روایت شمسالواعظین از جدی نگرفتن پروتکل‌های خبررسانی در جنگ ایران و اسرائیل
ماشالله شمسالواعظین می‌گوید «خبررسانی در بحران متفاوت از روزهای عادی است و باید طبق پروتکل‌های روزنامه‌نگاری بحران پیش رفت.»
به گزارش هم‌میهن آنلاین، او همچنین در ادامه‌ی گفتگوی خود با انصاف نیز که پیش از آتش‌بس انجام شده است، به مسئولان پیشنهاد کرد در آن شرایط جنگی جلسه‌هایشان را در مکان‌های امن زیرزمینی برگزار کنند.
شمس الواعظین، درباره‌ی پروتکل‌های مربوط به انتشار اخبار جنگ در تلویزیون گفت «انتقادم از روز اول این بود که بین حالت عادی و حالت فوق‌العاده باید تفاوت قائل شویم. خبررسانی در بلایای طبیعی (سیل و زلزله) و بلایای دست‌ساز (حملات تروریستی، جنگ، انفجارها، استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی) با شرایط عادی فرق می‌کند.
تفاوت این‌ها باید در سیستم اطلاع‌رسانی کشور لحاظ شود. پروتکل‌هایی برای دوران جنگ داریم که در چارچوب روزنامه‌نگاری بحران می‌گنجند اما روزهای اول آقایان جدی نگرفته بودند و فکر می‌کردند حمله‌ای بوده که تمام شده است؛ اما این نگاه خطرناک است!
«این سانسور نیست، پروتکل مخصوص جنگ است»
این روزنامه‌نگار باسابقه گفت «جزو کسانی بودم که با تشکیل جلسه‌ی هیئت دولت در پاستور مخالف بودم اما دولت اسرائیل را می‌بینیم که جلسه‌هایشان (از هفت اکتبر به بعد) در عمق ۴۰ متری زمین برگزار شده است و همه‌ی وزرا وقتی می‌خواهند به آنجا بروند باید سوارِ خودروی زرهی شوند. یعنی وزیر هم نمی‌داند دارد کجا می‌رود! معاونان وزرا هم شرایط خاصی را باید رعایت کنند تا در نهایت به مکان نشست هیئت دولت منتقل شوند.
ضرورت رعایت پروتکل‌های خبررسانی در بحران
او در ادامه اضافه کرد «طرفی که دارد به ایران حمله می‌کند، چنین پروتکل‌هایی را رعایت می‌کند و ایران هم باید پروتکل‌های روزهای فوق‌العاده را رعایت کند. شاید آن را به زبان نیاوریم ولی در عمل باید دقت کنیم.
پروتکل‌های رسانه‌ای‌مان باید با دوران بحران متناسب باشد؛ یعنی هیچ خبرنگار، عکاس و گزارشگری حق ندارد خبرهای مربوط به جنگ را بدون هماهنگی با ستاد مربوط به جنگ منتشر کند، حق ندارد در صورت دسترسی به آمار کشته‌شدگان آن را منتشر کند، حق ندارد محل‌های انفجار را نمایش بدهد. شاید به نظر برسد که می‌خواهم سانسور کنم اما این‌ها پروتکل‌های مخصوص جنگ هستند.
حرف‌های بعضی از رسانه‌ای فارسی‌زبان مثل اینترنشنال، صدای آمریکا و… را فراموش کنید که می‌گویند ایران اخبار را سانسور می‌کند. واقعیت این است که پروتکل خبررسانی در زمان جنگ مساوی با سانسور نیست.»
نحوه‌ی خبررسانی و حفظ تعادل روانی جامعه
او گفت «در اسرائیل هم واحدی به نام ارزیابی خبرهای قابل انتشار دوران جنگ وجود دارد. البته ما در دوران جنگ تحمیلی ستاد تحقیقات جنگ داشتیم و خبرها آنجا هدایت می‌شد. فلسفه‌ی کار این است که امنیت روانی جامعه باید متعادل نگه داشته شوند.»
شمسالواعظین درباره‌ی انعکاس خسارت‌های ایران به جهان گفت «اینکه اسرائیل مناطق مسکونی، بیمارستان و… را می‌زند واقعیت دارد و اتفاقا باید مسئله را بزرگ کرد. حمله به بیمارستان خودش مسئله‌ی بزرگی است اما نباید در ساعت اولیه‌ی خبر آن را منتشر کنیم. زیرا کادر درمان را نابود و بنیه‌ی مردم را ضعیف می‌کند.
هرگز نباید دروغ بگوییم اما آرام آرام با گزارش‌های تکمیلی، اخبار را طوری به گوش مردم برسانیم که تعادل روانی آنها و امدادرسان‌ها حفظ شود.»
«نباید به جامعه شوک وارد کرد»
شمسالواعظین در ادامه اضافه کرد «روز اول صداوسیما رعایت کرد و اطلاعات اولیه نشان می‌داد که سرداران باقری، سلامی و… به شهادت رسیدند و این موضوع با توجه به تخریب ساختمان مشخص بود اما خوب بود که صداوسیما به شکل قطره‌چکانی اخبار را منتشر کرد و طبق «اصول حفظ تعادل روانی جامعه» پیش رفت. چون به‌هرحال نباید به جامعه شوک وارد کرد.
اسرائیل هفته‌ی گذشته برای ایجاد شوک به پیکره‌ی سیاسی امنیتی ایران در بخش عملیاتی، آن حمله را انجام داد و بعد هم در حوزه‌ی خبری همه‌چیز مثل بمب در جهان فراگیر شد و ایران را هم وارد شوک کرد. اما کمی زمان برد تا از شوک خارج شویم.
در ۳۱ شهریور ۵۹ صدام نتوانست چنین شوکی را ایجاد کند، آن زمان سردبیر روزنامه کیهان بودم و همان شب ۱۴۰ فروند هواپیما و بمن‌افکن و… آماده می‌شدند که در روز اول مهر وارد عراق شدند و برای صدام گیج‌کننده بود.
او ادامه داد «شوک پس از شهادت سرداران نباید باعث شود در دام بیفتم و اتفاقا باید کنترل‌شده عمل کنیم و اطلاعات بدهیم. این پروتکل‌ها در همه‌ی کشورها وجود دارد. می‌دانم که برخی از روزنامه‌نگاران مقیم اسرائیل یا اسرائیلی به دلیل نادیده گرفتن نکات مربوط به اتاق کنترل اخبار جنگ در زندان هستند.»
«با گذشت زمان روند خبررسانی‌ها اصلاح شد»
شمسالواعظین گفت «روزنامه‌نگار باید طبق مرجعیت واحد خبری عمل کند و عکاسان نیز باید دوربین‌هایشان را زوم این کنند نه زوم اوت و طبق دستورالعمل‌ها پیش بروند. لوکیشن‌ها نباید مشخص شوند چون اسرائیل می‌تواند از طریق همان‌ها به ما آسیب برساند. ما هم بعد از مدتی توانستیم تصاویر وایزمن را ببینیم.»
او درباره‌ی عملکرد بقیه‌ی رسانه‌‌های ایران گفت «رسانه‌ها در ابتدا دچار شوک شده بودند ولی رفته رفته بهتر شد. روند اوضاع چه در رسانه چه در مدیریت پدافندها بهبود پیدا کرده است. تمام رسانه‌ها باید تحریریه‌هایشان را به جای امن منتقل کنند و اتفاقی که درباره‌ی صداوسیما افتاد نباید دیگر تکرار شود.
این استاد روزنامه‌نگاری در ادامه اضافه کرد «با وجود اینکه سحر امامی آن کار شجاعانه را انجام داد، اما اینکه بخواهیم خسارت معنوی‌مان را با اتلاف کلمه‌ی شجاعت توجیه کنیم، کار درستی نیست.
خانم امامی هم نباید در آن استودیو می‌ماند. قبول است، شجاعانه است ولی چرا باید ساختمان شیشه‌ای را از دست می‌دادیم. باید استودیوها در زیرزمین مستقر می‌شدند. ما می‌خواهیم در دوران فوق‌العاده، زندگی عادی داشته باشیم که امکان‌پذیر نیست.
شمس الواعظین رویکرد اینترنشنال را اسراییلی دانست و در پایان گفت «باید از قبل تدارک می‌دیدیم و صحبت‌های بیشتر بماند برای بعد.»
