«نه» چین به آمریکا درباره نفت ایران

شاید مقامات آمریکا و چین بتوانند بسیاری از اختلافات‌شان را حل کنند تا به توافقی تجاری برسند و از تعرفه‌های مجازاتی پرهیز کنند، اما همچنان در یک مسئله فاصله دارند: درخواست آمریکا از چین برای توقف خرید نفت از ایران و روسیه. وزارت خارجه چین بعد از دو روز مذاکرات تجاری در استکهلم در ایکس و در پاسخ به تهدید تعرفه ۱۰۰ درصدی از سوی آمریکا نوشت: «چین همواره تأمین انرژی خود را به شکلی که در خدمت منافع مالی ما باشد، تضمین خواهد کرد. اجبار و فشار به جایی نمی‌رسد. چین قاطعانه از منافع توسعه‌ای، امنیتی و حاکمیت ملی خود دفاع خواهد کرد.»

این پاسخ در شرایطی داده شده که هم پکن و هم واشنگتن نشانه‌هایی از خوش‌بینی و حُسن‌نیت درباره رسیدن به توافق فرستاده‌اند و این قابل‌توجه است. چنین واکنشی تأکیدی است بر اطمینان چین از این که در مواجه با دولت ترامپ، محکم بازی کند، به‌خصوص وقتی تجارت به سیاست‌های انرژی و سیاست خارجی‌اش مربوط باشد.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده بعد از گفت‌وگوها به خبرنگاران گفت وقتی پای خرید نفت از روسیه در میان است، «چینی‌ها حاکمیت ملی‌شان را بسیار جدی می‌گیرند.» او تصریح کرد: «ما نمی‌خواهیم پا روی حاکمیت ملی‌شان بگذاریم، بنابراین آن‌ها می‌خواهند تعرفه ۱۰۰ درصدی بپردازند.» او پنج‌شنبه چینی‌ها را مذاکره‌کنندگانی «محکم» خواند اما گفت فشار متقابل چین مذاکرات را دچار توقف نکرده است: «فکر می‌کنم شرایط توافق را داریم.»

گابریل ویلداو، مدیر مرکز مشاوره تنئو می‌گوید شک دارد که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ واقعاً تعرفه ۱۰۰ درصدی را اعمال کند.» او می‌گوید «تحقق بخشیدن به این تهدیدات همه پیشرفت‌های اخیر در گفت‌وگوها را از مسیر خارج می‌کند و احتمالاً هر گونه فرصت» برای ترامپ و شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین را برای اعلام توافق در صورت ملاقات در پاییز پیش رو را «از بین می‌برد.» ایالات متحده در تلاش برای محدودکردن فروش نفت روسیه و ایران، به عنوان منبع درآمد عمده‌ای برای هر دو کشور، می‌خواهد بودجه در دسترس برای ارتش‌هایشان را کاهش دهد.

وقتی ترامپ برنامه وسیع‌اش برای اعمال تعرفه روی ده‌ها کشور را اعلام کرد، چین تنها کشوری بود که تلافی کرد و حاضر نشد در مقابل فشار ایالات متحده کوتاه بیاید. تو شین کوان، مدیر مؤسسه مطالعات دبلیوتی‌اوی چین در دانشگاه بین‌المللی اقتصاد و تجارت در چین می‌گوید: «اگر ایالات متحده برای اعمال تعریف مصمم باشد، چین تا آخر کار مبارزه خواهد کرد و این موضع رسمی و ثابت چین بوده است.» «تو» می‌گوید، جدای از تاکتیک مذاکراتی، ممکن است چین گمان کرده باشد که ایالات متحده تهدیدش را عملی نخواهد کرد.

اسکات کندی، مشاور ارشد حوزه اقتصاد و تجارت چین در مرکز مطالعات بین‌المللی و راهبردی در واشنگتن، می‌گویند پکن در سیاست خارجی آمریکا در قبال روسیه و ایران، بی‌ثباتی می‌بیند، در حالی که سیاست پکن در حمایت از روسیه ثابت و واضح است. از نظر او وقتی چین چنین می‌بیند، بعید است موضعش را تغییر دهد. این امکان هم هست که پکن بخواهد از این موضوع به عنوان ابزار مذاکراتی دیگری استفاده کند تا امتیازات بیشتری از ترامپ بگیرد.

دنی راسل، کارشناس مؤسسه سیاسی جامعه آسیا می‌گوید پکن حالا خود را در جایگاه طرفی می‌بیند که «در کلنجارش با واشنگتن، برگه‌ها را در دست دارد.» او می‌گوید ترامپ مشخص کرده می‌خواهد با شی به توافقی برسد که «توجه تیترها را به خود جلب کند. بنابراین رد خواسته ایالات متحده برای توقف خرید نفت از ایران یا روسیه، احتمالاً برهم‌زننده توافق دیده نشوند، حتی اگر اصطکاک و تأخیر ایجاد کند.»

او اضافه کرد: «چین اساساً نمی‌تواند از نفت روسیه و ایران بگذرد. برای راهبرد تأمین انرژی‌اش بیش از حد مهم است و پکن دارد این نفت‌ها را به قیمت حراج فوری می‌خرد.» گزارشی در سال ۲۰۲۴، از اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده تخمین زد که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد نفت صادراتی ایران به چین رفته. اقتصاد چین از بیش از ۱ میلیون بشکه نفت در روز که از ایران می‌خرد، بهره‌مند است. بعد از حمله آمریکا به ایران، وقتی پارلمان ایران از برنامه‌ای برای بستن تنگه هرمز حرف زد، چین علیه بستن این مسیر کلیدی ترانزیت موضع گرفت.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید