بازگشت سایه جنگ؟
دونالد ترامپ در شرایطی دوره دوم ریاستجمهوری خود را آغاز کردهاست که تنشها میان ایران و غرب همچنان شدید هستند. برخی از تحلیلگران با تکیه بر ادعای ترامپ مبنی بر اینکه در دوران او هیچ جنگ جدیدی آغاز نخواهد شد، احتمال وقوع درگیری نظامی میان ایران و آمریکا را دور از ذهن ارزیابی میکنند اما ادعای ترامپ در مورد ضد جنگ بودن، نیاز به بررسی دقیقتری دارد.
دونالد ترامپ در شرایطی دوره دوم ریاستجمهوری خود را آغاز کردهاست که تنشها میان ایران و غرب همچنان شدید هستند. برخی از تحلیلگران با تکیه بر ادعای ترامپ مبنی بر اینکه در دوران او هیچ جنگ جدیدی آغاز نخواهد شد، احتمال وقوع درگیری نظامی میان ایران و آمریکا را دور از ذهن ارزیابی میکنند اما ادعای ترامپ در مورد ضد جنگ بودن، نیاز به بررسی دقیقتری دارد.
واقعیت این است که ادعای ترامپ مبنی بر اینکه در دوران او هیچ جنگ جدیدی در نگرفتهاست، ادعای دقیقی نیست. در عین حال بسیاری از تحلیلگران معتقدند که حتی اگر شخص ترامپ علاقهای به آغاز جنگ نداشتهباشد، اطرافیان او و مقامهایی که در مناصب عالی امنیت ملی و سیاست خارجی منصوب کردهاست، افرادی جنگطلب هستند که عمدتاً دیدگاههای افراطی در قبال مسائل مرتبط با ایران دارند اما فقط مسئله حضور مستقیم آمریکا در جنگ مطرح نیست.
دونالد ترامپ هرچند در دوره نخست ریاستجمهوریاش تصمیم داشت آمریکا را وارد جنگ جدیدی نکند اما از کمک به متحدان آمریکا در جنگهایشان هرگز دریغ نکرد. مثال مهم این رویکرد را میتوان در حمایت بیقید و شرط ترامپ از جنگ عربستان سعودی علیه یمن و کنار گذاشتن تمام محدودیتهای اعمالشده برای فروش سلاح به عربستان توسط دولت اوباما مشاهده کرد.
در همین چارچوب هم تردیدهای زیادی وجود دارد که اگر منازعه منطقهای در خاورمیانه بار دیگر با شدت شعلهور شود و ایران و اسرائیل مجدداً در مقابل هم قرار بگیرند، آمریکا از کمک به اسرائیل در جنگ احتمالی با ایران دریغ کند. هرچند در مورد حمایت آمریکا از اسرائیل، میان ترامپ و بایدن تفاوتی وجود ندارد، اما در دوران تبلیغات انتخاباتی، زمانی که دولت بایدن تلاش میکرد اسرائیل را از حمله به تاسیسات هستهای و غیرنظامی ایران منصرف کند، دونالد ترامپ علناً میگفت اگر جای اسرائیل بود به تاسیسات نفتی ایران حمله میکرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور جدید آمریکا در دوران تبلیغات انتخابات ریاستجمهوریاش بارها و بارها تاکید کرد که رئیسجمهوری ضدجنگ است. ادعای او این بود که او «نخستین رئیسجمهور در تاریخ معاصر آمریکا بود» که «هیچ جنگ جدیدی» در دوران او آغاز نشد. البته این ادعا از سوی رسانههای آمریکایی مورد تردید قرار گرفتهاست. در واقع جیمی کارتر، رئیسجمهور آمریکا بین سالهای ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ تنها رئیسجمهور آمریکا محسوب میشود که علیه هیچ کشوری در جهان اعلان جنگ نکردهاست و از کنگره درخواست اختیارات جنگی نکردهاست.
با این حال جیمی کارتر هم در دوران خود عملیات نظامی با هدف آزادسازی گروگانهای آمریکایی در ایران انجام داد که منجر به کشته شدن ۸ نظامی آمریکایی شد. در دوران نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ، دستکم ۶۵ نظامی آمریکایی مشغول خدمت جان خود را از دست دادند. ترامپ از اختیارات جنگی کنگره برای «مبارزه با تروریسم» در سوریه و یمن و همچنین در عملیات ترور شهید سردار قاسم سلیمانی استفاده کرد.
هرچند درخواست این اختیارات جنگی در دوران ترامپ به کنگره دادهنشدهبود، اما از سال ۲۰۰۱ بر اساس مصوبه کلی AUMF (مجوز استفاده از نیروی ارتش) که در واکنش به عملیات تروریستی ۱۱ سپتامبر توسط کنگره صادر شد، هر چهار رئیسجمهور آمریکا از آن زمان، یعنی جورج دبلیو بوش، باراک اوباما، دونالد ترامپ و جو بایدن، اقدامات نظامی در سراسر جهان انجام دادهاند. دونالد ترامپ در بیان ادعای ضدجنگ بودن تنها نیست.
دیدگاه منفی شهروندان آمریکایی به جنگ، پس از هزینهها و تلفات گسترده و بدون نتیجه مداخله آمریکا در افغانستان و عراق پس از سال ۲۰۰۱، باعث شدهاست تا سیاستمداران آمریکایی تلاش کنند در ظاهر خود را مخالف جنگ نشان دهند. همانگونه که ترامپ خود را نماینده مقابله با «جنگهای بیپایان» آمریکا معرفی میکند، دولت بایدن هم چنین ادعایی داشت.
کامالا هریس، معاون رئیسجمهور پیشین آمریکا در مناظرههای انتخاباتی با ترامپ گفتهبود: «برای نخستین بار در قرن جاری از امروز دیگر هیچ عضوی از ارتش آمریکا در حال خدمت فعال در هیچیک از مناطق جنگی در هیچیک از نقاط جهان نیست.»
جو بایدن هم تابستان سال جاری، زمانی که اعلام کرد از نامزدی انتخابات ریاستجمهوری کنارهگیری میکند، گفتهبود: «اولین رئیسجمهوری در قرن جاری هستم که به مردم آمریکا گزارش میدهم آمریکا در حال جنگ در هیچ جای جهان نیست.»
رسانههای آمریکایی با توجه به مداخلات نظامی آمریکا در دریای سرخ و دریای جنوبی چین به اضافه اعزام تجهیزات و نیروی نظامی به اسرائیل این ادعاها را نیز مورد تردید قرار دادند.
در نهایت، هرچند دونالد ترامپ در ظاهر ادعای ضد جنگ بودن میکند، اما سوابق او در دوره نخست ریاستجمهوری و مقامهایی که برای مناصب امنیت ملی و سیاست خارجی برگزیدهاست، وقوع جنگهای جدید را به یک احتمال غیرقابل چشمپوشی تبدیل میکند.
در همین راستا یینگ ما، نویسنده و تحلیلگر سیاسی و برایان فینوکین، پژوهشگر اندیشکده گروه بینالمللی بحران به تحلیل بیشتر این موضوع پراختهاند.