اقدامات تحولی در زندان زنان تهران

ششم فروردین ماه امسال بود که رئیس قوه قضائیه، سند جدید تحول و تعالی قوه قضائیه را ابلاغ کرد. وضعیت زندان‌ها و بازدیدهای دوره‌ای از آنها با هدف «رسیدگی به امور زندانیان»، یکی از مواد این سند بود و حالا در راستای تحقق سند تحول و تعالی دستگاه قضا و نیل به اهداف و مأموریت‌های سازمانی طی سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای در سه حوزه مراقبتی، تربیتی و حمایتی در سطح زندان‌های استان تهران به‌ویژه در زندان زنان انجام گرفته است که به‌صورت خلاصه و برای تصحیح در مواردی از گزارش «حبس کودکی» صفحه 12 روز دوازدهم آبان‌ماه روزنامه «هم‌میهن»، جهت تنویر افکار عمومی به آن می‌پردازیم.

اصولاً در زندان‌ها بدون توجه به نوع جرم و میزان مجازات افراد، زندانیان شهروندانی هستند که بایستی با استفاده و بهره‌مندی از ظرفیت‌های موجود و همکاری و همراهی دیگر دستگاه‌ها نسبت به تامین نیازمندی‌ها ورعایت حقوق شهروندی آنان تلاش کرد. در همین رابطه نسبت به بازسازی، زیباسازی و تجهیز اماکن مختلف زندان زنان و ایجاد فضاهای مناسب در بخش‌هایی مانند خوابگاه‌ها، کارگاه‌های حرفه‌آموزی و اشتغال، سالن‌های ملاقات، آشپزخانه، سالن ورزشی، سالن اجتماعات، مهدکودک و... نیز ارائه خدمات مددکاری، روانشناسی، بهداشت و درمان اقدام شده است.

از طرفی تفکیک وطبقه‌بندی زندانیان براساس نوع جرم، تعدد سابقه و سن جزء اولویت‌هاست که در همین رابطه، برابر ماده 158 آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها با هدف رعایت تفکیک وطبقه‌بندی، مادران زندانی می‌توانند فرزند شیرخوار خود را تا سن دو سالگی در مؤسسه نگهداری کنند، افزایش مدت مذکور تا سقف 6 سال با نظر شورای طبقه‌بندی امکان‌پذیراست.

برای رفاه حال زندانیان و جلوگیری از تراکم جمعیت کیفری و اختلاف در تربیت اطفال همراه مادران، یکی از اندرزگاه‌ها به‌عنوان اندرزگاه مادر و کودک تعیین و مددجویان به همراه فرزندانشان در این محل که به تعداد کافی دارای تخت، وسایل بازی و فضای خوابگاهی اعم از کریدور و هواخوری می‌باشد، اسکان دارند.

درخصوص مهدکودک، پیگیری‌های زیادی برای اخذ مجوز از مراجع ذیربط انجام شده ولیکن تاکنون بی‌نتیجه مانده است. با تعیین کارشناس روانشناسی و مربی مهد واجدالشرایط علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه مادران و کودکان در داخل اندرزگاه مهدکودک با نظارت کامل به همراه روانشناس، ساعاتی از روز پذیرای کودکان و اطفال همراه مادران است.

ضمن اینکه برنامه غذایی مادران و کودکان همراه با نظارت کارشناس تغذیه، جدای از برنامه غذایی دیگر زندانیان بوده وعلاوه بر آن، شیر خشک وغذاهای متنوع کودک به تناسب نیاز تهیه، طبخ و توزیع می‌شود. برای ارتقای سطح بهداشت و سلامت فردی زندانیان به تمام آنان بسته‌های بهداشتی ونیازمندی‌های این بخش بدون محدودیت داده می‌شود و برخی از اقلام بهداشتی در دسترس زندانیان قرار دارد.

در سال‌های اخیر و با هدف تامین آب آشامیدنی بهداشتی دستگاه RQ نصب و آب شیرین در اندرزگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، ضمن اینکه فروشگاه‌های داخل زندان، اقام و نیازمندی‌های زندانیان را به آنان ارائه می‌دهد. توجه به سلامت جسم و روح همه زندانیان به‌ویژه زنان از دیگر اولویت‌های سازمانی است که خوشبختانه علاوه بر فعال بودن تمام‌وقت واحد بهداری و حضور پزشک عمومی و پرستار تمام ساعات شبانه‌روز، تعداد 7 پزشک متخصص زنان، جراح عمومی، روانپزشک، عفونی، اطفال داخلی و دندانپزشکی براساس برنامه در طول هفته به زندان مراجعه و اقدامات درمانی را انجام می‌دهند، علاوه بر این براساس تفاهمنامه و در صورت نیاز، با بیمارستان‌ها و مراکز درمان خارج از زندان به بیماران اعزامی خدمات‌دهی می‌شود.

برای پر کردن اوقات فراغت زندانیان با هدف بازسازی شخصیت، بازپروری و بازاجتماعی کردن آنان و نیز کسب درآمد، اشتغال در سه بخش نشسته داخل اندرزگاه، کارگاه‌های داخل زندان و اعزام به‌کار خارج از زندان برای علاقه‌مندان و واجدین شرایط فعال است که خوشبختانه مورد استقبال زندانیان قرار گرفته است.

ضمناً براساس آئین‌نامه و مقررات زندان‌ها و هماهنگی مناسب مراجع قضایی، تعداد قابل توجهی از زندانیان واجدالشرایط در زندان باز مشغول به‌کارند و شب‌ها در کنار خانواده خود هستند. فعالیت‌های آموزشی از نهضت سوادآموزی تا تحصیلات دانشگاهی، قرآنی، احکام و مسائل عقیدتی، مهارت‌های اساسی زندگی، نمازهای جماعت، پخش فیلم، اجرای نمایش و سرود، برگزاری جشن‌ها، مسابقات ورزشی و... از دیگر برنامه‌های روزانه زندانیان است.

استفاده حداکثری از ظرفیت‌های قانونی و تشکیل منظم شورای طبقه‌بندی با هدف اعطای نهادهای ارفاقی همچون مرخصی، تعلیق و تخفیف مجازات، عفو، آزادی مشروط، اعزام به کار و نیز جلب مشارکت‌های مردمی و کمک خیرین و تشکیل کمیته‌های صلح و سازش و شورای حل اختلاف با هدف اخذ رضایت از شکات از دیگر برنامه‌های زندان زنان است.

توجه ویژه مسئولان ارشد قوه قضائیه برای تعیین‌تکلیف متهمان و تسریع در اعطای نهادهای ارفاقی به عموم زندانیان خصوصاً زنان تا جایی است که علاوه بر استقرار قاضی ناظر به‌صورت دوره‌ای رئیس کل دادگستری و معاونان، دادستان، دیگر مراجع قضایی و حتی رئیس محترم قوه‌ قضائیه از زندان بازدید و در دیدارهای چهره‌به‌چهره با زندانیان به تقاضاهای آنان رسیدگی می‌کنند.