دموکـرات صلحجو/رئیس‌جمهور کره جنوبی چه مواضعی دربــاره چالش‌ها و موضوعــات کلیــدی دارد؟
لی جائه میونگ، رئیس‌جمهور جدید کره جنوبی هفته گذشته در یک انتخابات پرتنش به پیروزی رسید.
لی جائه میونگ، رئیس‌جمهور جدید کره جنوبی هفته گذشته در یک انتخابات پرتنش به پیروزی رسید. او پیروزی خود را «آغاز بازگشت کره جنوبی به شرایط عادی» پس از ماه‌ها درگیری سیاسی و بی‌ثباتی که از دسامبر ۲۰۲۴ و در پی اعلام حکومت نظامی توسط یون سوک یول، رئیس‌جمهور پیشین آغاز شده بود، توصیف کرد.
او یکی از قدرتمندترین رهبران کره جنوبی طی دهه‌های اخیر است که علاوه بر در اختیار داشتن قدرت اجرایی، به دلیل اکثریت داشتن حزب دموکراتیک کره جنوبی (حزب متبوع او) در پارلمان، از حمایت کامل قوه مقننه هم بهره می‌برد. با این حال، همچنان این نگرانی وجود دارد که لی جائه میونگ، به مانند بسیاری از رهبران پیشین در کره جنوبی، به جای متمرکز شدن بر ترمیم شکاف‌ها و حل مشکلات، در مسیر انتقام‌جویی از رقبای سیاسی خود گام بردارد.
لی که خود را «عملگرا»می‌خواند با مجموعه‌ای از چالش‌ها به‌ویژه در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی مواجه است. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) به تازگی در گزارشی پیش‌بینی کرده است که در پایان سال جاری رشد سالانه اقتصاد کره جنوبی به حدود ۱ درصد می‌رسد. تعرفه‌های تجاری ایالات متحده نیز که بر بی‌ثباتی اقتصاد بین‌الملل دامن زده، بر نگرانی‌ها درباره آینده اقتصاد کره جنوبی می‌افزاید. در چنین شرایطی، سئول باید به سختی تلاش کند تا ضمن حفظ انسجام داخلی، در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه روابط تنش‌آلود با کره شمالی و مسئله چین و تایوان، از منافع ملی خود محافظت کرده و نوعی تعادل در رابطه کره جنوبی با پیونگ یانگ، پکن و واشنگتن برقرار کند.
در ادامه نگاهی خواهیم داشت به مواضع رئیس‌جمهور جدید کره جنوبی در خصوص موضوعات کلیدی و چالش‌هایی که می‌توانند تصمیمات و سیاست‌های او را در زمینه‌های مختلف تحت تأثیر قرار دهند.
سیاست خارجی
در زمینه سیاست خارجی، لی جائه میونگ در نقطه مقابل سلف خود یعنی یون سوک یول ایستاده است. یون سوک یول ترجیح می‌داد تا رویکرد سختگیرانه‌تری را در قبال چین و کره شمالی اتخاذ کند و در این مسیر کوشید روابط سئول را با کشورهایی که منافع مشترکی در این زمینه دارند ارتقا دهد. از جمله نتایج این رویکرد یون سوک یول، امضای توافقی سه‌جانبه با آمریکا و ژاپن در آگوست ۲۰۲۲ بود. در آن زمان، رهبران سه کشور برای توسعه روابط نظامی و اقتصادی و ایجاد یک جبهه واحد برای جلوگیری از نفوذ فزاینده چین و مقابله با تهدیدهای هسته‌ای کره شمالی به توافق رسیدند.
به رغم اینکه تعهدات سیاسی در نشست کمپ دیوید با یک ائتلاف سه‌جانبه رسمی فاصله داشت، اما تعهدات در این نشست برای سئول و توکیو پراهمیت بود چراکه موضوع تسلط استعمار ژاپن بر کره بین سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۴۵ باعث روابط پرتنشی بین دو کشور شده بود. با این حال اهمیت موضوع مقابله با چین و کره شمالی در نظر یون سوک یول چنان بود که حاضر شد پس از دهه‌ها در مسیر ترمیم روابط با ژاپن گام بردارد.
در این دوره همکاری‌های نظامی میان آن‌ها نیز گسترش یافت؛ به‌طوری‌که در اکتبر ۲۰۲۳، نیروی هوایی کره جنوبی اعلام کرد که ارتش این کشور همراه با ایالات متحده و ژاپن نخستین رزمایش هوایی سه‌جانبه خود را در پاسخ به تهدیدات هسته‌ای رو به افزایش کره‌شمالی برگزار کرد.
لی جائه میونگ وعده داده است که روابط کشورش را با چین و کره شمالی ترمیم کند و همزمان، تقویت اتحاد نظامی با ایالات متحده را که به باور او نقطه اتکای مهمی برای کره جنوبی است، در دستور کار قرار دهد. به باور او، رویکرد یون سوک یول در رابطه با ژاپن «بیش از حد واداده» و در رابطه با چین «بیش از حد خصمانه» بود.
لی در ایام انتخابات گفته بود: «همکاری با ایالات متحده و ژاپن، امری کاملاً ضروری است اما ما نباید همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد بگذاریم.»
حزب دموکراتیک کره جنوبی و لی جائه میونگ طی سال‌های گذشته تلاش زیادی کردند تا گفت‌وگو و دیپلماسی را موثرترین راه برای جلوگیری از وقوع درگیری نظامی در شبه‌جزیره کره و کاهش تنش‌ها با کره شمالی معرفی کنند. این حزب اعلام کرده به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا پیشنهاد داد تا با حمایت از آغاز گفت‌وگوهای جدید با کره شمالی، برای بردن جایزه نوبل تلاش کند.
اظهارنظری در این رابطه از سوی لی مطرح شد که به خوبی نگاه او به اختلافات با کره شمالی را نشان می‌دهد: «این مهم است که بتوانید در یک جنگ پیروز شوید اما بسیار مهم‌تر است که بدون جنگ برنده باشید. بهترین کاری که ما می‌توانیک انجام بدهیم گفت‌وگو برای صلح و جلوگیری از جنگ است.»
لی در طول کارزار انتخاباتی اذعان کرد که برگزاری نشستی با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در آینده نزدیک «بسیار دشوار» خواهد بود، اما در عین حال تأکید کرد که برای تحقق این امر تلاش خواهد کرد. لی گفت که از تلاش‌های دولت ترامپ برای ازسرگیری دیپلماسی هسته‌ای با کیم جونگ اون حمایت خواهد کرد و اظهار کرد که بهبود روابط میان پیونگ‌یانگ و واشنگتن می‌تواند اجرای پروژه‌های کمکی برای کره شمالی فقیر را امکان‌پذیر سازد؛ پروژه‌هایی که به احتمال زیاد به حمایت کره جنوبی نیاز خواهند داشت.
رئیس‌جمهور کره جنوبی، لی جونگ سوک را که به داشتن رویکردی آشتی‌جویانه در قبال کره شمالی شهرت دارد، به‌عنوان رئیس سرویس اطلاعات ملی منصوب کرده است. این انتصاب احتمالاً نشان‌دهنده امیدواری‌های لی جائه میونگ برای احیای گفت‌وگوهای بین دو کره است؛ به‌ویژه با توجه به نقش‌های پشت پرده‌ای که سرویس اطلاعات ملی در دولت‌های لیبرال گذشته برای برقراری ارتباط با پیونگ‌یانگ ایفا کرده بود.
در حالی که کاملاً محتمل است لی در نهایت گام‌هایی برای بهبود روابط با کره شمالی و چین بردارد، کارشناسان معتقدند بعید است او دست به اقدامات رادیکالی بزند که اتحاد با واشنگتن را تضعیف کند یا بر بازارهای مالی کره جنوبی تأثیر منفی بگذارد.
روزنامه واشنگتن‌پست در این باره نوشته است: «لی اظهار داشته است که مناقشات تاریخی پیچیده با ژاپن را به صورت مجزا از مسائل امنیتی، تجاری و دیگر موضوعات مورد رسیدگی قرار خواهد داد. با این حال، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که او به احتمال زیاد روند بهبود روابط سئول-توکیو را که در سال‌های اخیر حاصل شده است، کاملاً معکوس نخواهد کرد/»
شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن، روز چهارشنبه هفته گذشته گفت که امیدوار است «در اسرع وقت» نشست سران را با آقای لی برگزار کند و تمایل خود را برای تقویت هرچه بیشتر روابط دوجانبه ابراز داشت.
مناقشه تایوان
از نظر حزب دموکراتیک کره جنوبی، این کشور تحت هیچ شرایطی نباید خود را در مناقشه بر سر تایوان میان چین و ایالات متحده درگیر کند و سئول باید تمام تلاش خود را به کار ببندد تا از درگیری‌های نظامی احتمالی دور بماند. این در حالی است که رقبای محافظه‌کار آن‌ها معتقدند که حزب دموکراتیک کره نگاهی فانتزی به تحولات بین‌المللی دارد. یون سوک یول در سال ۲۰۲۲ در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی‌ان‌ان پیرامون این موضوع گفت: «ما مشتاق هستیم که بیشتر در موضوعاتی نظیر گسترش دموکراسی و آزادی با آمریکا همکاری کنیم اما در خصوص مسئله تایوان، اگر این مسئله به درگیری نظامی منجر شود، احتمالاً کره شمالی اقدامات تحریک‌آمیزی انجام خواهد داد و کره جنوبی و آمریکا باید بر سر این موضوع متمرکز و آماده باشند.»
رئیس‌جمهور سابق کره جنوبی یک‌بار دیگر در سال ۲۰۲۳، در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز گفته بود که تشدید تنش‌ها پیرامون تایوان به دلیل تلاش پکن برای تغییر وضعیت فعلی با استفاده از زور است. او گفته بود که مسئله تایوان صرفاً مشکلی میان چین و تایوان نیست، بلکه مانند مسئله کره شمالی یک مشکل جهانی است.
لی جائه میونگ، رئیس‌جمهور جدید کره جنوبی باور دارد که اولویت‌های این کشور باید بر اساس «منافع ملی» تعریف شود. او در یکی از کمپین‌های انتخاباتی در این باره گفت: «چرا باید برای ما تا این اندازه مهم باشد که آیا چین و تایوان درگیر تقابل می‌شوند یا نه؟»
اقتصاد، تعرفه‌ها و ترامپ
به باور لی جائه میونگ، دوره دوم ریاست‌جمهوری تبدیل کردن «قانون جنگل» به بخشی از نظم بین‌المللی است. ترامپ از کره جنوبی خواسته بود که برای باقی ماندن سربازان آمریکایی در خاک این کشور، هزینه بیشتری بپردازد. رئیس‌جمهور آمریکا همچنین تعرفه‌هایی را برای واردات کالا از کره جنوبی اعمال کرد که صنعت خودرو و فولاد این کشور را تحت تأثیر قرار داد.
رئیس‌جمهور کره جنوبی در ایام انتخابات گفته بود مقابله با فشارهای پایان‌ناپذیر ترامپ، باید یکی از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی سئول باشد. او هفته گذشته نیز اظهار کرد: «اگر برای مردمم لازم باشد، از میان پاهای او [ترامپ] هم سینه‌خیز می‌روم. اما هم من آدم ترسویی نیستم، هم کره جنوبی کارت‌های زیادی برای بازی کردن در مذاکرات و بده‌بستان در اختیار دارد.»
لی در سخنرانی تحلیف خود، اقتصاد را اولویت اصلی دولت خود اعلام کرد و قول داد که فوراً یک کارگروه اضطراری برای مقابله مستقیم با تهدید قریب‌الوقوع رکود اقتصادی تشکیل دهد و هزینه‌های دولتی را برای تحریک فعالیت‌های اقتصادی افزایش بخشد.
موسسات اقتصادی کره جنوبی در ماه‌های اخیر بارها درباره وضعیت اقتصاد هشدار داده‌اند و به مواردی همچون کاهش سرمایه‌گذاری‌های تجاری، افت هزینه‌های مصرف‌کنندگان، وخامت اوضاع بازار کار و محیط تجاری نامساعدی اشاره کرده‌اند که به دلیل تعرفه‌های دولت ترامپ و سایر سیاست‌های مبتنی بر «اول آمریکا» ایجاد شده است.
با وجود سطح بالای بدهی خانوارها در این کشور، بانک مرکزی هفته گذشته در اقدامی برای تزریق نقدینگی بیشتر به اقتصاد، نرخ بهره را کاهش داد و همزمان پیش‌بینی رشد خود برای سال ۲۰۲۵ را به 0/8 درصد تنزل داد؛ این نرخ، در صورت تحقق، ضعیف‌ترین عملکرد اقتصادی از زمان انقباض 0/7 درصدی در طول بحران کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ خواهد بود.
لی جائه میونگ زمان زیادی برای مذاکره با واشنگتن تا پیش از نهم جولای در اختیار نخواهد داشت؛ در این تاریخ، مهلت ۹۰ روزه تعلیق اعمال تعرفه‌های متقابل جهانی از سوی دولت ترامپ به پایان می‌رسد و ممکن است محصولات کره جنوبی مشمول تعرفه ۲۵ درصدی شوند.
اگرچه یک دادگاه فدرال آمریکا اخیراً حکم داده است که دولت ترامپ اختیار قانونی برای اعمال تعرفه‌های مورد نظر خود را ندارد، اما کاخ سفید درخواست تجدیدنظر کرده و نتیجه نهایی همچنان نامشخص است.
در حالی که دولت پیشین سئول قصد داشت تا اوایل ماه جولای به یک توافق «جامع» با دولت ترامپ دست یابد، لی خواستار خویشتن‌داری و صبر در موضوع تعرفه‌ها شده و گفته است که تمرکز بیش از حد بر دستیابی به یک توافق زودهنگام، با منافع ملی کشورش در تضاد است.
در گذشته، منتقدان لی به دلیل پیشنهادهای چپ‌گرایانه، مانند طرح درآمد پایه همگانی برای جوانان، او را «برنی سندرز کره جنوبی» می‌نامیدند. این پیشنهادها مربوط به دورانی بود که او سمت فرمانداری یکی از استان‌های این کشور را بر عهده داشت. در طول کارزار انتخاباتی خود برای ریاست‌جمهوری، او وعده داد که لایحه‌ای را در پارلمان به تصویب خواهد رساند که به کارگران پیمانی حقوق بیشتری برای آغاز چانه‌زنی‌های دسته‌جمعی و برپایی اعتصابات کارگری اعطا کند. اما لی در این کارزار، از وعده‌های انتخاباتی سنتی حزب خود، مبنی بر توزیع مجدد ثروت و افزایش مالیات بر ثروتمندان، فاصله گرفت. در عوض، او تلاش کرد با تأکید بر اهمیت رشد اقتصادی، پایگاه رأی خود را در میان رأی‌دهندگان میانه‌رو گسترش دهد.
او در توجیه این تغییر رویکرد گفت که وضعیت اقتصادی کره جنوبی چنان وخیم شده است که «ما باید اولویت بیشتری به رشد بدهیم. این به آن معنا نیست که من از اصول رفاه و توزیع مجدد ثروت دست کشیده‌ام.»
دوقطبی و شکاف دردسرساز
لی جائه میونگ که مدت‌ها از سوی منتقدان به تفرقه‌افکنی و پوپولیسم متهم می‌شد، در طول کارزار انتخاباتی خود متعهد به بازگرداندن انسجام و وحدت به کره‌جنوبی شد. او قول داد که اقدامات تلافی‌جویانه علیه محافظه‌کاران انجام ندهد و خواستار پایان دادن به روند قطبی‌شدن فضای سیاسی کره جنوبی و بازگشت به فرهنگ گفت‌وگو و مصالحه شد.
با این حال، او همچنین وعده داده است که تحقیقات جامعی درباره شرایط منجر به اعلام وضعیت نظامی توسط رئیس‌جمهور پیشین انجام دهد. این موضوع می‌تواند بر دوران ریاست‌جمهوری لی سایه افکنده و به ایجاد تنش با محافظه‌کاران منجر شود؛ به‌ویژه آنکه رئیس‌جمهور محافظه‌کار برکنار شده، اکنون با محاکمه‌ای حساس به اتهام شورش روبه‌رو است؛ اتهامی که می‌تواند مجازات اعدام یا حبس ابد را در پی داشته باشد.
درحالی‌که یون سوک یول از فرمان وضعیت نظامی خود به عنوان پاسخی ضروری در برابر آنچه او سوءاستفاده حزب دموکراتیک کره جنوبی از اکثریت پارلمانی برای مانع‌تراشی در مقابل برنامه‌هایش می‌خواند، دفاع می‌کرد، همین اکثریت، اکنون فضایی به‌مراتب مساعدتر برای لی فراهم کرده است تا سیاست‌های خود را به پیش ببرد.
محافظه‌کاران ابراز نگرانی کرده‌اند که این اکثریت پارلمانی می‌تواند قدرتی تقریباً کنترل‌نشده به لی اعطا کند و او را قادر سازد قوانینی را به تصویب برساند که دوران ریاست‌جمهوری او را در برابر مشکلات قانونی خودش مصون بدارد.
لی خود با پنج پرونده محاکمه جداگانه به اتهام فساد و دیگر جرائم روبه‌رو است، اما جلسات دادگاه او پیش از انتخابات روز سه‌شنبه گذشته به حالت تعلیق درآمد. درحالی‌که قانون اساسی کره جنوبی رؤسای جمهور در حال خدمت را از بیشتر پیگردهای کیفری (به جز در موارد شورش یا خیانت) مصون می‌دارد، اما به‌روشنی مشخص نکرده است که آیا این مصونیت شامل کیفرخواست‌های صادرشده پیش از انتخابات نیز می‌شود یا خیر. دموکرات‌ها در تلاش بوده‌اند تا قانون آیین دادرسی کیفری را به گونه‌ای اصلاح کنند که محاکمات لی در طول دوران ریاست‌جمهوری‌اش معلق بماند؛ اقدامی که انتقاد شدید محافظه‌کاران را برانگیخته است.
حقوق زنان
زنان جوان کره جنوبی نقش برجسته‌ای در راهپیمایی‌های گسترده‌ای ایفا کردند که به استیضاح پارلمانی یون سوک یول و برکناری او از قدرت منجر شد. این امر زمینه را برای برگزاری انتخابات و در نهایت، پیروزی و ریاست‌جمهوری لی جائه میونگ فراهم آورد.
لی در طول کارزار انتخاباتی خود وعده داد که با برخورد قاطع با جرائم جنسی و مقابله با شکاف جنسیتی در دستمزدها، کشور را به محیطی امن‌تر و عادلانه‌تر برای زنان تبدیل خواهد کرد. اما او از پرداختن به دیگر مطالبات فوری زنان، مانند تصویب قوانین ضدتبعیض، سر باز زد.
او متهم شد که از این مسائل کلیدی اجتناب کرده است تا خشم رأی‌دهندگان مرد جوانی را که مطالبات زنان را مصداق «تبعیض معکوس» علیه مردان می‌دانند، برنیانگیزد. لی این اتهام را رد کرد و در پاسخ گفت که با ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر برای تمام جوانان کره جنوبی، تلاش خواهد کرد تا از تنش‌های میان مردان و زنان جوان بکاهد.
به‌طور متوسط، زنان در کره جنوبی ۳۱ درصد کمتر از مردان دستمزد دریافت می‌کنند؛ این میزان، بزرگ‌ترین شکاف دستمزد در میان کشورهای توسعه‌یافته به شمار می‌رود. آن‌ها کمتر از یک‌پنجم کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارند، تنها سه پست از ۲۹ پست ارشد دولتی را به خود اختصاص داده‌اند و 14/6 درصد از مناصب مدیریتی ارشد در شرکت‌ها را بر عهده دارند (درحالی‌که میانگین این شاخص در کشورهای ثروتمند 33/8 درصد است). هر شش نامزد انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری مرد بودند.
تنها رئیس‌جمهور زن این کشور، خانم پارک گون هه که یک محافظه‌کار بود، در سال ۲۰۱۶ استیضاح شد. بسیاری از زنانی که به راهپیمایی‌های منجر به برکناری او پیوستند، اظهار می‌کردند که هدف‌شان برکناری یک رهبر فاسد بوده است، اما در عین حال امیدوار بودند شاهد روی کار آمدن رئیس‌جمهوری باشند که اقدامات مؤثرتری برای محافظت از آنان در برابر جرائم خشونت‌آمیز و زن‌ستیزی آنلاین انجام دهد. مون جائه این، که برای جایگزینی خانم پارک انتخاب شد، وعده داد که یک «رئیس‌جمهور فمینیست» خواهد بود.
اما او در عمل به این وعده خود پایبند نماند. یک واکنش ضدفمینیستی، که بخشی از یک روند جهانی نیز محسوب می‌شود، در کشور شکل گرفت که عمدتاً توسط کلیساهای مسیحی محافظه‌کار و مردان جوان هدایت می‌شد.
واژه «فمینیست» اکنون به کلمه‌ای چنان تابو تبدیل شده است که برخی زنان از به کار بردن آن در شناسه‌های کاربری آنلاین خود بیم دارند. برخی حتی از شرکت در کلاس‌های مطالعات زنان اکراه می‌ورزند، زیرا نگرانند که هدف آزار و اذیت قرار گیرند.
یون در سال ۲۰۲۲، به عنوان بخشی از تلاش خود برای جلب آرای مردان جوان، وعده داد که وزارت برابری جنسیتی را منحل خواهد کرد. او هرچند به این وعده عمل نکرد، اما در طول دوران ریاست‌جمهوری‌اش، شاخص ملی برابری جنسیتی که از سال ۲۰۱۰ توسط همین وزارتخانه گردآوری می‌شود، برای نخستین بار کاهش یافت.
