انقباض ۳/۵ درصدی اقتصاد اسرائیل در جنگ با ایران

اقتصاد اسرائیل در بازه سه ماهه آوریل-ژوئن منقبض شد و تولید ناخالص داخلی 3/5 درصد کاهش یافت. این در شرایطی رخ داد که جنگ با ایران منجر به تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها شد و به هزینه‌کرد مصرف‌کننده‌ها، صادرات و سرمایه‌گذاری آسیب زد. این را تخمین اولیه اداره مرکزی آمار اسرائیل می‌گوید. بعد از سه‌ماهه آخر سال ۲۰۲۳، این اولین سه‌ماهه رشد منفی اقتصادی است. آن زمان، پس از آغاز جنگ که بار سنگینی بر دوش هزینه‌کرد مصرف‌کننده، تجارت و سرمایه‌گذاری گذاشت، اقتصاد 20/8 درصد سقوط کرد.

اسرائیل، ۱۳ ژوئن کارزاری غافلگیرانه علیه ایران کلید زد. این جنگ ۱۲ روزه که در همان ماه با آتش‌بس به پایان رسید، به اقتصاد آسیب زد و صنایع کلیدی را دچار اخلال کرد. حریم هوایی اسرائیل عمدتاً بسته ماند و هزاران کارگر به عنوان نیروهای ذخیره به خدمت نظامی فراخوانده شدند. این هم بر افراد و هم بر کسب‌وکارها اثر گذاشت. رگبارهای موشک بالستیک باعث می‌شد شهروندان با سرعت در رفت‌وآمد به پناهگاه‌ها باشند. این رگبارها به صدها ساختمان آسیب زد و منجر به تعطیلی تمام یا بخشی از کسب‌وکارها و تجارت محلی در این بازه شد.

رونن مناخیم، استراتژیک ارشد بازار در بانک میزراهی تفاهت می‌گوید، این داده‌های اولیه اقتصادی بازتابی است از پیامدهای جنگ ایران، هم بر فعالیت کسب‌وکارها و هم بر هزینه‌کرد مصرف‌کننده‌ها. اداره آمار می‌گوید، بیشتر این روند نزولی در تولید ناخالص داخلی در بازه آوریل تا ژوئن، ناشی از کاهش تولیدات بخش کسب‌وکار بود که 6/2 درصد کاهش یافت. هزینه‌کرد مصرف‌کننده‌ها 4/1 درصد کاهش یافت و صادرات کالاها و خدمات، بدون درنظرگرفتن بخش استارتاپ‌ها و بخش تجارت الماس، 3/5 درصد کاهش یافتند. هزینه‌کرد دولتی ۱ درصد کاهش یافت.

مناخیم ادامه می‌دهد: «جنگ ۱۲ روزه با ایران بر هزینه‌کرد خانوارها اثر گذاشت و نرخ بهره بالا و تقویت ارزش شِکِل هم برای اقتصاد چالش ایجاد کردند. لااقل یک تا دو دوره سه‌ماهه طول خواهد کشید تا اثر جنگ ایران از روند داده‌ها «پاکسازی» شود.» مناخیم اشاره می‌کند، عنصری که بیشترین حساسیت را به تنش‌های امنیتی دارد، یعنی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت، عمدتاً ساختمان‌های مسکونی، شدیدترین ضربه را با 12/3 درصد کاهش ثبت کرد.

سال گذشته اقتصاد اسرائیل حدود ۱ درصد رشد داشت که از آمار رشد 1/8 درصدی سال ۲۰۲۳ و 6/3 درصدی در سال ۲۰۲۲، پیش از درگیری‌ها، کمتر شده بود. در ۲۲ ماه گذشته، اسرائیل با طولانی‌ترین و شدیدترین جنگ تاریخش مواجه شده، هم در درگیری با حماس و هم در درگیری نظامی با ایران و دیگر گروه‌های نیابتی در منطقه. این درگیری چندجبهه‌ای تا اینجای کار، حدود ۳۰۰ میلیارد شِکِل، معادل 88/7 میلیارد دلار هزینه داشته است. این عدد، استقراض دولتی و بار بدهی دولت را دچار جهش کرده است.

بانک اسرائیل، پیش‌بینی‌های مربوط به رشد خود را بازبینی کرده است، با 3/3 درصد رشد تولید ناخالص ملی در سال ۲۰۲۵ و 4/6 درصد در سال ۲۰۲۶. پیشتر در همین ماه، وزارت دارایی، پیش‌بینی رشد اقتصادی سال ۲۰۲۵ خود را از 3/6 درصد به 3/1 درصد کاهش داد. این اقدام با این فرض انجام شد که شدت درگیری در غزه صرفاً تا پایان سپتامبر ادامه خواهد داشت. پیش‌بینی‌های رشد هزینه‌های بالقوه مربوط به برنامه تأییدشده تصرف شهر غزه، به عنوان منطقه‌ای با تراکم جمعیت بالا را در نظر نگرفته‌اند.

مناخیم انتظار دارد بخش زیادی از این کاهش سرعت رشد اقتصادی، برگردد و مسیر اصلاح شود اما هشدار می‌دهد که همچنان درباره سرعت احیای اقتصادی عدم‌اطمینان بسیاری وجود دارد: «روند احیای اقتصادی تدریجی خواهد بود و تا حد زیادی بستگی به محیط سیاسی و امنیتی حول اقتصاد در ادامه راه خواهد داشت. این البته نیازمند سیاست پولی محتاطانه‌ای خواهد بود که بر موارد تقویت‌کننده رشد اقتصادی تمرکز داشته باشد.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید