شاید برای بسیاری از مخالفان حکومت جمهوری اسلامی و حامیان اسرائیل، پاسخ ساده در مورد عامل خصومت میان ایران و اسرائیل به ایدئولوژی و ماهیت جمهوری اسلامی بازگردد. برخی ادعا می‌کنند که در منطقه خاورمیانه بزرگ، ایران، اسرائیل و ترکیه سه قدرتی هستند که به صورت طبیعی در محاصره تهدید پان‌عربیسم، متحد یکدیگر محسوب می‌شوند. گروهی دیگر هم ایران، اسرائیل و ارمنستان را در محاصره پان‌عربیسم و پان‌ترکیسم متحد طبیعی یکدیگر می‌دانند. اما بسیاری از کارشناسان هستند که چنین تحلیل‌هایی را ساده‌انگارانه تلقی می‌کنند و معتقدند که چنین اتحادهایی به لحاظ عملی امکان‌پذیر نیست و تعارض منافع طرف‌ها بارها ثابت شده‌است.
در روزهای ۱۳ و ۱۴ آوریل ۲۰۲۴ موجی از حملات پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل آغاز شد و برای نخستین بار، ایران از خاک خود اسرائیل را هدف قرار داد. یک هفته بعد، حمله کوچکی به یکی از مواضع نیروی هوایی ایران در اصفهان انجام شد که به گزارش رسانه‌ها پاسخ اسرائیل به حمله ایران تلقی می‌شد. پژوهشگران مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن در یادداشت‌هایی این وقایع را بررسی کرده‌اند و ارزیابی می‌کنند که این وقایع چه اثری در آینده خاورمیانه و سیاست‌های واشنگتن در قبال منطقه بر جای خواهد گذاشت.
مقام‌های ارشد دولت چین به شکل محتاطانه در مورد وضعیت جاری در خاورمیانه سخن می‌گویند. مواضع چین عمدتاً با هدف به دست آوردن دل افکار عمومی جنوب جهانی با محور «عدالت برای فلسطینیان» و «ضرورت توقف فوری خشونت‌ها» بیان می‌شود اما در عین حال پکن تلاش می‌کند از اظهارنظرهایی که باعث آزردن دولتمردان اسرائیل و حامیان غربی‌اش شود، اجتناب کند.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در این شرایط دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید به‌شدت فعال‌تر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، به‌دنبال خنثی کردن تلاش‌های حامیان اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد. این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شده‌است که استمرار تحریم‌های گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
دولت بایدن ۵ هدف اصلی را برای سیاست‌هایش در خصوص واکنش به حملات ۷ اکتبر حماس و جنگ اسرائیل علیه غزه مطرح کرده‌است. در این گزارش تلاش شده‌است تا موفقیت یا شکست دولت آمریکا در رسیدن به این اهداف بررسی شود. این گزارش براساس قضاوت مستقل و تحلیل یکی از پژوهشگران مؤسسه خاورمیانه براساس پژوهش‌های او و بازخوردهایی که از همکاران و همتایانش گرفته‌است، تدوین شده‌است.
جاوید قربان‌اوغلی، سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی معتقد است که اگر حمله اسرائیل در همین حد باقی بماند، ایران پاسخی به آن نخواهد داد و منازعه‌ای که با حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق آغاز شد، پایان خواهد گرفت.
به نظر می‌رسد اسلام‌آباد معتقد است که با توجه به سابقه درگیری‌های گسترده فرقه‌ای در این کشور، از جمله چندین موج کشتار شیعیان و درگیری‌های متعاقب آن، سازماندهی شیعیان پاکستانی توسط ایران در قالب گروهی شبه‌نظامی می‌تواند باعث دامن زدن به فرقه‌گرایی در پاکستان و آسیب به امنیت ملی این کشور شود.
بعد از پایان گرفتن اقدام نظامی تهران در واکنش به حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق، برای جلوگیری از توفیق طرف مقابل برای تحت فشار قرار دادن ایران و تبدیل کردن این اقدام نظامی به یک شکست برای تهران، باید فاز دوم این عملیات در قالب یک کارزار دیپلماتیک و رسانه‌ای آغاز شود.
در بخش نخست از این گفت‌وگو، آرش رئیسی‌نژاد، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در خصوص عوامل تحول در نظام بین‌الملل توضیح داد و تشریح کرد که چرا هنوز نمی‌توان چین را به‌عنوان یک قطب در رقابت‌های ژئوپلیتیک جهانی در نظر گرفت. این استاد دانشگاه توصیه کرد که مقام‌ها و سیاستگذاران جمهوری اسلامی از اتحاد و تعهد به قدرت‌های جهانی اجتناب کنند. در بخش دوم این گفت‌وگو، رئیسی‌نژاد در خصوص مفاهیم «تنهایی استراتژیک» و «زندگی در شکاف» توضیح می‌دهد و تشریح می‌کند که برای حضور مؤثر در نظم آینده جهانی، جمهوری اسلامی باید چه رویکردی را در پیش بگیرد. در ادامه بخش دوم و پایانی از گفت‌وگوی هم‌میهن را با آرش رئیسی‌نژاد، استاد مدعو مرکز خاورمیانه دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی لندن مطالعه می‌کنید.
