رییس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی:
مردم از تورم به پلتفرمهای طلا پناه آوردند/ ورود بانک مرکزی نگران کننده است
نشست «تب طلا در عصر دیجیتال»، پیرامون خلا قانونی در فروش طلای آنلاین و افزایش میل خرید طلای دیجیتال، با همکاری سازمان ملی کارآفرینی ایران و انجمن علمی مدیریت دولت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
نشست «تب طلا در عصر دیجیتال»، پیرامون خلا قانونی در فروش طلای آنلاین و افزایش میل خرید طلای دیجیتال، با همکاری سازمان ملی کارآفرینی ایران و انجمن علمی مدیریت دولت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. در این نشست رضا الفت‌نسب، رییس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، سادینا آبایی، عضو اتاق بازرگانی تهران، احسان مسلمی، کارشناس اقتصادی و فعال حوزه طلا و ندا مصطفوی، معاون مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت حضور داشتند. قرار بود روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر تهران نیز حضور داشته باشند، اما به گفته برگزارکنندگان، دقایقی پیش از آغاز نشست، عدم حضور خود را اعلام کردند.
ارائه نظر شفاف از سوی مسئولان اتحادیه و تصمیم‌گیران در ماه‌های گذشته و تحت تاثیر مشکلاتی که برای پلتفرمهای فروش آنلاین طلا به وجود آمده بود، خواسته‌ای از سوی کاربران گسترده این پلت‌فرم‌هاست که در نشست اخیر نیز بی پاسخ ماند.
در این نشست، رضا الفت‌نسب، رییس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با تحلیل شرایط اقتصادی کشور تصریح کرد: بخشی از رونق پلتفرمهای طلا به وضعیت بحرانی معیشت مردم بازمی‌گردد. در سال‌های اخیر افراد بسیاری برای اینکه از تورم جا نمانند به این پلتفرم‌ها روی آوردند. بعضی پلتفرم‌ها در کمتر از یک سال چند میلیون کاربر جذب کردند، در حالی که پلتفرمهای بزرگی مانند دیجی‌کالا سال‌ها زمان برد تا به چنین جایگاهی برسند. همچنین بر اساس آمار یکی از این پلتفرم‌ها، بیش از ۹۰ درصد مشتریان زیر یک گرم طلا خریداری می‌کنند که نشان می‌دهد بیشتر آنها از اقشار کم‌درآمد هستند.
رییس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به دغدغه‌های مربوط به احتمال بروز کلاهبرداری یا خالی‌فروشی تاکید کرد: اتحادیه در گذشته ضوابطی برای جلوگیری از این موارد تدوین کرده و در ضوابط جدید نیز پیشنهاد داده‌ایم ۱۰۰ درصد طلای عرضه‌شده باید نزد بانک کارگشایی سپرده شود و سپس به همان میزان فروخته شود. چنین اقدامی می‌تواند ریسک خالی‌فروشی را از بین ببرد. اتحادیه حتی سامانه‌ای برای نظارت طراحی کرده، اما به دلیل کم‌توجهی دستگاه‌های دولتی هنوز امکان بهره‌برداری کامل از آن فراهم نشده‌است.
الفت‌نسب خاطرنشان کرد: اگرچه دولت و حاکمیت نگرانی‌هایی در این زمینه دارند، اما اصل موضوع آن است که همان طلافروشی سنتی که در بازار آفلاین وجود دارد، باید در بستر آنلاین با شفافیت بیشتری اجرا شود. اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی همواره اعلام آمادگی کرده‌است تا حالا که گستره فروش از یک خیابان در بازار به کل ایران گسترش پیدا کرده، ضوابط سخت‌گیرانه‌تری وضع و بازار به شکلی شفاف و ایمن مدیریت شود. پیشنهاد سپرده‌گذاری کامل طلا در بانک کارگشایی یکی از همین ابزارهای کنترلی است.
او درباره احتمال واگذاری کامل فرآیند صدور مجوزها به بانک مرکزی گفت: هرچند چنین احتمالی وجود دارد، اما اگر این اتفاق رخ دهد، فعالیت در این حوزه دیگر صنفی تلقی نخواهد شد. البته اتاق اصناف و دیگر نهادها در تلاش هستند تا مانع این انتقال شوند، چراکه باقی‌ماندن این حوزه در چارچوب صنفی به نفع مردم است. اگر بانک مرکزی بخواهد تجربه‌های گذشته را تکرار کند، نتیجه مثبتی برای مردم به همراه نخواهد داشت.
رییس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به ابهامات موجود درباره تمایل بانک مرکزی به سمت پلتفرمهای طلا، اظهار کرد: در ماه‌های اخیر بانک مرکزی همواره از ورود به این حوزه پرهیز می‌کرد، اما به‌طور ناگهانی تغییر موضع داده‌است. روشن نیست پشت درهای بسته چه تصمیماتی گرفته شده که بانک مرکزی چنین رویکردی را در پیش گرفته‌است. کارنامه بانک مرکزی در سال‌های گذشته چندان امیدوارکننده نبوده و ورود این نهاد به موضوع طلا می‌تواند پیامدهای نگران‌کننده‌ای برای کسب‌وکارها و مردم در پی داشته باشد.
در ادامه این نشست احسان مسلمی، کارشناس اقتصادی و فعال حوزه طلا، با اشاره به وضعیت بازار سکه و طلا بیان کرد: آمار هیچ‌گاه دروغ نمی‌گوید و رفتار تقاضا بهترین نشانگر وضعیت واقعی است. بیشترین حجم معاملات طی سال‌های اخیر مربوط به ربع‌سکه بوده، زیرا بسیاری از مردم توانایی خرید سکه کامل را ندارند و به ناچار به خرید ربع‌سکه روی می‌آورند. همین موضوع موجب ایجاد حبابی نزدیک به ۹۰ درصد برای ربع‌سکه شده که نمی‌تواند نتیجه فعالیت چند دلال خرد باشد.
وی با اشاره به الگوی تکرارشونده بازار تاکید کرد: نمودارها نشان می‌دهند که اوایل هر ماه همزمان با دریافت حقوق کارمندان، تقاضا برای ربع‌سکه افزایش یافته و قیمت به‌طور غیرعادی بالا می‌رود، اما تا پایان ماه می‌شود. این روند حاصل یک بازی از پیش طراحی‌شده است که طی چهار سال گذشته ادامه داشته. چنین نوساناتی در هیچ‌یک از بازارهای جهانی طلا طبیعی نیست و نشان از دست‌های پنهان دارد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بهدلیل سیاست‌های اشتباه دولت‌مردان، اکنون قیمت هر گرم طلا از مرز هفت میلیون و ۹۰۰ هزار تومان گذشته‌است، گفت: در بازار رسمی امکان فروش طلای آب‌شده کمتر از یک گرم وجود ندارد، زیرا هزینه تولید و برش طلا به شدت بالاست و حتی در برخی موارد تا ۱۲ درصد هزینه اضافه ایجاد می‌کند. با این حال برخی پلتفرمهای نوین مالی این امکان را فراهم کرده‌اند که مردم بتوانند طلا را به‌صورت آنلاین و حتی در مقیاس کوچک خریداری کنند، مشابه همان چیزی که در مورد بیت‌کوین رخ می‌دهد.
مسلمی افزود: طلا در مقیاس کوچک برای کسانی که به‌صورت آنلاین خرید کنند صرفه دارد، نه به‌صورت فیزیکی. به همین دلیل به صرفه نیست که همه خریداران بخواهند طلای فیزیکی خود را تحویل بگیرند. بخش بزرگی از این معاملات با تجمیع و تسویه از سوی پلتفرم‌ها انجام می‌شود و این همان مسیری است که می‌تواند هزینه‌های اضافی را برای خریداران خرد کاهش دهد. کارمزد در خریدهای بزرگ چند کیلوگرمی تقریبا صفر است، اما خریداران خرد بیشترین کارمزد را متحمل می‌شوند و فناوری می‌تواند این روند را تغییر دهد.
این کارشناس اقتصادی همچنین با اشاره به شفافیت بازار دیجیتال طلا گفت: زمانی که معاملات از طریق درگاه‌های بانکی و شبکه رسمی کشور انجام می‌شود، منافع کسانی که سال‌ها از عدم شفافیت بهره‌مند بوده‌اند به خطر می‌افتد. بازار طلا تفاوتی اساسی با کسب‌وکارهایی مانند تاکسی اینترنتی یا فروشگاه‌های آنلاین دارد، چرا که در این بازار میلیاردها دلار گردش مالی جریان دارد و کوچک‌ترین تغییرات می‌تواند منافع گروه‌های بزرگی را تحت تاثیر قرار دهد.
مسلمی همچنین یادآور شد: در دوره‌هایی که بازار بورس با خروج سنگین سرمایه مواجه بوده، بخش قابل‌توجهی از این سرمایه به سمت صندوق‌های طلا در بورس روانه شد. این موضوع نشانه‌ای از جذابیت و شفافیت این صندوق‌ها است. با وجود این، همزمان با رشد تقاضا و افزایش قیمت طلا در روزهای جنگ، درگاه‌های پرداخت و دسترسی به این ابزارها محدود شد. در حالی‌که حتی اگر بورس بهدلیل شرایط جنگی بسته بود، دست‌کم باید امکان فعالیت صندوق‌های طلا برای مردم حفظ می‌شد
او با رد برخی اتهامات درباره پلتفرمهای طلا اظهار کرد: ادعای خالی‌فروشی در این حوزه نادرست است. معاملات فردایی که در بازار سنتی وجود دارد خود نوعی معامله صوری و خالی‌فروشی محسوب می‌شود، اما در پلتفرمهای آنلاین تمام تراکنش‌ها شفاف و قابل ردیابی است. پیش از قضاوت، باید به بازار مراجعه و واقعیت معاملات مشاهده شود.
این فعال بازار طلا در ادامه به موضوع مالیات بر عایدی سرمایه اشاره کرد و گفت این مالیات در بسیاری از کشورها اجرا می‌شود، اما تفاوت در ساختار اقتصادی است. در اقتصادهای تولیدمحور چنین مالیاتی قابل دفاع است، اما در کشوری که محور اصلی اقتصاد آن تورم است، این سیاست نه تنها موثر نیست بلکه کارآفرین را به سمت دلالی سوق می‌دهد. ریشه اصلی مشکلات را باید در خلق تورم جستجو کرد، نه در رفتار مردم.
