زد و خورد خطرناک

در هفته گذشته، مجموعه‌ای از تحرکات بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان این سوال را مطرح کرده است که آیا تشدید تنش به سمت یک جنگ تمام‌عیار آغاز شده است؟ اما چنین تحولی به نفع هیچ‌یک از طرفین نخواهد بود. درگیری با شدت کم در امتداد مرز شمالی اسرائیل درست پس از عملیات حماس در 7 اکتبر آغاز شد. حملات مداوم و کوچک حزب‌الله با حملات متقابلی مواجه شده است که منجر به کشته شدن حدود 130 نفر تا امروز شده است. در همین حال، ده‌ها هزار اسرائیلی از خانه‌های خود در شمال تخلیه شده‌اند. اما درگیری‌ها هفته گذشته و زمانی که صالح العاروری، یکی از مقامات ارشد حماس در یک حمله هدفمند در بیروت ترور شد، شروع شد. این ترور به‌‌رغم هشداری که حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله در اوت گذشته صادر کرد، انجام شد. نصرالله اعلام کرد که وی هرگونه اقدامی از این دست را حمله به خود لبنان می‌داند. نصرالله در سخنرانی چهارشنبه گذشته تهدید به انتقام کرد، اما خواستار جنگ همه‌جانبه نشد. انتقام بامداد شنبه از راه رسید و حزب‌الله با استفاده از موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک، پایگاه هوایی اسرائیل در کوه مرون، واحد کنترل نیروی هوایی شمال اسرائیل را مورد حمله قرار داد. مقامات اسرائیلی پذیرفتند که این حملات خسارات شدیدی به بار آورد اما حزب‌الله گفت این حمله تنها یک «واکنش اولیه» بوده است. روز یکشنبه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به حزب‌الله هشدار داد، «هیچ تروریستی مصون نیست» و اگر اسرائیل نتواند از طریق دیپلماتیک به آرامش در شمال دست یابد، «از راه‌های دیگر اقدام خواهد کرد». اسرائیل وسام طویل، یکی از اعضای ارشد نیروهای نخبه رضوان حزب‌الله را در حمله پهپادی در جنوب لبنان ترور کرد. اکنون توپ در زمین حزب‌الله است. حزب‌الله باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد به تشدید تنش پایان دهد و یا به درگیری با شدت کمتر بازگردد و یا برای یک جنگ تمام‌عیار آماده شود. نصرالله تهدید کرده است که جنگ با حزب‌الله برای اسرائیل «بسیار بسیار بسیار پرهزینه» خواهد بود و در واقع، حزب‌الله یک نیروی قدرتمندتر از حماس است، با بیش از 100 هزار راکت و موشک که می‌تواند تمام اسرائیل را نابود کند. حزب‌الله همچنین می‌تواند زرادخانه موشک‌های ضدتانک، ضدکشتی و ضدهوایی و همچنین ناوگانی از پهپادها را به خدمت بگیرد. تخمین زده می‌شود که حزب‌الله 20 هزار جنگجو دارد و توانایی عملیات با عمق استراتژیک بیشتر از حماس را دارند. حزب‌الله همچنین می‌تواند روی حمایت شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در سوریه حساب کند. ارزیابی اخیر آژانس اطلاعات دفاعی نشان می‌دهد که پیروز شدن اسرائیل در یک درگیری بزرگ در مرز شمالی در حالی که هنوز در غزه درگیر است، دشوار است. اما حزب‌الله باید با تأثیرات جنگ بر خود لبنان مقابله کند. لبنان با فشارهای اقتصادی مواجه است و همه لبنانی‌ها به وارد شدن به یک جنگ جدید واکنش مثبت نشان نمی‌دهند. ایران همچنین ممکن است علاقه بیشتری به حفظ حزب‌الله در حال حاضر داشته باشد. اسرائیل نیز به نوبه خود، در صورت وقوع جنگ، به دنبال فلج کردن سریع حزب‌الله، نابودی موشک‌های این گروه قبل از پرتاب، جلوگیری از تدارکات و پشتیبانی ایران از طریق سوریه و ترور رهبران این گروه است. تا زمانی که دیپلماسی هنوز امکان‌پذیر باشد، اسرائیل چنین اقدامی را انجام نمی‌دهد، اما حال و هوای اسرائیل پس از 7 اکتبر مشابه وضعیت ایالات متحده پس از 11 سپتامبر 2001 است. حزب‌الله – و در نتیجه ایران – باید احتمال مداخله ایالات متحده از طرف اسرائیل را نیز در نظر بگیرند. آمریکا در حال حاضر درگیر جنگ‌های نیابتی متعدد با ایران است، چه در عراق، چه در سوریه و چه در دریای سرخ علیه شورشیان حوثی یمن که مورد حمایت تهران هستند. درحالی‌که دولت بایدن علاقه‌ای به یک جنگ گسترده‌تر ندارد، منطقی است که فرض کنیم درصورتی‌که حزب‌الله و اسرائیل وارد جنگ شوند، ایالات متحده ممکن است حملات هوایی محدودی را علیه اهداف مهم حزب‌الله انجام دهد. حداقل حزب‌الله نمی‌تواند این احتمال را نادیده بگیرد. اگرچه یک جنگ تمام‌عیار نه به نفع اسرائیل است و نه به نفع حزب‌الله، اما این بدان معنا نیست که چنین نخواهد شد. جنگ‌ها همیشه محصول محاسبات کاملاً عقلانی نیستند.