سایه سنگین شرط‏‌بندی

تارگت زدن به سبک بازی مافیا، بخشی از حواشی فوتبال ایران است این‌بار «تارگت»، استقلال است که توانست «هوادار» را گلباران کند

«بازیکن شماره 21 هوادار راه داد تا استقلال با برد پرگل راهی دربی شود». این فقط بخشی از شایعات شبکه‌های اجتماعی طی دو روز اخیر است که به پیروزی پرگل استقلال مقابل شاگردان ساکت الهامی پرداخته است. نکته جالب اما جایی است که هواداران رقیب، شایعه تبانی را مطرح نمی‌کنند و حتی نقدی نسبت به پیروزی استقلال مقابل هوادار ندارند، بلکه تاکیدشان روی پرگل بودن این مسابقه است ‌بخصوص اینکه سیدحسین حسینی، دروازه‌بان استقلال نیز در این دیدار گلزنی کرد تا شایعات نسبت به موضوع شرط‌بندی در فضای مجازی افزایش پیدا کند.

لیگ سابقه‌دار ایران

فوتبال ایران اما نسبت به موضوع شرط‌بندی اصلا بیگانه نیست. در روزهایی که برنامه «90» با عادل فردوسی‌پور روی آنتن شبکه سه می‌رفت، چندین‌بار به موضوع شرط‌بندی پرداخته شد که فلان مدافع حریف از قصد در دقایق ابتدایی چندین کرنر بی‌دلیل، علیه تیم خودش می‌دهد تا فلان مدیر برنامه یا حتی فلان مدیرعامل از کرنرهای پیاپی در دقایق ابتدایی سود کلانی داشته باشد. در لیگ برتر نیز بارها ویدئوهای چندین مسابقه در برنامه 90 مورد بازبینی قرار گرفت که یک بازیکن به یکباره سرعتش را کم می‌کند تا مهاجم حریف به‌راحتی او را دریبل کند و به‌قول فوتبالی‌ها «کار در بیاید». اما بعد از تعطیلی برنامه90، آنطور که باید نسبت به چنین موضوعاتی به‌صورت ریشه‌ای پرداخته نشد. از آخرین مواردی که فوتبال ایران در لیگ برتر با شایعه تبانی روبه‌رو شد، فروردین‌ماه 1398 و دیدار حساس تراکتور و سپیدرود رشت بود که سپیدرودی‌ها در قعر جدول قرار داشتند و تراکتور در کورس قهرمانی با پرسپولیس برانکو قرار داشت. تراکتور با فروزان روزهای خوبی را پشت‌سر می‌گذاشت، اما در این مسابقه با سه اشتباه وحشتناک فروزان، تراکتور با حساب سه بر یک شکست خورد تا انگشت اتهام به سمت فروزان برود.

دروازه‌بان‌ها نقش اصلی؟

اتهامی که به محسن فروزان وارد شد، مبنی بر اینکه در سایت‌های شرط‌بندی روی شکست سنگین تراکتور «بسته است»، او را به‌مدت شش‌ماه از فوتبال دور کرد. این شکست تراکتور که با اشتباه مسلم محسن فروزان، سنگربان تراکتور رقم خورده بود، حواشی عجیبی در پی داشت؛ از شایعه تبانی و مشارکت در سایت‌های شرط‌بندی تا کنارگذاشته‌شدن فروزان توسط مالک این تیم. درواقع پیش از این مسابقه، هواداران تراکتور امید زیادی داشتند تا با پیروزی مقابل یکی از تیم‌های قعرنشین، همچنان پا‌به‌پای سایر مدعیان در کسب عنوان قهرمانی پیش بروند؛ اما اشتباه مرگ‌بار محسن فروزان در دقیقه سه که یک پاس‌گل ساده به مهاجم سپیدرود تقدیم کرد، تمام آمال و آرزوهای نماینده تبریز را برای اولین افتخار بزرگ در لیگ برتر از بین برد. در ادامه مسعود شجاعی، کار را به تساوی کشاند؛ اما دریافت دو گل دیگر که دست بر قضا هردو عجیب‌تر از دیگری بودند، انگشت‌اتهام را به‌سمت فروزان برد تا «شایعه» تبانی (بخوانید شرکت در شرط‌بندی) به‌طور وسیعی در فضای مجازی مطرح شود. بعد از سوت داور، کنارگذاشته‌شدن محسن فروزان توسط مالک این تیم یعنی محمدرضا زنوزی، شایعه تأیید حضور در شرط‌‌بندی را بیش‌ازپیش تقویت کرد. فروزان که متولد شهر رشت است و سابقه پوشیدن پیراهن دروازه‌بانی تیم‌های شهرداری خمام و داماش گیلان را دارد، پیش از این مسابقه موفق به بسته‌نگه‌داشتن دروازه خود در هفت مسابقه (درمجموع 650 دقیقه) شده بود و اگر در دو مسابقه دیگر این رکورد را تمدید می‌کرد، می‌توانست رکورد لیگ‌برتر را جا‌به‌جا کند که به‌یکباره با اشتباهات عجیبش کارنامه خوبش در این فصل را خراب کرد. مهدی تاج که در آن زمان رئیس فدراسیون فوتبال بود، در گفت‌وگویی با رسانه‌ها تایید کرد که همسر محسن فروزان، سایت شرط‌بندی داشته و به‌همین‌دلیل فروزان فعلا از حضور در میادین فوتبال محروم است. همان زمان رسانه‌های رسمی کشور با استناد به چند سایت شرط‌بندی از ضریب 7.6 برای پیروزی پرگل سپیدرود پرده برداشته بودند. البته که بعدها محسن فروزان بعد از چندماه غیبت، از اتهام حضور در سایت‌های شرط‌بندی تبرئه شد.

شایعه نقش سایت‌های شرط‌بندی از کجا آمد؟

اسم سایت‌های شرط‌بندی به‌دلیل اینکه تبلیغی صورت نگیرد در این گزارش قید نمی‌شود، اما با بررسی دقیق چندین سایت «بت» نشان می‌دهد که اکثر سایت‌های شرط‌بندی روی چندین مورد خاص، امتیاز یا همان ضریب بالایی به کاربرها می‌دهند. اولین موضوعی که کاربران سایت‌های شرط‌بندی می‌توانند در صورت شانس، پول خوبی به‌دست بیاورند؛ پرگل بودن یک مسابقه فوتبال فقط در یک نیمه است. به‌طور مثال اگر کاربری بتواند پیش‌بینی کند تیم X در یک نیمه، پنج به بالا به تیم Y می‌زند، ضریب آن در سایت‌های شرط‌بندی به‌صورت متغیر از 15 برابر تا 50 برابر تخمین زده شده است. همچنین اگر در شرط‌بندی آنلاین، کاربری پیش‌بینی کند در دو، سه دقیقه پایانی، تیمی می‌تواند دو گل بزند، ضریبش تا یکصد‌برابر افزایش پیدا می‌کند. از دیگر نکاتی که بسیاری از کاربران می‌توانند روی آن ببندند، گلزنی دروازه‌بان در یک نیمه و حضور «جیمی جامپ» درون زمین است. به‌طورمثال، در دور مقدماتی مسابقات جام‌جهانی قطر، سایت‌های شرط‌بندی روی حضور جیمی جامپ درون زمین 1000برابر تخمین زده بودند که این اتفاق یکی، دوبار رخ داد و مشخص نیست چه‌کسی به چه‌میزان جایزه را از آن خود کرد. در مسابقه استقلال اما براساس جذابیت‌های سایت شرط‌بندی دو، سه مورد رخ داده که شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌ها با ابهام بزرگ آن را مطرح کردند. هرچند نمی‌توان بی‌اساس نسبت به مسابقه‌ای که پرگل با برد یک تیم تمام شده یا دروازه‌بان پنالتی‌ای را گل کرده، اتهام تبانی یا شرط‌بندی مطرح کرد اما می‌توان نسبت به کم‌کاری برخی بازیکنان در این بازی تحقیقاتی را انجام داد.

ساکت به شایعات دامن زد

ساکت الهامی، سرمربی تیم فوتبال هوادار، دو هفته پیش با حضور در برنامه ورزشگاه شبکه 5 مدعی شد، می‌تواند سرمربی تیم‌ملی ایران شود و در صورت تحقق این رویا، او عربستان را در ریاض، کره‌جنوبی را در سئول، ژاپن را در توکیو و چین را در پکن شکست می‌دهد، اما حالا بعد از شکست سنگین شش بر یک مقابل استقلال، با یک بی‌خیالی خاص و عجیبی در میکسدزون ورزشگاه آزادی گفت، تیم منچستریونایتد هم مقابل لیورپول با هفت گل شکست خورد و اصلا چنین شکستی اشکال ندارد! ساکت الهامی اما بخشی از اتفاقات لیگ‌برتر انگلیس را تحریف کرد چراکه تن هاخ، سرمربی یونایتد بعد از این شکست تحقیرآمیز، در نشست خبری، ابراز شرمندگی و از هواداران تیم عذرخواهی کرد. آنالیز صحبت‌های مربی‌ای که تیمش با شش گل تحقیر شده، می‌تواند شایعات را بیش‌ازپیش افزایش دهد. درهرصورت پشت پیروزی‌های پرگل یا شکست‌های تحقیرآمیز، همیشه شایعات اینچنینی مطرح می‌شود. سال‌هاست که برخی رسانه‌های معتبر از حضور مدیران بارسلونا در سایت‌های شرط‌بندی می‌گویند و باخت سنگین بارسا مقابل رم و لیورپول را حاصل این رویکرد می‌دانند تا مدیران بارسلونا با پذیرش شکست سنگین تیم‌شان و سرمایه‌گذاری در سایت‌های شرط‌بندی، بتوانند بخشی از بدهی‌های باشگاه را تسویه کنند. هرچند این موضوع ثابت نشد اما صحبتش همیشه مطرح است. در ایران اما باید در گام نخست، نهادهای نظارتی ورود کنند تا شائبه کم‌کاری برخی بازیکنان در دیدار مذکور مورد بررسی قرار گیرد و در گام بعدی، سایر ابهام‌ها بررسی شود؛ نه‌فقط برای این مسابقه بلکه سایر مسابقاتی که با تردید و ابهام روبه‌رو هستند. در یک سازمان یا نهادی اگر شفاف‌سازی رخ ندهد، شایعات شکل می‌گیرند و به‌مرور این شایعات گسترده‌تر می‌شوند. باید دید نسبت به این موضوع که ابهام شرط‌بندی مطرح‌شده، چه تصمیمی اتخاذ خواهد شد.