تبدیل گاز به ثروت
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند، با اشاره به ضرورت تدوین و اجرای «اطلس تجارت ایران» گفت: این سند می‌تواند فعالان صنعتی را با حوزه‌های کمتر شناخته‌شده اما سودآور، مانند تولید و تجارت دی‌اکسیدکربن و کربن سیاه صنعتی، آشنا کند و تهدیدهایی نظیر گازهای گلخانه‌ای و خام‌فروشی سوخت‌های فسیلی را به فرصت اقتصادی بدل سازد.
سیدطه‌حسین مدنی، رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند، با اشاره به ضرورت تدوین و اجرای «اطلس تجارت ایران» گفت: این سند می‌تواند فعالان صنعتی را با حوزه‌های کمتر شناخته‌شده اما سودآور، مانند تولید و تجارت دی‌اکسیدکربن و کربن سیاه صنعتی، آشنا کند و تهدیدهایی نظیر گازهای گلخانه‌ای و خام‌فروشی سوخت‌های فسیلی را به فرصت اقتصادی بدل سازد.
مدنی با اشاره به تجربیات بین‌المللی در جذب و استفاده از کربن (CCU) توضیح داد: کشورهای پیشرفته مانند کانادا، آمریکا، چین، ژاپن، استرالیا، کره جنوبی و آفریقای جنوبی از فناوری‌های جذب CO₂ در نیروگاه‌های برق بهره برده و این گاز را برای افزایش برداشت نفت (EOR)، تولید مواد شیمیایی، کودهای کشاورزی یا مصالح ساختمانی استفاده می‌کنند.
وی افزود: جذب کربن از وسایل نقلیه به علت پراکندگی بالا و نبود فناوری اقتصادی، عملیاتی نشده و تمرکز کشورها بر برقی‌سازی حمل‌ونقل و جذب کربن در نیروگاه‌هاست.
او «کربن سیاه صنعتی» را دیگر فرصت مغفول دانست؛ محصولی پرکاربرد در صنایع لاستیک، جوهر، رنگ و پلاستیک، که عمدتاً با روش «فِرنِس بلک» و احتراق ناقص مشتقات نفتی در شرایط کنترل‌شده تولید میشود. به گفته مدنی، ۷۰٪ تولید جهانی این ماده در صنعت تایرسازی مصرف میشود و پیش‌بینی میشود بازار جهانی آن تا سال ۲۰۳۰ به ۲۷ میلیارد دلار برسد. شرکت‌هایی چون Cabot، Orion و Birla از بازیگران اصلی این حوزه‌اند.
وی خاطرنشان کرد که در برخی کارخانه‌های پیشرفته، گرمای گازهای خروجی فرآیند تولید کربن سیاه بازیافت شده و برای تولید برق یا گرمایش صنعتی استفاده میشود. این امر می‌تواند منبع درآمد جانبی نیز باشد.مدنی تفاوت کربن سیاه صنعتی با دوده یا خاکستر معلق حاصل از احتراق ناقص را مهم دانست؛ دوده خام به‌دلیل سمیت و ذرات نامنظم، آلاینده محسوب میشود و جز در موارد تصفیه پرهزینه، ارزش تجاری ندارد.
وی با تأکید بر نقش «اطلس تجارت ایران» گفت: این اطلس می‌تواند فرصت‌های صادراتی و مصرف داخلی دی‌اکسیدکربن را شناسایی کند؛ از جمله استفاده این گاز در صنایع غذایی یا تزریق به میادین نفتی برای افزایش برداشت، به‌ویژه در میادین مشترک. اما به‌دلیل مخاطرات زیست‌محیطی، تولید کربن سیاه باید در مناطق دور از سکونت انجام شود.مدنی در پایان از برگزاری نخستین نشست «اطلس تجارت ایران» در آینده نزدیک خبر داد و اجرای آن را راهی برای کشف بازارهای صادراتی، ایجاد ارزآوری و توسعه فرصت‌های صنعتی جدید دانست.
