سال سخت، سال پر ابهام / نگاهی به اتفاقات سال ۱۴۰۳ و آنچه در انتظارمان است
سال پرتلاطم. شاید بتوان امسال را به همین نام نامگذاری کرد و به استقبال سال آینده رفت؛ سالی که پر از ابهام است و از هر طرف که به آن نگاه شود، با انواعی از نگرانی‌ها همراه است.
سال پرتلاطم. شاید بتوان امسال را به همین نام نامگذاری کرد و به استقبال سال آینده رفت؛ سالی که پر از ابهام است و از هر طرف که به آن نگاه شود، با انواعی از نگرانی‌ها همراه است. کم شدن سرمایه‌ها و مشارکت اجتماعی، سیاست، تنش‌های منطقه‌ای و حملات نظامی و تغییر و سقوط دولت‌ها و انتصاب‌ها، اقتصادی با جهش غیرمنطقی نرخ ارز، ناترازی در ذخایر انرژی و آب و... خالی‌شدن سدها و تعطیلی‌های گسترده به‌دلیل کمبود انرژی، تنها بخشی از اتفاقات 12 ماه گذشته است.
حالا سوال این است که وضعیت سال جدید چطور خواهد بود؟ شدت گرفتن ناامیدی، خشم و سرخوردگی، پاسخی است که متخصصان حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و سلامت روان به این سوال می‌دهند. آنها سال روشنی را متصور نیستند، مگر شرایطی برای خروج از بحران‌های سیاسی، اقتصادی، بین‌المللی و اجتماعی ایجاد شود.
در سال 1403 چه گذشت؟
سال 1403 با تنش‌های نظامی شروع شد و در اواخر اردیبهشت‌ماه، با سانحه سقوط بالگردی که حامل ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و حسین امیرعبداللهیان بود، ادامه داشت. تمام سرنشینان در بالگرد به شهادت رسیدند.
خردادماه، معدن شازند ریزش کرد و دو کارگر از میان رفتند. تیرماه، انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری برگزار شد و سعید جلیلی و مسعود پزشکیان با به‌دست آوردن بیشترین رأی‌ها، به دور دوم رفتند.
یک‌هفته بعد، مسعود پزشکیان پیروز انتخابات شد. مردادماه، اما آغازگر تنش‌های سیاسی بود که اولین اتفاق به ترور اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس، تعلق گرفت و در ادامه آن در اواخر شهریورماه، انفجار پیجرها و بی‌سیم‌های حزب‌الله لبنان، به تنش‌ها دامن زد.
کمی از این ماجرا نگذشته بود که 31 شهریورماه، 51 نفر در پی انفجار معدن زغال‌سنگ طبس جان‌شان را از دست دادند. از اوایل مهرماه حملات اسرائیل به لبنان آغاز شد و کشور را هم تحت‌تاثیر جو روانی آن قرار داد.
طی این حملات بود که سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، به شهادت رسید و چند روز بعد، نیروی هوافضای سپاه پاسداران، عملیات نظامی‌اش را اجرا کرد، این دومین حمله موشکی ایران به اسرائیل در جریان جنگ اسرائیل و حماس در سال 2024 بود؛ حمله‌ای که دو ماه پس از ترور اسماعیل هنیه در محل اقامتش در تهران و شدت‌گرفتن حملات اسرائیل به فرماندهی حزب‌الله لبنان صورت گرفت.
حملات نظامی به لبنان ادامه داشت و در 25 مهرماه، با شهادت یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی حماس، به اوج خود رسید. اوایل آبان‌ماه این ترکش‌ها به ایران هم رسید و سه موج حمله هوایی از سوی اسرائیل به ایران انجام شد که در چند استان کشور اتفاق افتاد و ظاهراً خسارت‌هایی به چند مرکز وارد شد.
بعد از آن در میانه آبان‌ماه، با ماجرای زنی به‌نام آهو دریایی، توجه رسانه‌های داخلی به مسئله دیگری رفت؛ آهو دریایی، دختر دانشجویی بود که در محیط دانشگاه، لباس‌هایش را درآورد. این اتفاق با موجی از تحلیل‌ها و گزارش‌ها همراه شد و قانون عفاف و حجاب را برای چندمین‌بار به چالش کشید.
پیروزی ترامپ در مقابل کامالا هریس اما برای بخش داخلی کشور هم چالش‌برانگیز شد. خودکشی کیانوش سنجری، فعال سیاسی از پاساژ چهارسو هم در گروه موضوعاتی قرار گرفت که در شبکه‌های اجتماعی، بحث‌‌های زیادی را شکل داد.
در ادامه چالش‌های سیاسی، هجدهم آذرماه، رژیم بشار اسد در سوریه سقوط کرد و اسرائیل حملاتی به سوریه داشت. در کنار تمام این اتفاقات، اوایل دی‌ماه، خبر رفع فیلترینگ واتساپ و گوگل‌پلی توسط شورای عالی فضای مجازی منتشر شد که بازتاب‌ها و نقدهای بسیاری داشت. دی‌ماه اما با ترور دو قاضی، به‌نام‌های مقیسه و رازینی در دادگستری و خودکشی ضارب به پایان رسید و در بهمن‌ماه، حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان دختر نخبه در کرمان، با کشته شدن 6 نفر و زخمی شدن 35 نفر دیگر، توجهات را به سمت اتوبوس‌های فرسوده کشاند.
در همین ماه، امیرمحمد خالقی، دانشجوی دانشگاه تهران در جریان سرقت، جان باخت و بعد از آن سلسله اعتراضاتی در کوی دانشگاه در واکنش به این اتفاق شکل گرفت. هفدهم اسفندماه هم با چالش نامه‌نگاری ترامپ به رهبری ادامه پیدا کرد. در پاییز امسال، قانون حجاب و عفاف هم ابلاغ شد که بسیار حاشیه‌ساز شد و درنهایت ابلاغ آن را متوقف کردند. سال 1403 در حالی رو به پایان است که نرخ ارز به بالاترین میزان آن رسیده و شرایط اقتصادی با تورم قابل‌توجه، نسبت به شرایط اقتصادی سال آینده هشدار جدی می‌دهد.
