متفاوت‌ترین سال
سال ۱۴۰۳، یکی از متفاوت‌ترین سال‌هایی بود که در یک دهه اخیر تجربه کردیم. هرچند در سال‌های گذشته سال‌های خاصی هم داشتیم، مانند سالی که برجام امضاء شد، یا سال ۹۸ که فاجعه‌های تلخی رقم خورد و درنهایت با شیوع کرونا، قرنطینه‌های گسترده اعمال شد. بااین‌همه به‌نظر من سال ۱۴۰۳، یک سال متمایزتر و متفاوت‌تر از سال‌های دیگر بود.
سال 1403، یکی از متفاوت‌ترین سال‌هایی بود که در یک دهه اخیر تجربه کردیم. هرچند در سال‌های گذشته سال‌های خاصی هم داشتیم، مانند سالی که برجام امضاء شد، یا سال 98 که فاجعه‌های تلخی رقم خورد و درنهایت با شیوع کرونا، قرنطینه‌های گسترده اعمال شد. بااین‌همه به‌نظر من سال 1403، یک سال متمایزتر و متفاوت‌تر از سال‌های دیگر بود.
یکی از دلایل آن هم تغییر ناگهانی دولت و آغاز ریاست‌جمهوری آقای پزشکیان بود؛ اتفاقی که اصلاً قابل تصور نبود و تا دو ماه قبل‌اش هیچ‌کس نمی‌توانست حتی پیش‌بینی آن را داشته باشد. در همین سال ما با تحولات منطقه‌ای هم مواجه بودیم، تروری که اسرائیل در تهران انجام داد و منجر به شهادت اسماعیل هنیه شد، یا ترور سیدحسن نصرالله و در ادامه آن عملی‌شدن وعده‌های صادق یک و دو و بعد از آن، سقوط دولت بشار اسد در سوریه و حکمروایی جولانی در این کشور. در کنار همه اینها ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ را هم داشتیم، سیاست‌های عجیب‌وغریب او بسیار متفاوت‌تر از دور اول ریاست‌جمهوری‌اش است که جهان را متاثر کرده. درست است که تمام این اتفاقات سیاسی بوده اما اثرات عمیق اقتصادی و اجتماعی برای ما داشته است.
در همین یک هفته اخیر، تلاطمی که بازار ارز، طلا و سکه تجربه کرد، یکی از تبعات همین اتفاقات در عرصه سیاست بود که در بخش اقتصاد کشور، منعکس شد. ما امسال رشد ناگهانی قیمت ارز را از 60 هزار تومان به 95 هزار تومان داشتیم که متاثر از اتفاقات سیاسی و اقتصادی بود که البته تبعات اجتماعی هم دارد؛ تبعاتی که می‌تواند منجر به تولید خشم شود و مردم احساس کنند هر روز ارزش پول ملی‌شان در حال کم‌شدن است، قدرت خریدشان کم شده و دچار یک سرخوردگی شده‌اند.
هرچند ما این دست اتفاقات را زیاد تجربه کرده‌ایم اما هیچ‌وقت این موقع از سال، با این میزان از مسائل مواجه نبوده‌ایم؛ مسائلی که خشم، ناامیدی و سرخوردگی را در میان مردم ایجاد کرده و حس ناامیدی نسبت به آینده را در آنها تشدید کند. یعنی می‌توان گفت، تحولات سیاسی در داخل و خارج، منجر به تلاطمات اقتصادی شده و به این ترتیب، با تشدید ناامیدی و نارضایتی بر جامعه اثرات نامطلوبی گذاشته است.
البته این توصیفی که از وضعیت سیاسی و اقتصادی کردم، یک جنبه دیگر هم دارد و آن ناترازی‌هاست؛ موضوعی که در ماه‌های اخیر به‌ویژه از سوی رئیس دولت بسیار شنیدیم، ما سال 1404 را در شرایطی آغاز می‌کنیم که این ناترازی در آب و انرژی مشکلات جدی برای ما ایجاد خواهد کرد. اخباری درباره میزان آب سدها شنیده می‌شود که نتیجه کاهش قابل‌توجه بارندگی‌ها در سال جاری است.
ما امسال به‌دلیل همین ناترازی‌ها تعطیلی‌های گسترده‌ای داشتیم که بی‌سابقه بود. این احتمال وجود دارد که با ادامه این وضعیت ما در سال جدید با قطعی آب و برق مواجه شویم و موجی دیگر از تعطیلی‌ها را داشته باشیم. اما مسئله مهم‌تر خشمی است که هر روز بیشتر به آن دامن زده می‌شود، همه اینها در حالی است که جامعه ما نیاز به آرامش دارد؛ جامعه‌ای که به‌دلیل شرایط اقتصادی ممکن است عصبی‌تر از گذشته باشد و هر چیزی خشم او را منجر شود.
باید تلاش شود تمام محرک‌هایی که جامعه را به‌هم می‌ریزد و منجر به تشدید خشم ناگهانی آنها می‌شود، به کنترل درآید. اگر این اتفاق نیفتاد، ما از نظر اجتماعی سال سخت‌تری نسبت به 1403 را تجربه خواهیم کرد.
