگان برای همه کودکان تاکید کرده‌اند. در این بیانیه آمده است که هر نوع تبعیض برای آموزش و تحصیل کودکان، ممنوع است.
این بیانیه پس از آن صادرشده که از شهرهای ایران خبر می‌رسد، امسال برای تحصیل دانش‌آموزان اتباع، به‌ویژه دانش‌آموزان افغان، سنگ‌اندازی‌های بسیار شده است. این درحالی‌است که به‌گفته مسئولان استانی و نایب‌رئیس کمیسیون آموزش مجلس، امسال حدود ۳۰۰هزار دانش‌آموز اتباع خارجی به تعداد دانش‌آموزان اتباع در ایران اضافه شده است.
بررسی‌های هم‌میهن اما نشان می‌دهد وزارت آموزش‌وپرورش یک‌ماه‌ونیم پیش بخشنامه‌ای را به ادارات شهرها ارسال کرده که براساس آن مدیران‌مدارس موظفند خلاف سالهای گذشته، به‌ویژه سال ۹۴ که مقام معظم رهبری برای تحصیل رایگان دانش‌آموزان اتباع دستور دادند، حالا از آنها شهریه دریافت کنند. براساس این بخشنامه که یک نسخه آن به هم‌میهن رسیده، به مدارس دستور داده شده که از دانش‌آموزان مقطع اول تا ششم ابتدایی، مبلغ ۶۰۰هزار تومان، دوره متوسطه اول، ۸۰۰هزار تومان، دور متوسطه دوم، یک‌میلیون تومان و از دانش‌آموزان مدارس فنی و حرفه‌ای و کارودانش، یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تومان دریافت شود. در این بخشنامه هم آمده است که اعضای درجه اول خانواده‌های شهدا و جانبازان مدافعان حرم، با گواهی از بنیاد شهید و امور ایثارگران از پرداخت هزینه ثبت‌نام معافند. این بخشنامه حالا و باتوجه به افزایش چشمگیر ساکن‌شدن اتباع افغان از سال گذشته تابه‌حال، موجب نگرانی فعالان حقوق کودکان شده است؛ آنها می‌گویند پرداخت شهریه برای خانواده‌های اتباع که معمولاً فرزندان زیادی دارند، امکان‌پذیر نیست و این موضوع، تعداد زیادی از آنها را از تحصیل بازداشته است، حتی کسانی را که از سال‌ها‌پیش به مدرسه می‌رفتند. ازطرف‌دیگر امسال یکی از شرایطی که برای ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع ضروری اعلام شده، درج شناسه یکتا «۱۰رقمی» در سامانه هوشمند مدیریت اتباع و مهاجرین سازمان ملی مهاجرت (سهما) است؛ خانواده‌های چندنفر از این دانش‌آموزان می‌گویند، برای دریافت کد تایید از این سامانه باید سیم‌کارت به‌نام پدر یا مادر باشد، درحالی‌که این موضوع برای تعداد زیادی از آنها امکان‌پذیر نیست. دریافت کد برای تعدادی از خانواده‌هایی هم که سیم‌کارتی به‌نام پدر یا مادر دانش‌آموز دارند، با مشکل مواجه شده است.
مجموعه این اتفاقات موجب‌شده که انجمن‌های حامی حقوق کودکان، در بیانیه‌ای به آن اعتراض کنند: «هر ساله با نزدیک‌شدن به آغاز سال‌تحصیلی، احتمال دورماندن کودکان از چرخه تحصیل و آموزش، به نگرانی جدی خانواده کودکان و فعالان حقوق کودک تبدیل می‌شود. با وخیم‌شدن اوضاع اقتصادی و اجتماعی در کشور ما، شرایط ویژه کشور افغانستان و تسلط مجدد طالبان طی دوسال گذشته بر این کشور، جمعیت پناهنده‌ها و مهاجران به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است اما به‌دلیل نبود زیرساخت لازم برای حداقل‌های زندگی آنان، متاسفانه خانواده‌های مهاجر و افغانستانی روزگار بسیار سخت و تلخی را می‌گذرانند. در همه این‌سال‌ها تحصیل این کودکان در کنار همه مشقت‌های زندگی، با موانع و مشکلات بسیاری روبه‌رو بوده و در سال‌جاری شرایط ادامه‌تحصیل آنان به‌دلیل عدم همراهی مسئولان، بسیار سخت‌تر از گذشته نیز شده است. این درحالی‌است که نگاهی گذرا به کشورهای مهاجرپذیر شبیه کشور ما نشان می‌دهد، فهم و توافق مشترکی بین جامعه‌شناسان، نهادهای مدنی، مربیان و سیاستگذاران بسیاری از این‌کشورها وجود دارد که آموزش و حضور در مدرسه، نقش مهمی در تسهیل ادغام کودکان پناهنده و بزرگسالان در جامعه‌میزبان ایفا می‌کند.» در ادامه این بیانیه آمده است: «بی‌توجهی به تحصیل کودکان، اخذ شهریه‌های گزاف، ایجاد موانع بسیار اداری و بروکراسی پیچیده برای ثبت‌نام کودکان اتباع و کودکان بدون‌شناسنامه و تعلل در صدور مجوزتحصیل این کودکان، گرفتارشدن خانواده‌های اتباع در صف‌های طویل در مراکز صدور مجوز در گرمای تابستان، همراهی‌نکردن مدارس برای ثبت‌نام کودکان و عدم ثبت‌نام از کودکانی که هیچ‌گونه اوراق هویتی‌ای ندارند، همگی زنگ‌خطری هستند برای آنکه در آینده‌ای نزدیک بر آمار کودکان‌کار نیز افزوده شود.»
این فعالان حقوق کودک و نهادهای مدنی مدافع حقوق کودکان، هشدار داده‌اند که بی‌توجهی آشکار به حق تحصیل کودکان، به وخامت شرایط ناگوار زندگی آنان دامن می‌زند.
۳ شرط سخت
این مشکلات در حالی سد راه دانش‌آموزان اتباع شده که از استان‌هایی مثل خراسان رضوی و فارس خبر می‌رسد که تعداد خانواده‌های افغان در این استان‌ها به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. چندروز پیش بود که بهرنگ قربانی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس گفت، حضور اتباع خارجی در فارس بعد از بازگشت دولت طالبان به افغانستان ۳۳درصد افزایش یافته است. او تعداد اتباع خارجی حاضر در استان فارس را ۳۵۸هزار نفر اعلام کرده که از این‌تعداد ۱۲۱هزار نفر بعد از روی‌کارآمدن مجدد دولت طالبان وارد ایران شده‌اند. او این را هم گفته که بنا بر مصوبه کارگروه ساماندهی استان، به اداره کل آموزش‌وپرورش و فرمانداری‌های استان ابلاغ شده، حداکثر ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی در مدارس باید ۴۰درصد باشد و حتماً باید ۶۰درصد ظرفیت مدارس به دانش‌آموزان ایرانی اختصاص داده شود.
فعالان حقوق کودکان هم در گفت‌وگو با هم‌میهن مشکلات جدید سر راه این دانش‌آموزان را تایید می‌کنند. هدا اوغازی‌مقدم، مدیرعامل انجمن فرهنگی اجتماعی کیانا که حدود ۲۰سال است در شهر کرج و محمدشهر برای حق تحصیل کودکان کار و خیابان و اتباع فعالیت می‌کند، در گفت‌وگو با هم‌میهن می‌گوید در یک‌سال اخیر در محمدشهر تعداد اتباع افغان به‌شدت زیاد شده و همچنان هم رو به افزایش است: «امسال موضوع آموزش کودکان اتباع تغییراتی کرده است؛ مهمترین‌اش این است که طبق بخشنامه آموزش‌وپرورش، مدارس به‌طور رسمی از دانش‌آموزان اتباع هزینه می‌گیرند، این درحالی‌است که سالهای گذشته، ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع در مدارس رایگان بود، حالا دریافت هزینه از آنها موجب‌شده دانش‌آموزانی هم که تا پیش‌ازاین به مدرسه می‌رفتند، ترک‌تحصیل کنند، چون غالباً این خانواده‌ها چند بچه دارند، اگر قرار باشد برای چندنفر شهریه مدرسه بپردازند، برای‌شان سنگین است و نمی‌توانند از پس آن بربیایند. امسال در مقطع ابتدایی، این هزینه ۶۰۰هزار تومان است درحالی‌که پارسال مدارس هیچ هزینه‌ای از بچه‌ها نمی‌گرفتند. امسال علاوه بر آنچه در بخشنامه آمده، تعدادی از مدیران مدارس هزینه‌های‌اضافی هم دریافت می‌کنند. بنابراین بچه‌هایی که از سال‌های‌پیش برای تحصیل‌شان تلاش شده بود، حالا در حال بازگشتن به چرخه بازماندگی از تحصیلند. الان باید دانش‌آموزانی که مدارک دارند در سامانه‌ای ثبت‌نام کنند و کد یکتا بگیرند، اما معلوم نیست برای کسانی که مدارک ندارند چه اتفاقی می‌افتد.» او ادامه می‌دهد: «ازطرف‌دیگر ما الان مشکل اعمال‌سلیقه مدیران را داریم؛ یعنی ممکن است مدیر مدرسه‌ای دانش‌آموزی را ثبت‌نام نکند و دیگری بکند. موضوع دیگر این است که ثبت‌نام بچه‌های اتباع را گذاشته‌اند برای بعد از ثبت‌نام دانش‌آموزان ایرانی؛ یعنی اینکه ظرفیت مدارس پر شود و اگر جایی برای آنها باز شد، دانش‌آموزان اتباع را هم ثبت‌نام می‌کنند. به‌همین‌دلیل الان تعداد این مدارس خیلی کم شده، مدارس جایگزین از خانه‌های این دانش‌آموزان هم خیلی دورند و همین آنها را از تحصیل دور می‌کند. امسال آمار ثبت‌نامی‌ها نسبت به پارسال خیلی کمتر است. پارسال انجمن ما توانست ۸۹نفر را ثبت‌نام کند اما امسال تا این‌لحظه ۲۴نفر. هرکس در یک‌مرحله باز می‌ماند. حتی کسانی که مدارک دارند هم در یک مرحله گیر می‌کنند.»
او می‌گوید ایرانی‌های بدون شناسنامه هم همچنان با مشکل نداشتن شناسنامه و نداشتن مدارک هویتی مواجهند که آنها را از تحصیل دور می‌کند: «درباره غیرایرانی‌ها هم باید بگویم که با وجود دستور مقام معظم رهبری و قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که تحصیل را برای کودکان یک امر بدیهی می‌داند، حالا می‌بینیم که تعداد زیادی از کودکان از تحصیل بازمانده‌اند. خود بازماندگی از تحصیل یکی از عوامل مهم ورود بچه‌ها به چرخه کار است. مشکل این است که دولت، سیاست واحدی در برابر مهاجران ندارد؛ ازیک‌طرف جلوی مهاجرت‌ها را نمی‌گیرد و ازطرف‌دیگر مثلاً برای آموزش کودکان‌شان سنگ‌اندازی می‌کند.»
افزایش بازماندگان از تحصیل
علی‌اکبر اسماعیل‌پور، مدیرعامل موسسه ندای ماندگار است و می‌گوید، از ۵۰کودک افغان که سال‌گذشته در پیش‌دبستانی بودند و باید امسال در پایه اول ثبت‌نام می‌کردند، دوسوم‌شان هنوز موفق به ثبت‌نام نشده‌اند. بسیاری از آنها مشکل تهیه برگه مجوز از دفتر کفالت را دارند، بارها به این دفاتر مراجعه کرده‌اند، به آنها تاریخ مراجعه می‌دهند، ساعت‌ها در صف‌های طولانی می‌مانند و بعد درنهایت تنها به چندنفر برگه می‌دهند و مابقی بدون برگه می‌مانند. این افراد اما چطور می‌توانند بدون این برگه‌ها به مدرسه بروند؟ تا این برگه‌ها نباشد، نمی‌توانند در مدرسه ثبت‌نام کنند. همه اینها در شرایطی است که برخی از این کودکان برگه هم دارند اما باز هم مدرسه ثبت‌نام‌شان نمی‌کند.
مهرشاد یکی از این کودکان است؛ دانش‌آموزی ۱۰ساله که باید در پایه چهارم ثبت‌نام شود، برگه کفالت هم دارد، کد یکتا هم برای‌شان ارسال شده اما باز هم مدرسه ثبت‌نامش نمی‌کند. روز گذشته وقتی مسئول ثبت‌نام مدرسه عذرش را خواست، تمام روز گریه می‌کرد. خاطره احمدی، مادر مهرشاد، اما به دروغ به او گفته که مدرسه ثبت‌نامش کرده تا کمی آرام شود. مهرشاد از آن‌لحظه برای رفتن به مدرسه ثانیه‌شماری می‌کند: «مامان از فردا می‌روم مدرسه؟» خاطره اما از دیدن پسرش غصه می‌خورد و می‌گوید که مدرسه به آنها گفته جا ندارد. بروید جای دیگر: «تمام مدارک برای ثبت‌نام را گرفته‌ایم. کلی هم دوندگی کرده‌ایم اما مدرسه ثبت‌نامش نمی‌کند. پایه اول تا سوم را در موسسه مهر و ماه گذرانده و حالا برای اینکه بتواند مدرک بگیرد، باید به مدرسه برود. تا الان مدرسه رسمی نرفته است.» آنها ساکن منطقه فرحزادند و مدرسه هم همانجاست. مادر در این‌مدت، پرونده پسرش را به دو مدرسه در فرحزاد، واقع در منطقه دو و مدرسه دیگری در جای دیگر برده و آنها هم جوابش کرده‌اند: «حتی به اداره آموزش‌وپرورش هم رفتم، فقط بهانه می‌آورند. درحالی‌که حتی کد یکتا را هم گرفتیم، اما به ما گفتند دیگر نیایید و بروید خانه‌تان. من گفتم بچه‌ام بی‌سواد می‌ماند، در خانه بماند چه‌کار. گفتند ما دیگر نمی‌دانیم.» مهرشاد متولد ایران است و خانواده‌اش از ۱۲سال پیش مهاجرت کرده‌اند.
می‌گویند مردم‌نهادها هزینه کنند، ما پول نداریم
اسماعیل‌پور از وضعیت این بچه‌ها خبر دارد و می‌گوید که آموزش‌وپرورش باتوجه به ظرفیت مناطق، مدرسه‌سازی نکرده است. او که در محله دروازه‌غار و هرندی فعال است، تاکید می‌کند که در سالهای گذشته به جمعیت کودکان محله اضافه شده، اما ظرفیت مدارس و کلاس‌ها بالا نرفته است، هر کلاس ۳۵ تا ۴۰نفر دانش‌آموز دارد و عملاً کلاس‌های درس گنجایش این تعداد دانش‌آموز را ندارد: «از زمان طالبان، تعداد مهاجران بسیار زیاد شده اما متناسب با آن ظرفیت‌سازی نشده است. اغلب مدارس این مناطق فرسوده است و اداره‌کردن یک کلاس ۴۰نفره برای یک معلم بسیار سخت است. بنابراین در کنار اینکه مدرسه‌ها گنجایش ندارند، ما با افت کیفیت آموزشی هم مواجه‌ایم.» برخی از مدارس برای ثبت‌نام شرط گذاشته‌اند؛ شهریه‌های غیررسمی که مبلغ آنها به ۵میلیون تومان هم می‌رسد. مدیرعامل موسسه ندای ماندگار می‌گوید که از یک خانواده با ۴فرزند، ۵ تا ۶میلیون تومان هزینه ثبت‌نام خواسته‌اند. این مسئله تنها منجر به ترک‌تحصیل و ورود این کودکان به بازار کار می‌شود: «ما در اعتراض به این اتفاقات، بیانیه‌ای منتشر کردیم اما واکنشی ازسوی آموزش‌وپرورش ندیدیم، مدارس انتظار دارند که موسسه‌ها و نهادهای‌مردمی هزینه ثبت‌نام دانش‌آموزان را پرداخت کنند. اما یک موسسه مردمی از کجا باید این هزینه را تامین کند؟ برخی از مدارس می‌گویند ما پول نداریم مایع دستشویی بخریم، چه رسد به هزینه‌های دیگر. به‌هرحال آموزش‌وپرورش باید این بودجه و سرانه‌‌ای برای ثبت‌نام این دانش‌آموزان، در اختیار مدارس قرار دهد. اما این اتفاق نیفتاده است و خانواده‌ها مستاصل مانده‌اند. شرایط حادتر از سالهای گذشته است.» او تاکید می‌کند که این میزان سختگیری برای ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان، بی‌سابقه بوده است: «از سال ۹۵ که طرح فرمان مبنی بر ثبت‌نام کودکان بدون‌شناسنامه آمد،خیلی از این کودکان وارد مدرسه شدند. براساس این‌طرح، دیگر فرقی نمی‌کرد کودک ایرانی است یا افغان، شناسنامه دارد یا ندارد؛ همه می‌توانستند وارد مدرسه شوند. بعد از این‌طرح به مدت دوسال، ثبت‌نام این کودکان بسیار راحت بود اما بعدازآن طرح فرمان نادیده گرفته شد و گفتند که ما پول نداریم.» براساس اعلام این فعال‌اجتماعی، نه‌تنها ظرفیت مدارس اضافه نشده که حتی مدارس قدیمی در حال فروش است: «درحال‌حاضر بحث فروش مدارس قدیمی مطرح می‌شود، درحالی‌که به‌جای فروش باید همان مدرسه را بازسازی می‌کردند تا کودکان فضای آموزشی داشته باشند.»
شهریه‌های اجباری
افخم صباغ، مدیرعامل موسسه مهر و ماه و فعال حقوق کودک هم می‌گوید که سنگ‌اندازی برای ثبت‌نام کودکان، به ملیت آنها مربوط می‌شود و امسال هم نسبت به سالهای قبل، تغییر قابل‌توجهی دیده می‌شود: «آموزش‌وپرورش امسال دست مدیران را برای گرفتن شهریه باز گذاشته است. آنها می‌گویند پول ندارند و به‌همین‌دلیل هم سلیقه‌ای عمل می‌کنند. در مدارس محله خودمان، برای مقطع ابتدایی پسرانه از اول تا ششم، برای هر دانش‌آموز سه‌میلیون تومان تعیین شده است، در مدرسه‌ای دیگر برای پایه اول تا پنجم، یک‌میلیون تومان، مدرسه دیگر، از پنجم تا ششم، سه‌میلیون تومان. در مدارس فنی‌وحرفه‌ای هم این مبلغ کمتر از ۵میلیون تومان نیست.»
خانم رضایی، مادر پسر ۱۲سالهای است که امسال باید وارد پایه ششم ابتدایی شود. او می‌گوید که مدرسه از آنها بین ۳تا ۵میلیون تومان پول خواسته تا بچه‌ها را ثبت‌نام کند. در غیراین‌صورت خبری از ثبت‌نام نیست. رضایی می‌گوید که فرزندش از کلاس اول ابتدایی در همین مدرسه درس خوانده، مدرسه پایه ششم ندارد و باید دانش‌آموزان به مدرسه دیگری بروند اما مدارس دیگر آنها را پذیرش نمی‌کنند و می‌گویند این‌پایه برای دانش‌آموزان خودشان است. آنها هم از مدیر مدرسه‌قبلی خواسته‌اند کلاس ششم را برگزار کند اما او اعلام کرده، برای برگزاری این‌پایه در همان‌مدرسه، باید خانواده پول بدهند تا میز و صندلی بخرد و معاون مرد استخدام کند. رضایی می‌گوید، مدیر این‌تجهیزات را برای کلاس فناوری پایه ششم می‌خواهد درحالی‌که خانواده‌ها توانایی مالی پرداخت این مبلغ را ندارند. آنها به چندین مدرسه مراجعه کرده‌اند اما کسی فرزندشان را پذیرش نکرده است: «ایرانی و غیرایرانی برای‌شان فرقی نمی‌کند، می‌گویند همه باید این مبلغ را پرداخت کنند. البته این ۳ تا ۵میلیون تومان در کنار شهریه ثابت مدرسه است که سالانه حدود ۵۰۰هزار تومان است.» مادر این دانش‌آموز می‌گوید که همسرش برای مدرسه، کارهای فنی به مبلغ ۷۰۰هزار تومان کرده، مدرسه پولش را نمی‌دهد و می‌گوید این‌پول در عوض ثبت‌نام فرزندشان است و باید مابقی را هم پرداخت کنند. آنها هم ساکن منطقه فرحزاد هستند و چندین‌بار به اداره آموزش‌وپرورش مراجعه کرده‌اند اما هیچ اتفاقی نیفتاده و هیچ‌کس پیگیری نکرده است.
صباغ اما تاکید می‌کند که این شهریه‌ها در شرایطی گرفته می‌شود که براساس اعلام آموزش‌وپرورش، گرفتن شهریه‌های اجباری، تخلف است: «ما برای آموزش‌وپرورش در این‌زمینه نامه نوشتیم، اما تاکنون پیگیری‌ای انجام نشده است.» به گفته او، برای کودکان مهاجر، مشکل ورود به مدرسه چندین‌برابر است. آنها در کنار مشکلاتی که برای کودکان ایرانی وجود دارد، روند ثبت‌نام سخت‌تری را باید طی کنند: «هرسال شیوه‌نامه ثبت‌نام را اداره امور اتباع اعلام می‌کرد اما امسال سازمان ملی مهاجرتی تاسیس شده که شیوه‌نامه را او نوشته است. براساس اعلام این سازمان، تنها دانش‌آموزان مجاز می‌توانند کد یکتا داشته باشند و از‌آن‌طریق هم در مدرسه ثبت‌نام کنند. خانواده‌ها تنها تا ۱۰شهریورماه می‌توانستند برای گرفتن کد یکتا اقدام کنند و خیلی‌ها جا ماندند. برخی باید پاسپورت‌شان را تمدید می‌کردند تا کد یکتای ۱۰رقمی که مثل کدملی است، برای‌شان ارسال شود. آنها بعد از گرفتن این کد، منتظر می‌مانند تا از دفتر کفالت برای‌شان پیامی بیاید و بعد با مراجعه دوباره به این‌دفاتر، برگه حمایت تحصیلی می‌گیرند.» او می‌گوید که خیلی‌ها در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند اما هنوز برای‌شان پیامی نیامده است. ازآن‌طرف هم برخی از مدارس، سلیقه‌ای عمل می‌کنند و کسانی که کد گرفته‌اند را ثبت‌نام نکرده‌اند: «ورود و ثبت‌نام در سامانه برای این‌افراد بسیار سخت است، برخی از مددکاران خودشان این‌کار را برای خانواده‌ها انجام می‌دهند. درحالی‌که بهتر بود دفاتر کفالت در این‌زمینه اقدام می‌کردند. به‌هرحال وضعیت برای آنها به‌شدت پیچیده شده و هر سال هم این وضعیت تکرار می‌شود. هرچند امسال شرایط سخت‌تر است.»
او با اعلام اینکه در سال گذشته ۱۵۰کودک بازمانده از تحصیل تنها در موسسه آنها ثبت شده‌اند، می‌گوید: «امسال قطعاً این آمار بالاتر است، به‌هرحال بعد از آمدن طالبان، تعداد مهاجرت‌ها بیشتر شده است، از پارسال تا همین‌حالا ورودی‌ها زیادتر شده درحالی‌که آنها حتی برگه سرشماری ندارند. حتی اگر هم داشته باشند، تاریخ آن مربوط به تیر و خردادماه سال گذشته است. از همه اینها گذشته، دفاتر کفالت هم برای دادن این برگه‌ها، سلیقه‌ای عمل می‌کنند. مواردی داشتیم که به خانواده برگه داده شده، اما به فرزندشان نداده‌اند.»
به اعتقاد صباغ، سیاست‌های مهاجرپذیری در کشور شفاف نیست، به‌همین‌دلیل افراد بلاتکلیف می‌شوند: «وقتی سیاست‌ها شفاف باشد، هرکسی تکلیف خود را می‌داند، به‌هرحال یکسری معاهدات بین‌المللی هست که ایران به آنها پیوسته، افغانستان کشور همسایه ماست و شرایطی دارد که ساکنانش اقدام به مهاجرت می‌کنند و وارد ایران می‌شوند، در معاهدات نوشته شده که هیچ کودکی نباید از تحصیل بازبماند، بااین‌حال در کشور شاهد این اتفاقات هستیم. این مهاجران حتی بعد از سه‌نسل زندگی در ایران، هنوز نمی‌توانند بدون مشکل حساب‌بانکی باز کنند. همیشه ترس از دیپورت‌شدن دارند و همیشه از حقوق شهروندی و انسانی‌شان عقب می‌مانند.» به گفته او، هیچ‌وقت به‌طور رسمی اعلام نمی‌کردند که تنها مهاجران مجاز می‌توانند در مدرسه ثبت‌نام کنند و این بار اولی است که این اتفاق افتاده است.
