نگاه خارجی

گروه دیپلماسی

رونامه هم‌میهن

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

سقوط آزاد روابط ایران و آلمان

روابط آلمان و ایران فراز و نشیب‌های خود را داشته است و مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای تهران عمدتاً بر روابط دوجانبه در هشت سال گذشته اثر گذاشته است. اما از دید آلمان مشکلات دیگری نیز وجود داشته است. از جمله وضعیت حقوق بشر ایران و نقش منطقه‌ای تهران در کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان و یمن.
با وجود این، آلمان بزرگترین شریک اقتصادی ایران در اتحادیه اروپا است. براساس گزارش اتاق صنعت و بازرگانی آلمان و ایران، حجم تجارت بین دو کشور فقط در پنج‌ماهه نخست سال جاری به 1/787میلیون یورو (806 میلیون دلار) رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل هفت درصد افزایش داشته است. با این حال، روابط دوجانبه طی هفته‌های اخیر در حال بدتر شدن است، زیرا برلین مواضع تندی را علیه نحوه برخورد دولت ایران با اعتراضات داخلی اتخاذ کرده است. ایران از زمان درگذشت مهسا امینی صحنه اعتراضات سراسری بوده است. در 14 نوامبر، اتحادیه اروپا تصمیم گرفت تا تحریم‌هایی را علیه رهبران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) اعمال کند. یکی از بزرگ‌ترین حامیان این تحریم‌ها، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان بود که به شدت از ایران انتقاد کرد. شولتز از تصمیم اتحادیه اروپا استقبال کرد و گفت: «ما می‌خواهیم فشار بر رهبری سیاسی را بیشتر افزایش دهیم.» صدراعظم آلمان گفت که آلمان خواستار «پایان فوری خشونت» و آزادی زندانیان سیاسی و روزنامه‌نگاران زندانی است. برای مدت طولانی، برلین مراقب بود که تماس‌های سیاسی با تهران را حفظ کند، زیرا این تماس‌ها را برای نجات توافق هسته‌ای 2015 ایران ضروری می‌دید. اما به نظر می‌رسد این نگرش اکنون در حال تغییر است زیرا برلین دیگر انتظار ندارد شانس واقعی برای احیای توافق هسته‌ای ایران داشته باشد. اپوزیسیون ایرانی در آلمان فشار بر شولتز را برای موضع‌گیری سخت‌گیرانه‌تر افزایش می‌دهد. این اپوزیسیون دولت چپ میانه متشکل از سوسیال‌دموکرات‌ها، سبزها و دموکرات‌های آزاد را به اتخاذ مواضع سخت‌گیرانه‌تری نسبت به دولت ایران سوق می‌‌دهد. ده‌ها هزار ایرانی طی هشت هفته گذشته به خیابان‌های آلمان آمده‌اند تا خواستار حمایت قوی‌تر اتحادیه اروپا از اعتراضات در داخل ایران شوند. فعالان سیاسی ایرانی مستقر در برلین گفته‌اند درحالی‌که بارباک سیاست خارجی فمینیستی را دنبال می‌کند که تمرکز آن بر حمایت از حقوق زنان در سرتاسر جهان است. در اوایل ماه جاری، پارلمان آلمان نیز با اعتراضات در ایران اعلام همبستگی کرد. در طرحی که توسط فراکسیون‌های ائتلافی سوسیال‌دموکرات‌ها، سبزها و دموکرات‌های آزاد ارائه شده، آمده است: «ما خشونت را محکوم می‌کنیم و در همبستگی با مردمی که علیه نقض حقوق بشر و برای آزادی و دموکراسی تظاهرات می‌کنند می‌ایستیم.» این بیانیه از دولت فدرال می‌خواهد که «فشار سیاسی و دیپلماتیک فزاینده بر تهران را حفظ کند.» از دیگر خواسته‌ها می‌توان به تشدید تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران، حمایت از سازمان‌های غیردولتی ایران اشاره کرد. کارشناسان نسبت به وخامت بیشتر روابط آلمان و ایران هشدار می‌دهند. روابط دوجانبه در حال حاضر به سرعت رو به وخامت است. کارشناسان معتقدند که «بعید نیست» که حتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا قرار گیرد و آلمان نیز از این طرح حمایت کند. اما وقتی نوبت به چشم‌انداز آینده روابط تهران-برلین می‌رسد، یک چیز واضح است: دولت آلمان باید با دقت سیاست‌های خود در قبال ایران را در زمانی که از یک‌سو به منافع سیاسی و اقتصادی خود می‌پردازد و از سوی دیگر به معامله می‌پردازد، متعادل کند. آلمان بعد از پیروزی انقلاب به‌جز در سال ۲۰۰۱ (در رتبه دوم بعد از ایتالیا) همواره بزرگترین صادرکننده به ایران بوده‌است. به عنوان مثال صادرات در سال ۲۰۰۲ به ارزش 2/2میلیارد یورو. در همین سال واردات آلمان از ایران ۳۲ میلیون یورو بوده‌است که عمده آن را فرش، پسته و نفت تشکیل داده بود.