اعلام مهمترین پروژه‌های فضایی ایران تا سال ۱۴۰۵
رئیس سازمان فضایی ایران ضمن تشریح پروژه‌های فضایی کشور از پرتاب نمونه‌های آزمایشی منظومه «شهید سلیمانی» در سال جاری خبر داد.
به گزارش هم‌میهن آنلاین، «حسن سالاریه» رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا پروژه‌های این سازمان را تشریح کرد و گفت: منظومه «شهید سلیمانی» اولین منظومه باریک‌باند ایران است که با مشارکت کنسرسیومی از شرکت‌های بخش خصوصی و دولتی در حال طراحی و ساخت است. نمونه‌های اولیه این ماهواره‌ها، همان طور که پیش از این نیز اعلام شده بود، در حال طراحی و ساخت است.
پرتاب نمونه‌های آزمایشی منظومه «شهید سلیمانی» در سال ۱۴۰۴
رئیس سازمان فضایی ایران تصریح کرد: البته پرتاب نمونه‌های آزمایشی را نیز امسال یعنی سال ۱۴۰۴ انجام خواهیم داد. نمونه‌های اصلی نیز ساخته خواهند شد تا برنامه پرتاب‌شان اجرا شود.
پرتاب نمونه‌های اصلی بعد از اتمام تست‌های زمینی
وی با بیان اینکه ساخت نمونه‌های آزمایشی در حال اتمام است و به زودی پرتاب خواهند شد، افزود: اما درباره پرتاب نمونه‌های اصلی باید بعد از اتمام تست‌های زمینی با برنامه ساخت پرتابگرها هماهنگ بشویم. پروژه تاکنون خوب پیش رفته است. طراحی‌ها به اتمام رسیده و ساخت زیرسیستم‌ها نیز در حال پیشرفت است.
رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: نمونه آزمایشی به‌زودی تکمیل، ساخته و تجمیع خواهد شد. ما در سال ۱۴۰۴ پرتاب نمونه‌های آزمایشی را خواهیم داشت.
اولین منظومه‌ای که به‌طور کامل در داخل کشور طراحی و ساخته شده است
رئیس سازمان فضایی تاکید کرد: این پروژه یکی از طرح‌های مهم کشور در بخش فضایی است، چون به نوعی اولین منظومه‌ای است که طراحی و ساخت آن به‌طور کامل در داخل کشور انجام می‌شود و بخش خصوصی نیز در ساخت این ماهواره‌ها مشارکتی جدی دارد.
وی ادامه داد: مفاهیم مرتبط با ساخت همزمان چندین ماهواره، پرتاب همزمان چند ماهواره‌ای، مدیریت همزمان آن‌ها و بهره‌برداری از آن‌ها در قالب یک منظومه همگی ابعاد فنی خاصی دارند که در این منظومه انجام می‌گیرد.
ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» توسط بخش خصوصی ساخته شدند
سالاریه درباره نقش بخش خصوصی در تکمیل پروژه‌های سازمان فضایی توضیح داد: ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» در سال ۱۴۰۳ پرتاب شدند. این ماهواره‌ها به‌طور کامل توسط بخش خصوصی ساخته شدند و به نوعی اولین ماهواره‌هایی هستند، که طراحی و ساخت آن در داخل کشور، به‌طور کامل توسط بخش خصوصی انجام شده است.
نمونه دوم ماهواره «کوثر» آماده پرتاپ است
رئیس سازمان فضایی ایران تصریح کرد: نمونه دوم ماهواره «کوثر» نیز امسال، با توجه به اینکه مراحل ساخت آن تقریبا به پایان رسیده است، آماده پرتاب خواهد شد و در برنامه پرتاب قرار دارد.
واگذاری ساخت ماهواره‌های دیگر به بخش خصوصی؛ برگزاری مناقصات جدید در سال جاری
وی افزود: بخش خصوصی همچنین در حال ساخت ماهواره‌های دیگری است؛ مانند ماهواره‌های سری «پژوهش» شامل پژوهش ۱، پژوهش ۲ و پژوهش ۴ که در فاز طراحی و ساخت هستند. ماهواره‌های دیگری نیز در آینده به بخش خصوصی واگذار خواهد شد و مناقصات جدیدی هم ان‌شاءالله در سال جاری برگزار می‌شود.
سالاریه بر اهمیت نقش بخش خصوصی تاکید کرد: برنامه سازمان فضایی و به طور کلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، فعال‌سازی هرچه بیشتر بخش خصوصی و واگذاری پروژه‌های متعدد به آن است.
رقابت و رشد صنعت فضایی زمانی رخ می‌دهد که بخش خصوصی وارد شود
به گفته وی به دلیل این رویکرد این است که ما معتقدیم رقابت و رشد صنعت فضایی زمانی رخ می‌دهد که بخش خصوصی وارد این عرصه شود. همچنین، زمانی می‌توانیم در مشارکت‌های بین‌المللی و پروژه‌های بزرگ فضایی عملکرد موفقی داشته باشیم که بخش خصوصی کشور در حوزه فضایی، به‌ویژه در طراحی و ساخت ماهواره، فعال‌تر از گذشته باشد و خروجی‌های متعددی ارائه دهد.
بخش خصوصی در حوزه ساخت ماهواره محدودیتی ندارد
رئیس سازمان فضایی درباره محدودیت‌های فعالیت بخش خصوصی توضیح داد: در حوزه ساخت ماهواره، محدودیت قانونی وجود ندارد. ما بر اساس ظرفیت فنی و توان مالی بخش خصوصی، بنا داریم پروژه‌های متعددی را به این بخش واگذار کنیم.
پروژه‌های پرریسک توسط مراکز دولتی پیگیری و طراحی می‌شود
وی افزود: البته طبیعتاً برخی پروژه‌های پرریسک همچنان بهتر است توسط مراکز تحقیقاتی دولتی، پژوهشگاه فضایی و شرکت‌های دولتی پیگیری و طراحی می‌شود. دلیل این امر آن است که نباید ریسک فناوری پروژه‌های بزرگ را به دوش بخش خصوصی گذاشت. بنابراین، در این حوزه‌ها بخش دولتی فعال‌تر است.
سالاریه با تاکید بر اینکه حوزه فضایی ما با حضور بخش خصوصی بیش از پیش در حال رونق است، افزود: زیرسامانه‌های مختلفی توسط بخش خصوصی ساخته می‌شود و لازم است عملکرد آن‌ها در پرتاب‌های مداری یا زیرمداری ارزیابی و آزمایش شود.
هدف از پرتاب‌های زیرمداری چیست؟
وی خاطرنشان کرد: بر همین اساس، پرتاب‌های زیرمداری که انجام شده و یا در آینده انجام می‌شود – مانند همین پرتاب زیرمداری که اشاره شد – با هدف ارزیابی عملکرد و تأثیر آن‌ها در توسعه فناوری‌های فضایی انجام می‌گیرد.
سالاریه در مورد همکاری سازمان فضایی با سایر دستگاه‌ها گفت: داده‌هایی که از این پرتاب‌ها به دست می‌آید، در محصولات آتی که در حال تحقیق و توسعه آن‌ها هستیم، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. به این ترتیب، پرتاب‌های زیرمداری هم در توسعه فناوری‌های پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و هم در پیشبرد فناوری‌هایی که به بخش خصوصی واگذار شده، نقش مؤثری دارند.
رصد منابع آبی از طریق داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای
وی افزود: از طریق ماهواره‌های سنجشی و سنجش از دور کشور، داده‌ها و تصاویر در حوزه‌های مختلف مدیریتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داده‌ها در بخش‌هایی مانند مدیریت بحران، پایش گرد و غبار و رصد منابع آبی، به روزرسانی نقشه‌ها و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
رئیس سازمان فضایی ادامه داد: ما به‌طور مستمر با نهادهای مختلف، در حوزه آب و کشاورزی و بخش‌های مرتبط با شهرداری‌ها، سازمان محیط‌زیست، مدیریت بحران و سایر دستگاه‌ها در ارتباط هستیم. هر زمان لازم باشد، تصاویر ماهواره‌ای مورد نیاز، از طریق ماهواره‌های داخلی و بر اساس ظرفیت موجود، در کوتاه‌ترین زمان ممکن تأمین می‌شود.
داده‌های ماهواره «خیام» در موارد سیل یا زلزله در اختیار نهادهای ذی‌ربط قرار می‌گیرد
سالاریه نمونه‌هایی از همکاری با دیگر دستگاه‌ها را یادآور شد: به‌عنوان نمونه، در مواردی مانند سیل یا زلزله، داده‌های ماهواره «خیام» در اختیار نهادهای ذی‌ربط قرار می‌گیرد و مورد استفاده آن‌ها قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: همکاران ما در پژوهشگاه فضایی ایران، که مسئولیت اپراتوری ماهواره خیام را بر عهده دارند، به‌صورت خودکار و بدون نیاز به درخواست، در هر موقعیت بحرانی، از منطقه مورد نظر تصویربرداری کرده، تصاویر را آرشیو می‌کنند و در اختیار تمامی نهادهای درخواست‌کننده قرار می‌دهند.
همکاری سازمان فضایی با دیگر نهادها، محدود به بحران نیست
سالاریه با تاکید بر اینکه این همکاری فقط محدود به بحران‌ها نیست، گفت: در حوزه منابع آبی، کشاورزی و شهرسازی نیز با شهرداری‌های مختلف همکاری فعال داریم. در حوزه «جی‌نف»، پروژه بسیار مهمی است که دولت در حال پیگیری از وزارت ارتباطات است. تطبیق کدپستی، آدرس و انطباق آن با نقشه یکی از بخش‌های محوری این پروژه است.
رئیس سازمان فضایی تاکید کرد: با همکاری با نهادهای دیگری که متولی تهیه نقشه هستند، در حال به‌روزرسانی نقشه‌های ماهواره‌ای هستیم. تصاویر حاصل از ماهواره خیام در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاقه‌مندیم داده‌ها و تصاویر فضایی هرچه بیشتر مورد استفاده قرار گیرند
رئیس سازمان فضایی ادامه داد: این تعامل و هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف دولت، بخش فضایی و سایر نهادهای متولی مأموریت‌های تخصصی، همچنان در حال پیگیری و اجرا است. با افزایش تعداد ماهواره‌های کشور، این روند بیش از پیش رونق خواهد گرفت. ما علاقه‌مند هستیم که داده‌ها و تصاویر فضایی هرچه بیشتر در کشور مورد استفاده قرار گیرند.
سالاریه درباره افق‌های سازمان فضایی ایران توضیح داد: برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور، مصوب سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰، اهداف مشخص و کمی را برای بخش فضایی تعیین کرده است. این اهداف همچنین در برنامه هفتم پیشرفت کشور نیز ذکر شده‌اند.
فاز اول پایگاه فضایی چابهار در سال ۱۴۰۴ به اتمام می‌رسد
وی افزود: در حوزه پروژه‌های زیرساختی، فاز اول پایگاه فضایی چابهار ان‌شاءالله در سال ۱۴۰۴ به اتمام می‌رسد و در مراحل پایانی است. احداث فاز دوم این پایگاه نیز در برنامه کاری ما قرار دارد. برخی از مراکز رصد و کنترل ماهواره در داخل کشور نیز تا پایان سال ۱۴۰۴ تکمیل می‌شوند و توسعه این زیرساخت‌ها را برای سال ۱۴۰۵ نیز دنبال خواهیم کرد.
افزایش تعداد ایستگاه‌های زمینی و آنتن‌های رصد
به گفته وی همچنین افزایش تعداد ایستگاه‌های زمینی، آنتن‌های رصد و کنترل ماهواره‌ها از جمله برنامه‌های توسعه‌ای سازمان فضایی کشور است.
سالاریه ادامه داد: در حوزه پرتاب‌ها، در سال ۱۴۰۴ چندین پرتاب برنامه‌ریزی شده که تعدادی از آن‌ها انجام شده و تعدادی دیگر در دست پیگیری است. برای سال ۱۴۰۵ نیز به همین صورت، ماهواره‌هایی که ساخت آن‌ها توسط بخش دولتی و بخش خصوصی به اتمام رسیده، پرتاب خواهند شد.
پرتاپ سایر ماهواره‌های منظومه شهید سلیمانی در سال ۱۴۰۵
وی تاکید کرد: از جمله این موارد، پرتاب ماهواره‌های منظومه «شهید سلیمانی» است که طبق توضیحات قبلی، از سال ۱۴۰۴ پرتاب آزمایشی آن آغاز شده و در سال ۱۴۰۵، پرتاب سایر ماهواره‌های این منظومه انجام خواهد شد. همچنین، پرتاب‌های خارجی نیز در دستور کار قرار دارد و برای سال آینده پیگیری می‌شود.
پرتاپ «پارس ۲» و نمونه دوم «پارس ۱» در سال ۱۴۰۵ در دست پیگیری است
سالاریه ادامه داد: برخی ماهواره‌های دیگر که هم‌اکنون در حال ساخت هستند، تا پایان سال ۱۴۰۴ تکمیل شده و پرتاب آن‌ها برای سال ۱۴۰۵ برنامه‌ریزی می‌شود. از جمله، «پارس ۲» و نمونه دوم «پارس ۱» که در سال گذشته رونمایی شد، برای پرتاب در سال ۱۴۰۵ در دست پیگیری است.
وی افزود: در بخش آزمایشگاهی نیز، تکمیل «مرکز تست و تجمیع یا AIT» ماهواره کلاس یک‌تن را داریم. زیرساخت فیزیکی این مرکز در سال ۱۴۰۴ به اتمام خواهد رسید و در سال ۱۴۰۵ تکمیل تجهیزات آن انجام می‌شود. طبق برنامه ۱۰ ساله و برنامه هفتم پیشرفت، تلاش بر این است که این مرکز تا قبل از سال ۱۴۰۷ به طور کامل تکمیل و وارد مرحله بهره‌برداری خواهد شد.
سالاریه در نهایت خاطرنشان کرد: علاوه بر این، پروژه‌های بسیار دیگری نیز در دستور کار است که جزئیات آن‌ها به‌تدریج اطلاع‌رسانی خواهد شد.
