تحویل عامل جسارت به قرآن به دستگاه‌های قضایی کشورهای اسلامی
رهبری در پیامی خواستار شدند:
رهبری در پیامی خواستار شدند:
روز گذشته رهبری در پیامی جسارت به ساحت مقدس قرآن مجید در سوئد را حادثه‌ای تلخ و توطئه‌آمیز و خطرآفرین خواندند و تاکید کردند: «اشد مجازات برای عامل این جنایت مورد اتفاق همه علمای اسلام است». متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: «جسارت به ساحت مقدس قرآن مجید در سوئد، حادثه‌ای تلخ و توطئه‌آمیز و خطرآفرین است. اشد مجازات برای عامل این جنایت مورد اتفاق همه علمای اسلام است. دولت سوئد نیز باید بداند که با پشتیبانی از جنایتکار، در برابر دنیای اسلام آرایش جنگی گرفته و نفرت و دشمنی عموم ملت‌های مسلمان و بسیاری از دولت‌های آنان را به سوی خود جلب کرده است. وظیفه آن دولت آن است که عامل جنایت را به دستگاه‌های قضایی کشورهای اسلامی تحویل دهد. توطئه‌گران پشت صحنه نیز بدانند که حرمت و شوکت قرآن‌کریم روز‌به‌روز افزون‌تر و انوار هدایت آن درخشان‌تر خواهد شد، امثال این توطئه و عاملان آن، حقیرتر از آنند که بتوانند جلوگیر این درخشش روزافزون باشند. والله غالبٌ علی اَمرِه»
از زمانی که یک سوئدیِ عراقی‌الاصل به نام «سلوان مومیکا» در استکهلم، در نخستین روز تعطیلات عید قربان، با اعلام قبلی یک نسخه از قرآن مجید، آخرین کتاب آسمانی را پاره کرد و آن را در برابر مسجد مرکزی این شهر به آتش کشید و پس از آن نیز به تکرار این اقدام شنیع پرداخت، موضوع اسلام‌هراسی و اهانت به ادیان الهی به موضعی جهانی بدل شده و رفتار نامسئولانه دولت سوئد منجر به اعتراضات جهانی در این زمینه شده است و با گسترش ماجرا به دانمارک، سفیر این کشور نیز به وزارت خارجه احضار شد.
واکنش ایران
ایران که پیش از این اعزام سفیر جدید خود به سوئد را در اعتراض به این واقعه متوقف کرده بود، در واکنش به هتک حرمت مجدد به ساحت مقدس قرآن کریم، سفیر سوئد در تهران را احضار و مراتب اعتراض شدید خود نسبت به این اقدام موهن را به او ابلاغ کرد. از سوی دیگر وزرای امور خارجه ایران و عراق در گفت‌وگویی تلفنی، اهانت به قرآن کریم در سوئد را قویاً محکوم کردند. بر این اساس در گفت‌وگوی تلفنی «حسین امیرعبداللهیان» و «فؤاد حسین»، طرفین اهانت به قرآن کریم را اهانت به عقلانیت و آزادی بیان خواندند و رفتار غیرمسئولانه دولت سوئد را نکوهش و محکوم کردند. سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واکنش به اهانت مجدد به ساحت مقدس قرآن کریم در سوئد تاکید کرد: «دیر یا زود دست انتقام مجاهدان مومن، گریبان سیاستمداران و صحنه‌گردانان این‌گونه جنایت‌ها را خواهد گرفت و برای عامل این جنایت نیز اشد مجازات را مقدر می‌کند.»
مخالفت سازمان‌های بین‌المللی
«آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل در دیدار با نمایندگان سازمان همکاری اسلامی در ساختمان سازمان ملل در «نیویورک» تاکید کرد که این سازمان بر اجرای قطعنامه شورای حقوق بشر جهت مبارزه با نفرت مذهبی تلاش می‌کند. این قطعنامه روز 21 تیر در پی همین رویداد با پیشنهاد پاکستان به نمایندگی از سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، در شورای حقوق بشر سازمان ملل به تصویب رسید. قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با وجود مخالفت کشورهای غربی به تصویب رسید. این قطعنامه که توسط پاکستان به نمایندگی از 57 کشور سازمان همکاری اسلامی ارائه شد، از دبیرکل سازمان ملل خواسته شد که گزارشی در مورد نفرت مذهبی منتشر کند و از دولت‌ها بخواهد قوانین خود را بازبینی کنند و شکاف‌هایی را که ممکن است مانع از پیشگیری و تعقیب و ترویج نفرت دینی شود، بررسی کنند. ایالات متحده و اتحادیه اروپا به‌شدت با تصویب این قطعنامه مخالفت کردند.28کشور به این طرح رای موافق، 12 کشور رای مخالف و هفت کشور رای ممتنع دادند. «حسین ابراهیم طه»، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و دانشگاه الازهر مصر در بیانیه‌هایی جداگانه به محکومیت این رویداد پرداختند.
اعتراض کشورهای اسلامی
با توجه به عراقی‌الاصل بودن اهانت‌کننده به ساحت قرآن کریم، عراق به یکی از مراکز اعتراض به این واقعه بدل شده و دولت بغداد جلسه‌ای فوری به ریاست «محمدشیاع السودانی»، نخست‌وزیر و فرمانده نیروهای مسلح این کشور برای بررسی اقدامات دولت سوئد تشکیل داد. یک منبع رسمی درباره تصمیم مهم این جلسه گفت که دولت السودانی رسماً به همتای سوئدی خود از قصد عراق برای قطع روابط در صورت سوزاندن مجدد قرآن اطلاع داده است. «احمد الصحاف»، سخنگوی وزارت امور خارجه عراق هم خبر داد: دستور بازگشت سفیر عراق از استکهلم و اطلاعیه خروج سفیر سوئد از بغداد صادر شد. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه با تعدادی از همتایان خود از کشورهای عربی درباره راه‌های مقابله با هتک حرمت مجدد از قرآن کریم در سوئد گفت‌وگو کرد. فیدان در تماس‌های تلفنی جداگانه با «فیصل بن‌فرحان» وزیر خارجه عربستان، «سامح شکری»، وزیر خارجه مصر و «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق در این خصوص رایزنی داشت. وزارت امور خارجه عربستان سعودی، لبنان، اردن و قطر نیز در بیانیه‌های جداگانه‌ای به دولت سوئد اعتراض کرده و خواستار توقف این روند شدند.
سوئد براساس مصلحت می‌تواند قوانین‌اش را تغییر دهد
یوسف مولایی، حقوقدان بین الملل در گفت‌وگو با هم‌میهن ضمن اشاره به این موضوع که مصداق‌های آزادی بیان، آزادی عقیده و تا آن جایی که به آزادی دیگران ارتباط پیدا کند، تعریف نشده و یک رویه و عرف بین‌المللی مشخصی در این زمینه وجود ندارد، تاکید کرد: «وقتی که این موارد پیش می‌آید با توجه به تفاهم دنیا می‌نشینیم در موردش فکر می‌کنیم. در مورد قرآن‌سوزی و آتش زدن کتاب‌های مقدس از یک طرف کشور سوئد مدعی آزادی بیان و عقیده است اما از سوی دیگر این اتفاق از نظر بین‌المللی چون تبعات منفی زیادی داشت و به‌عنوان یک اهانت و توهین به مقدسات دیگران تلقی می‌شود، شورای حقوق بشر سازمان ملل یک قطعنامه صادر کرده است. با این حال قطعنامه‌های سازمان ملل لازم‌‌الاجرا نیست، یعنی تصمیمات سازمان ملل ضمانت اجرایی ندارد. در واقع این موضوع یک بحث حقوقی نیست، بحث مصلحت امنیت جهانی است. آن چیزی که بحث حقوقی است این است که دامنه آزادی‌های فردی و آزادی بیان در یک کشور تا کجا می‌تواند گسترده باشد؟ و چگونه براساس آزادی دیگران مثلا آزادی مسلمان‌ها می‌تواند این مقید و محدود بشود؟ مولایی ضمن اشاره به قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل افزود: دولت سوئد هیچ الزامی ندارد که این قطعنامه را اجرا کند ولی می‌تواند توسط کارشناسان امنیتی، کارشناسان سیاسی و اجتماعی سوئد بررسی کند و شاید تحت تأثیر این دستورالعمل قوانین‌شان اصلاح شود. نه اینکه الزامی داشته باشد، بلکه با بررسی آثار این اتفاق و این قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل، اصلاحی در قوانین سوئد در مورد حقوق افراد و آزادی‌های فردی انجام بگیرد. می‌تواند، نه اینکه الزاماً این اتفاق بیفتد.»
آتش‌زدن قرآن مصداق آزادی بیان نیست
هادی سروش، اسلام پژوه و استاد حوزه در گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن با طرح این پرسش که آیا اموری که در دیدگاه بعضی از ادیان مقدس است، در دیگر ادیان مقدس نیست؟ آیا اجازه داریم به حریم مقدسات وارد شویم و به آن مقدسات اهانت کنیم؟ افزود: «این نیاز به بررسی دارد. می‌شود نظریه‌پردازی هم کرد. ما که مسلمانیم دیدگاه خودمان را می‌‌گوییم و دیدگاه ما براساس آیات قرآن شریف است. آیات قرآن به ما دستور داده که ما اجازه تقدس‌زدایی نداریم بلکه باید به مقدساتی که در یک مکتب دیگری وجود دارد، مخصوصاً مکاتب الهی و ادیان الهی وجود دارد، احترام کنیم. آیه‌ای که می‌فرماید «و آنهايى را كه جز خدا مى خوانند دشنام مدهيد كه آنان از روى دشمنى [و] به نادانى خدا را دشنام خواهند داد» یعنی شما سب نکنید و اهانت نکنید. کسی که می‌آید به مقدسات شما اهانت می‌کند، اهانت نکنید، این آیه از آیات بین‌المللی و بین‌الادیانی قرآن است. قرآن است که محور را نشان می‌دهد و تکلیف ما مسلمان‌ها را روشن می‌کند و چون حرف، حرف منطقی است می‌توانیم بگوییم تنها مربوط به ما مسلمانان نیست. مربوط به همه ادیان است و حفظ حرمت مقدسات‌شان را تکلیف می‌کند.»
هادی سروش با اشاره به جمعیت مسلمانان ادامه داد: «دو میلیارد انسان هستند که به این کتاب مقدس ارادت و علاقه دارند. مسلمان‌ها به کتاب‌شان قرآن، مسیحیت به انجیل به هر حال میلیاردها انسان هستند که ارادت به این کتاب آسمانی دارند، آزردن جمع کثیری از انسان‌ها کجایش با نوع‌دوستی و انسان‌دوستی قابل تطبیق است و ما می‌توانیم توجیه‌اش کنیم؟ خارج از بحث‌های دینی، بحث درباره شخصیت و عاطفه انسان‌ها است و یک بخش کثیری از هم‌نوعان‌مان را از نظر فکری و عواطف دینی‌شان آزار بدهیم. یک چنین چیزی را نه عقل اجازه می‌دهد، نه دین اجازه می‌دهد.»
این استاد حوزه در ادامه با اشاره به طرح بحث آزادی بیان افزود: ما که مسلمانیم طبق مبانی دینی‌مان اتفاقاً مدعی هستیم قائل به آزادی بیان هستیم، ما کتاب‌مان که قرآن است اجازه بیان داده است. قلم، اندیشه، بیان، گفت‌وگو و حتی مجادله به نحو احسن در اسلام تحسین شده است اما نکته اینجاست که از بحث و گفت‌وگوی علمی میان پژوهشگران و افراد نخبه، استقبال می‌کنیم، همان‌طور که استاد مطهری اول نهضت فرمودند که در دانشگاه باید استادی که در مبانی مارکسیسم مبرز است باید کرسی داشته باشد و بتواند اندیشه‌اش را بیان کند ما هم نقد خودمان را می‌کنیم. پس حرف علمی حتی در رابطه با قرآن ایرادی ندارد. خود قرآن دعوت کرده است. این همه شبهات راجع به تاریخ، فهم و تفسیر و کلمات قرآن مطرح شده و علما و فضلا، پژوهشگران پاسخ می‌دهند و گفت‌وگو دارند. گفتمان ما بر اساس آزادی بیان است. اما آیا آتش زدن قرآن مصداق آزادی بیان است؟ آتش زدن فعل و رفتار است. بیان یعنی گفت‌وگو یعنی شما نظریه‌پردازی کنید، پژوهش‌تان را ارائه کنید ولو اینکه بنده قبول ندارم، ولو با آن آرمان‌ها و مقدسات من هم در تضاد باشد، عیبی ندارد. گفت‌وگو می‌کنیم چون گفتمان ما مسلمان‌ها این است. اما آتش زدن و تخریب مساجد یا تخریب یک کلیسا مانند کشتن مسلمانان یک رفتار و عمل است، این اصلاً تحت آزادی بیان نیست؛ اینها رفتار خشونت‌بار است. رفتار هم باید منطبق با قانون باشد در هر کشوری قانون مشخص می‌کند و حتی اگر قانون در کشوری رفتاری را به شهروندانش اجازه داد بعد مشاهده کرد انعکاس بین‌المللی منفی دارد، قطعاً در آن کشور قوانینی هست که آن رفتار شهروندان‌شان را منضبط کند که باعث اختلاف و ناراحتی و این شکست بین‌المللی در عرصه سیاسی و فرهنگی و اقتصادی نشود.
