بایدن: تا آخر می‌مانم

فشارها به رئیس‌جمهور آمریکا برای کناره‌گیری از رقابت انتخابات پیش رو که با مناظره او و نامزد جمهوری‌خواه بیشتر شده بود، پس از نشست خبری پنجشنبه اوج گرفته است. جو بایدن مدت‌هاست که به خاطر اشتباهات کلامی یا برخی رفتارهای غیرمتعارف، زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار دارد. جایگاه پایین‌تر او نسبت به دونالد ترامپ در نظرسنجی‌ها و بیشتر شدن رفتارهایی که برخی از آن به‌عنوان آغاز زوال عقل رئیس‌جمهور یاد می‌کنند، نگرانی شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ را در اردوگاه دموکرات‌ها افزایش داده است.

تیم بایدن و حامیان او امید داشتند که رئیس‌جمهور آمریکا بتواند ضعف‌های مناظره‌ها را در نشست خبری پس از پایان اجلاس هفتاد و پنجم ناتو جبران کند، اما لغزش‌های کلامی و اشتباهات بایدن، فشارها را بر او بیشتر کرده است. ولی رئیس‌جمهور آمریکا همچنان قصد کناره‌گیری از رقابت را ندارد.

پوتین به جای زلنسکی

شاخص‌ترین اشتباه بایدن در نشست خبری پنجشنبه که در حاشیه اجلاس ناتو برگزار شد، اشتباه گرفتن ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و سپس معرفی کامالا هریس به‌عنوان معاون اول ترامپ بود. این اشتباهات آن هم در یک رویداد مهم بین‌المللی، تردید‌ها نسبت به توانایی بایدن برای شکست ترامپ در قدم اول و اداره آمریکا برای چهار سال دیگر در صورت پیروزی در انتخابات را افزایش داده است.

بایدن که بارها خود را شایسته‌ترین نامزد دموکرات‌ها اعلام کرده، در این نشست خبری نیز گفت که بیش از هر شخص دیگری شایستگی حضور در انتخابات را دارد و همانطور که در سال ۲۰۲۰ ترامپ را شکست داد، در این دوره نیز موفق خواهد شد. رئیس‌جمهور آمریکا در توجیه لغزش‌های کلامی متعددش گفت: «برنامه کاری من بسیار فشرده است، در مقابل ترامپ چه کار می‌کند؟ گلف بازی می‌کند؟»

بیانیه ناتو و واکنش ایران

روز پنجشنبه و با پایان اجلاس هفتاد و پنجم ناتو، بیانیه نهایی سران این سازمان نیز منتشر شد. ناتو در این بیانیه، روسیه را بزرگ‌ترین تهدید امنیتی این سازمان دانست و اعلام کرد که آماده حفظ کانال‌های ارتباطی با مسکو برای کاهش خطرات و جلوگیری از تشدید تنش است.

در بخش دیگری از بیانیه نیز بر حداقل ۴۰ میلیارد دلار کمک به اوکراین در سال آینده، حمایت از عضویت این کشور در ناتو و افتتاح دفتری در اوکراین برای هماهنگی ارائه تجهیزات و آموزش نظامی به این کشور، تاکید شد.

در بیانیه پایانی سران ناتو، ایران به حمایت از روسیه در جریان جنگ اوکراین متهم شد که وزارت خارجه کشورمان به این بخش واکنش نشان داد. به گزارش هم‌میهن، به نقل از وزارت امور خارجه، ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: «هرگونه تلاش برای مرتبط ساختن جنگ اوکراین به همکاری‌های دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و روسیه، اقدامی صرفاً با انگیزه‌های مغرضانه سیاسی و با هدف مشروع جلوه دادن دخالت‌ها و استمرار کمک‌های تسلیحاتی غرب به اوکراین صورت می‌گیرد.»

کنعانی تاکید کرد، راهبرد جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش در جهت نقش‌آفرینی سازنده و ثبات‌ساز در مسیر استقرار امنیت پایدار در منطقه و جهان بوده و در منازعه اوکراین هرگز پهپادی در اختیار روسیه قرار نداده و کماکان بر حل و فصل سیاسی این بحران و برقراری صلح پایدار تاکید دارد.

ضعف در مناظره اول، فشارها را افزایش داده است

مهدی ذاکریان، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره فشارها برای کناره‌گیری بایدن گفت: «بایدن فراز و نشیب زیاد دارد. در ادای کلمات با مشکل مواجه است و این سکته‌ها در صحبت کردن‌هایش به خوبی خود را نشان می‌دهد. جو بایدن فرد بی‌تجربه‌ و بی‌اطلاعی نیست که بخواهیم بگوییم از مسائل بی‌اطلاع است. کارنامه بدی هم در دوران ریاست‌جمهوری از خودش در بحث تورم، ایجاد اشتغال و روابط خارجی به جا نگذاشته است. اما حضورش در مناظره اول با ترامپ، باعث به وجود آمدن این فشارها شده است. مردم هم خیلی به آمار و ارقام توجه نمی‌کنند. نگاه‌شان به مناظرات است و اینکه نامزدها چطور ظاهر می‌شوند. آیا توانایی اقناع کردن دارند؟ ایراد افراد تاثیرگذار حزبی به بایدن نیز بر همین اساس است.»

او ادامه داد: «نوع برخورد و شخصیت ترامپ با تمام نامزدهای اداور مختلف انتخابات‌های آمریکا که تاکنون دیده‌ایم متفاوت است. ترامپ رفتار خود را براساس نقاط ضعف طرف مقابل تنظیم می‌کند. به نقاط ضعف حریف حمله می‌کند تا توجه مردم را به خود جلب کند. در خصوص بایدن، تمرکز ترامپ بر ضعف‌های رفتاری، نحوه صحبت کردن‌ و جملات ناتمام اوست. این مسئله باعث تمسخر ترامپ نیز شده بود. بخش دیگری از حملات ترامپ به بایدن، به سیاست‌های آمریکا در قبال درگیری‌های جهان برمی‌گردد و با استفاده از آن‌ها به رقیب حمله می‌کند. مثل خروج آمریکا از افغانستان و قدرت گرفتن مجدد طالبان، افزایش قدرت و نفوذ چین، جنگ در خاورمیانه و همچنین جنگ روسیه و اوکراین. به غیر از اینکه ترامپ با استفاده از نقاط ضعف به رقیبش حمله می‌کند، نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم که اگر فردی غیر از او مقابل بایدن بود، این نامزد دموکرات‌ها‌ می‌توانست ضعف کلامی خود را بپوشاند.»

این کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به گزینه‌های محتمل جایگزینی بایدن در انتخابات پیش روی آمریکا، اظهار داشت: «معمولاً دموکرات‌ها بر بحث‌های حقوق بشر و حقوق اجتماعی تاکید زیادی دارند. کامالا هریس معاون فعلی بایدن نیز به خاطر زن بودن و رنگین‌پوست بودنش، علاوه بر تجربیات اجرایی که دارد به‌عنوان یک گزینه محتمل مطرح می‌شود. عده دیگری نیز میشل اوباما، همسر رئیس‌جمهور و بانوی اول اسبق آمریکا را مطرح می‌کنند. میشل اوباما نیز تحصیلات حقوقی دارد، رنگین‌پوست و زن است، محبوبیت اوباما را با خود دارد اما تجربه اجرایی هریس را ندارد. اما اینکه چه کسی جایگزین بایدن خواهد شد، بحث ثانویه است. بحث ابتدایی و اصلی این است که رئیس‌جمهور ۸۱ ساله آمریکا می‌خواهد در انتخابات بماند یا کناره‌گیری کند که فعلاً به صورت مصرانه‌ای قصد ماندن در رقابت را دارد.»

بایدن موافقان و منتقدان قدرتمندی دارد

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا به خبرنگار «هم‌میهن» گفت: «آقای بایدن با ۸۱ سال سن، در حال حاضر پیرترین رئیس‌جمهور آمریکاست. اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری بماند، پیرترین نامزد انتخابات نیز خواهد بود. اگر در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ سوگند ریاست‌جمهوری بخورد، تا ۸۵ سالگی رئیس‌جمهور خواهد بود و رکورد خود را خواهد زد. بایدن به دلیل شراط سنی، ضعیف شده است. برخی متخصصان معتقدند که او در آستانه زوال عقل قرار دارد. پنجشنبه در کنفرانس خبری، زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین را پوتین خطاب کرد و دنیا به او خندید. در حالی که برخی امیدوار بودند در این نشست خبری، قوی ظاهر شود و خاطره ضعف در مناظره با ترامپ را کم‌رنگ کند. با این شرایط، دموکرات‌ها نگران هستند که رئیس‌جمهور بایدن نتواند از پس ترامپ در این انتخابات بربیاید. در نظرسنجی‌ها هم بایدن شانس بالایی ندارد. برخی معتقدند عملکرد دولتش نیز به گونه‌ای نیست که برگ برنده او باشد. تمام این دلایل باعث می‌شود چهره‌های درون حزب دموکرات به او فشار بیاورند که از انتخابات کنار برود قبل از اینکه دیر شود و همه چیز از دست برود.»

او ادامه داد: «کنوانسیون ملی بعدی حزب دموکرات ۱۹ تا ۲۲ آگوست (۲۹ مرداد تا ۱ شهریور) برگزار می‌شود. اگر بایدن در این زمان باقی‌مانده از رقابت کنار برود، به دموکرات‌ها این فرصت را می‌دهد که جانشینی برای او انتخاب کنند. ولی او فعلاً در برابر این کنار‌گیری مقاومت می‌کند و در کنار آن نیز نشانه‌های بیشتری از ناتوانی‌اش عیان می‌شود. مشخص نیست که طی هفته‌های آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.»

ابوالفتح با اشاره به دودستگی در میان دموکرات‌ها برای حمایت یا عبور از بایدن، تاکید کرد: «بایدن با پیروزی در انتخابات‌ مقدماتی و با کسب ۳۸۹۶ رای در حزب دموکرات به عنوان نامزد انتخابات برگزیده شد، در حالی که به دست آوردن ۱۹۶۸ رای در کنوانسیون برای انتخاب به عنوان نامزد کفایت می‌کند. به همین دلیل نیز جایگاه مستحکمی در کنوانسیون دارد. اگر داوطلبانه کنار برود، این فرصت را فراهم می‌کند که حمایت موجود از او در حزب، به فرد دیگری منتقل شود. اما اگر کناره‌گیری نکند، برخی زمزمه‌ها حاکی از آن است که این حدود ۴ هزار نفر (دلیگیت‌های انتخاباتی) در کنوانسیون‌ پیش رو به بایدن رای ندهند و تعهد خود به رای‌دهندگان ایالتی را پس بگیرند. چون آن‌ها معمولاً با نگاه به نتایج انتخابات مقدماتی در ایالت‌ها، به نامزد حزب رای می‌دهند. این بدترین سناریویی است که امکان وقوع آن وجود دارد. یک کودتای درون‌حزبی رخ داده است. چون نتیجه انتخابات مقدماتی مشخص است، نظر حزب مشخص است و نامزد مورد نظر – بایدن – حمایت بالایی به دست آورده و اگر آن را از دست بدهد، شرایط به هم می‌ریزد. به همین دلیل، بزرگان، چهره‌ها و حامیان حزب دموکرات در تلاش هستند که وضعیت به این نقطه نرسد.»

ابوالفتح معتقد است که در اختیار داشتن زمان برای انتخاب جانشین احتمالی بایدن، برای دموکرات‌ها بسیار مهم است: «نگاه دموکرات‌ها این است که بتوانند فرد مورد نظر خود را در نهایت به انتخابات بفرستند. حامیان مالی نیز در این میان بسیار تاثیرگذار هستند. آن نامزد حتی اگر رئیس‌جمهور آمریکا باشد، بدون حمایت حامیان مالی شانسی برای پیروزی ندارد. اگر دعوای سیاسی داخل تشکیلات دموکرات‌ها رخ دهد و شرایط به همین صورت پیش برود، این وضیت بدتر می‌شود. جرج کلونی بازیگر مشهور سینما و از حامیان مالی بزرگ دموکرات‌ها که در هالیوود نیز نفوذ دارد، از بایدن خواست که کناره‌گیری کند. چند سناتور و عضو کنگره نیز همین درخواست را مطرح کردند.»

این تحلیلگر مسائل آمریکا افزود: «دموکرات‌ها و حامیان بایدن انتظار داشتند او بعد از آن نمایش ضعیفی که در مناظره سه هفته‌ پیش با ترامپ داشت، در اجلاس ناتو و نشست خبری پنجشنبه قوی ظاهر شود. اما با همان قضیه اشتباه گرفتن زلنسکی و پوتین، جایگاهش در افکار عمومی را پایین‌تر آورد. البته ذکر این نکته بسیار مهم است که بایدن در کنار منتقدان و کسانی که قائل به لزوم کناره‌گیری او هستند، حامیان قدرتمندی نیز دارد. چندی پیش اعلام شد که یک جریان محافظه‌کار درون حزب دموکرات اعلام کرده در صورتی که فشار به بایدن افزایش و ادامه پیدا کند، کار را به دادگاه خواهد کشاند که نام نامزد حزب در برگه‌های رای‌گیری قرار نگیرد. بنابراین، وضعیت مدام پیچیده‌تر می‌شود و صف‌بندی درون دموکرات‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهد. بایدن هم نتوانسته است که از خود یک چهره سالم و قدرتمند به نمایش بگذارد. به همین دلیل باید ببینیم این شرایط به کجا ختم می‌شود. باید دید که اگر این رویارویی و اختلافات داخلی ادامه پیدا کند و دموکرات‌ها رو در روی یکدیگر قرار بگیرند، ترامپ از فرصت استفاده می‌کند و رئیس‌جمهور می‌شود، یا نه.»