مذاکرات با اروپایی‌ها جدیتر شود
دولت ترامپ به شدت تلاش می‌کند تا بتواند موضوع جنگ اوکراین را هر چه سریع‌تر به‌عنوان یک دستاورد برای دولت ترامپ حل‌وفصل کند.
سیاست‌هایی که دونالد ترامپ و مقام‌های دولت او در هفته‌های گذشته در مورد جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده‌اند، موضع‌گیری‌های متفاوت و متنوع و گهگاه متضادی بوده‌است. آمریکایی‌ها طیف متنوعی از موضع‌گیری‌ها از تهدید تا اعلام تمایل برای گفت‌وگو، تعیین محتوا برای گفت‌وگو و انواع و اقسام مطالبات و شروط را در مورد ایران مطرح کرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران هم نهایتاً، پس از امضای یادداشت ریاست‌جمهوری توسط دونالد ترامپ برای احیای سیاست فشار حداکثری، اعلام کرد که تحت فشار حاضر به مذاکره نیست. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها با هدف اینکه ایران را وادار به موضع‌گیری کنند، قصد دارند روزبه‌روز فشار بیشتری وارد کنند. نوع رفتار دونالد ترامپ و دولت او، در همین یک ماهی که از آغاز به کارش می‌گذرد، چه در مورد کانادا و مکزیک نشان می‌دهد که برنامه آنها تشدید فشار و تهدید برای وادار کردن طرف مقابل به امتیاز دادن است.
ترامپ و دولتمردانش در مورد اروپا هم سیاست مشابهی در پیش گرفته‌است و اظهارات بسیار تندی را در مورد اروپا بیان می‌کنند. در اجلاس امنیتی مونیخ مشاهده کردیم که جی‌دی‌ونس، معاون ترامپ، حملات تندی علیه اروپا بیان کرد. به نظر می‌رسد تا زمانی که اروپا حاضر به کوتاه آمدن و امتیاز دادن به ترامپ نشود، حملات و انتقادهای آمریکا نسبت به اروپا تشدید شود. در مورد ایران هم وضعیت به همین ترتیب است.
شاید بتوان گفت که روابط آمریکا و اروپا در یکی از بحرانی‌ترین شرایطش در ۸۰ سال گذشته قرار گرفته‌است. دونالد ترامپ و تیم فعلی کاخ سفید بر این اعتقادند که دولتمردان اروپایی و اتحادیه اروپا در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری علیه دونالد ترامپ فعالیت کردند و از رقیب او حمایت کردند. دونالد ترامپ در حال تلافی مواضع اروپا است. با توجه به وضعیت روابط اروپا و آمریکا، نمی‌توان توقع داشت که اروپایی‌ها بتوانند اثرگذاری مثبتی در سیاست آمریکا در قبال ایران داشته‌باشند. اما اروپا یک جایگاه مستقل در عرصه بین‌المللی دارد.
اروپا دارای ظرفیت‌ها، امکانات و توانمندی‌هایی در رابطه با جمهوری اسلامی ایران است، که می‌توان از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کرد. سه قدرت اروپایی به‌عنوان طرف‌های باقیمانده در برجام، می‌توانند نقش بسزا و موثری در پرونده هسته‌ای ایران بازی کنند. نباید فراموش کرد که ترامپ و دولتمردان او، مشکل اصلی واشنگتن با ایران را برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده‌اند و مطالبه خود را از بین بردن ظرفیت‌های هسته‌ای ایران و بسته‌شدن مسیرهای رسیدن به سلاح هسته‌ای عنوان کرده‌اند. ما قطعاً می‌توانیم در این زمینه با اروپایی‌ها تعامل و توافق کنیم و اگر مذاکرات جدی با اروپایی‌ها آغاز شود، می‌تواند مفید باشد.
تاکنون سه دور مذاکره با اروپا، یک دور در نیویورک و دو دور در ژنو انجام شده‌است. بدون تردید باید این مذاکرات را پیگیری کرد. ما باید جدی با اروپایی‌ها گفت‌وگو کنیم و بتوانیم مسیر مذاکره با ایران را مسیر مثبت و اثرگذاری نشان بدهیم. همانگونه که در یادداشت ریاست‌جمهوری یا بخشنامه احیای فشار حداکثری دونالد ترامپ آمده‌است، واشنگتن روی همکاری سه قدرت اروپایی در چند ماه آینده برای احیای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران از طریق کلید زدن سازوکار حل اختلاف مندرج در برجام، حساب کرده‌است.
ایران و اروپا در این شرایط می‌توانند روی پرونده هسته‌ای با هم گفت‌وگو و مذاکره کنند. آنچه در سه دور مذاکره اخیر انجام شده‌است، زمینه‌سازی برای گفت‌وگوی جدی در مورد سرنوشت پرونده هسته‌ای ایران است. ایران باید چشم‌اندازی برای رابطه با اروپا داشته‌باشد و برنامه‌ریزی مدونی انجام دهد که این رابطه را بهبود بخشد. البته متاسفانه برخی حواشی در رابطه با کشورهای اروپایی در داخل کشور رخ می‌دهد که مذاکرات را پیچیده و سخت‌تر می‌کند، از جمله اینها می‌توان به بازداشت دو تبعه انگلیسی و قبل از آن بازداشت و آزادی یک خبرنگار ایتالیایی و همچنین اتباع بازداشت‌شده فرانسوی در ایران اشاره کرد. ما باید بتوانیم اقداماتی در داخل کشور انجام دهیم که اینگونه موارد تنش‌زا در روابط ایران و اروپا در شرایط کنونی کاهش پیدا کند.
دولت ترامپ به شدت تلاش می‌کند تا بتواند موضوع جنگ اوکراین را هر چه سریع‌تر به‌عنوان یک دستاورد برای دولت ترامپ حل‌وفصل کند. پرونده جنگ اوکراین یکی از موضوع‌های اختلافی در روابط ایران و اروپا است که اگر ترامپ موفق به حل و فصل این منازعه باشد، این مشکل در رابطه ایران و اروپا تقریباً برطرف خواهد شد.
البته اثرگذاری مثبت حل و فصل منازعه اوکراین، منوط به این است که روسیه در مذاکراتش با آمریکا معامله‌ای بر سر ایران انجام ندهد. ایران و اروپا فارغ از اینکه روابط اروپا و آمریکا در حال حاضر در چه سطحی از تنش قرار داشته‌باشد، در موضوع هسته‌ای باید با جدیت بیشتر مذاکره کننده و باید به سمت رسیدن به توافقی حرکت کنند که پرونده هسته‌ای ایران از اولویت نگرانی‌های اروپا خارج شود.
در این چارچوب ایران باید همکاری و تعامل خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تقویت کند. هشدارهای متناوب مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران، قطعاً کمکی به حل و فصل پرونده نمی‌کند. ایران باید بتواند به جمع‌بندی مثبتی با اروپا و آژانس برسد که تنش‌ها را در پرونده هسته‌ای کاهش دهد. اگر ما بتوانیم تنش‌ها و اختلافات با اروپا را کاهش دهیم و پرونده هسته‌ای را از اولویت نگرانی‌های کشورهای اروپایی خارج کنیم و به گونه‌ای رفتار کنیم که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای رویکرد مثبت‌تری در اظهارنظر در مورد ایران در پیش بگیرد، آنگاه امکان بیشتری برای تغییر سیاست آمریکا و زمینه‌سازی برای گفت‌وگو با واشنگتن ایجاد می‌شود.
تردیدی نیست که آمریکا طرف اصلی در پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها است؛ هرچند الان موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران عدم مذاکره با آمریکا است، اما در نهایت مذاکره در زمان مشخصی اتفاق خواهد افتاد و در آن زمان اگر ما مشکلات‌مان را با اروپایی‌ها حل و فصل کرده‌باشیم، بهتر می‌توانیم مشکلات‌مان را با آمریکایی‌ها حل و فصل کنیم.
