رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، پس از نزدیک به ۱۳ سال تلاش برای براندازی حکومت بشار اسد در سوریه، بار دیگر در تغییر مسیر ناگهانی در مسیر دیپلماسی تصمیم گرفتهاست که روابطش را با رئیسجمهور سوریه احیا کند. در طول ماههای گذشته رجب طیب اردوغان، بارها گفتهاست که قصد دارد برای عادیسازی روابط ترکیه و سوریه، شخصاً با بشار اسد، رئیسجمهور سوریه دیدار کند.
نتیجه انتخابات ریاستجمهوری ۱۵ تیر در ایران و انتخاب مسعود پزشکیان بهعنوان رئیسجمهور، بار دیگر امیدها را برای بهبود روابط ایران و غرب زنده کرد.
همانگونه که پیشبینی میشد، محور اصلی سخنرانی بنیامیننتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در جلسه مشترک کنگره آمریکا، حمله به ایران بود. نتانیاهو در این سخنرانی گفت: «در خاورمیانه، محور تروریسم ایران در حال مقابله با اسرائیل، آمریکا و دوستان عربی ما است.»
به نظر میرسد که دولت چهاردهم در آغاز مسیر خود برای بهبود روابط با غرب و حفظ توازن در سیاست خارجی با مشکلات متعددی مواجه شود. از یک سو روسیه به دلیل جنگ اوکراین و مواجهه با غرب، علاقهمند است تا ایران را بهعنوان یک شریک در کنار خود حفظ کند و اجازه ندهد با بهبود روابط ایران و غرب فاصله میان مسکو و تهران افزایش پیدا کند و از سوی دیگر انتظار میرود که دولتهای غربی برای بهبود روابط با تهران پیششرطهایی برای رابطه تهران و مسکو وضع کنند.
رویکرد دولت جدید بریتانیا نسبت به ایران چگونه خواهد بود؟ وزیر خارجه جدید بریتانیا در مورد رابطه با ایران چگونه میاندیشد و چه برنامههایی در رابطه با ایران دارد؟ به نظر نمیرسد که روی کار آمدن حزب کارگر تغییر چندانی در رویکرد کلی لندن نسبت به تهران ایجاد کند. سیاست خارجی بریتانیا اساساً کمتر با تغییر دولتها و وزرای خارجه دستخوش تحول اساسی میشود و معمولاً سیاستهای عمده بریتانیا با تغییر دولتها ثابت میماند، هرچند ممکن است برخی رویکردها و جزئیات اجرایی دچار تحول شود.
در طول ۹ ماه گذشته، از زمان آغاز جنگ غزه، درگیری میان اسرائیل و حزبالله لبنان در مرزهای جنوبی لبنان روزبهروز گستردهتر و عمیقتر میشود. براساس آمار در طول ۲۷۰ روز گذشته، نزدیک به ۷۵۰۰ عملیات نظامی از سوی اسرائیل، حزبالله لبنان و دیگر گروههای مسلح لبنانی در مرزهای جنوبی لبنان انجام شدهاست. در طول هفتههای اخیر سطح تهدید هر دو طرف به مراتب افزایش پیدا کرده و نگرانی از یک جنگ تمامعیار میان حزبالله لبنان و اسرائیل به یک مسئله جدی تبدیل شدهاست. بسیاری از تحلیلگران و ناظران بر این عقیده هستند که تجاوز نظامی اسرائیل به جنوب لبنان، میتواند آغازگر یک جنگ فراگیر در منطقه خاورمیانه باشد که پای ایران را هم در حمایت از حزبالله لبنان به میان میکشد و عملاً جنگ غزه را به سراسر منطقه غرب آسیا گسترش میدهد و به تبع ایران، آمریکا نیز در حمایت از اسرائیل وارد منازعه فراگیر میشود. در شرایطی که پس از ۹ ماه از آغاز جنگ غزه نزدیک به ۳۸ هزار نفر از شهروندان غزه کشته و صدها هزار نفر آواره شدهاند و بسیاری از شهروندان غزه از مشکلات ناشی از فقدان غذا، دارو و تجهیزات پزشکی رنج میبرند، سرریز کردن جنگ به جبهه جدیدی در لبنان میتواند آسیبهای این جنگ را بسیار گستردهتر کند و احتمال درگیر شدن کشورهای دیگر در این جنگ میتواند آسیبهای بسیار زیادی را به منطقه وارد کند.
انتخابات ریاستجمهوری در ایران برای بسیاری از بازیگران منطقهای و بینالمللی از اهمیت ویژهای برخوردار است. نتیجه این انتخابات میتواند نمایانگر رویکرد ایران در سیاست خارجی و منطقهای در چهار سال آینده باشد و در شرایطی که منطقه خاورمیانه در آتش جنگ میسوزد، ایران بهعنوان یک بازیگر اثرگذار میتواند تعیینکننده بسیاری از تحولات پیش رو باشد.
از آغاز رقابتهای انتخاباتی در ایران، موضوع فروش نفت و تحریمهای آمریکا به یکی از مسائل مورد مناقشه میان نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری و نمایندگانشان تبدیل شدهاست.
این مصاحبه با هدف آشنایی مخاطب ایرانی با دیدگاهها و نظرات پژوهشگران و اندیشکدههای غربی در خصوص مسائل ایران و منطقه خاورمیانه ترجمه شدهاست. انتشار این مطلب به معنای تایید تمامی اظهارات مطرحشده در آن نیست. نشریه «کنترل تسلیحات امروز» (Arms Control Today) وابسته به انجمن کنترل تسلیحات آمریکا برای بررسی شرایط امروز خاورمیانه در سایه رویارویی نظامی ایران و اسرائیل با سه کارشناس مسائل ایران گفتوگو کردهاست.
تلاشهای اخیر برای انعقاد یک پیماننامه جدید با روسیه در حالی پیگیری میشد که مسکو سوابق چندان روشنی در اجرای تعهدات خود در قبال ایران، بهویژه در دوران تحریم و فشارهای غرب ندارد. روسیه تاکنون چندین بار یا با تاخیرهای طولانی به تعهدات خود در رابطه با ایران عمل کردهاست یا اساساً از اجرای تعهدات خود اجتناب کردهاست. در طول دولت سیزدهم، بهرغم سیاست نگاه به شرق حاکم بر سیاست خارجی این دولت و تلاش برای برقراری روابط نزدیک با روسیه، مسکو چندین بار نسبت به اجرای تعهدات خود در برابر تهران تعلل نشان دادهاست.