پزشکیان در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران مطرح کرد: خطر بی‌آبی بیخ گوش پایتخت
مسعود پزشکیان در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران با اشاره به خطری که بیخ گوش پایتخت است، تاکید کرد: «نمی‌شود تهران را با تانکر آب داد. امکان زندگی با این شکل در تهران وجود ندارد. کمتر از یک درصد خاک و بیش از ۲۰درصد جمعیت متعلق به تهران است. این آمار با هم همخوانی ندارند. می‌گویند نباید تهران را جابه‌جا کرد. خب نکنید، مدیریت کنید. عدم تناسب بین منابع و مصارف یعنی عذاب خدا. خدا عذاب می‌فرستد برای این که ما نعمتش را خراب کردیم.»
قرار بود زمستان سخت در انتظار اروپا باشد اما دستاورد بی‌تدبیری گذشتگان باعث شد نه‌تنها زمستان که بهار و تابستان سخت گریبان کشور را بگیرد. دولت سیزدهم سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را ذخیره نکرد و زمستان امسال آنقدر سخت گذشت و قطعی برق و تعطیلی بی‌رویه آنقدر زیاد بود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور دولت چهاردهم را بر آن داشت که از مردم عذرخواهی کند. هنوز نفس دولت چهاردهم (و تازه روی کار آمده) از ماراتن زمستان جا نیامده که باید چنگ در چنگ بحران آب در تهران و سدهای خالی بیندازد.
این بحران آنقدر جدی است که مسعود پزشکیان در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران با اشاره به خطری که بیخ گوش پایتخت است، تاکید کرد: «نمی‌شود تهران را با تانکر آب داد. امکان زندگی با این شکل در تهران وجود ندارد. کمتر از یک درصد خاک و بیش از 20درصد جمعیت متعلق به تهران است. این آمار با هم همخوانی ندارند. می‌گویند نباید تهران را جابه‌جا کرد. خب نکنید، مدیریت کنید. عدم تناسب بین منابع و مصارف یعنی عذاب خدا. خدا عذاب می‌فرستد برای این که ما نعمتش را خراب کردیم.» او که متوجه شده دولت توان مالی انتقال پایتخت را ندارد و این انتقال هیچ دردی را دوا نمی‌کند، از موضع خود کوتاه آمده و تصمیم گرفته به حل مشکلات تهران فکر کند.
پزشکیان در این نشست با استناد به اهمیت نقش نهادهای کلیدی افزود: «تهران به‌عنوان پایتخت کشور، دانشگاه‌های بزرگ، صنعتگران کارآزموده و نهادهای اصلی حاکمیتی از جمله مجلس، دولت و قوه قضائیه را در خود جای داده است. اگر اراده‌ای جدی وجود داشته باشد، اداره کشور با چالش‌های کمتری مواجه خواهد شد، اما امروز مشاهده می‌شود که در مدیریت تهران با مشکلاتی روبه‌رو هستیم و این قابل قبول نیست.»
رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت سرمایه‌گذاری در آموزش گفت: «بسیاری از مشکلات اجتماعی، بدون نیاز به برخوردهای قهری، با تمرکز بر آموزش و ایجاد فضای مناسب برای تربیت نسل آینده، حل خواهند شد؛ اگر امروز این مسیر را به‌درستی پیش ببریم، نیازی به مداخله‌های دیرهنگام در آینده نخواهد بود.»
او تاکید کرد: «اگر برنامه‌ای دقیق برای آموزش و پرورش داشته باشیم، نباید ۹۰ درصد نخبگان ما به خروج از کشور فکر کنند. وقتی کودکی در این نظام آموزشی رشد می‌کند و در نهایت هدف خود را مهاجرت می‌داند، باید بررسی کنیم که چه اشکالی در شیوه‌های آموزش ما وجود دارد. نباید به نقطه‌ای برسیم که آینده و آرزوی جوانان ما در آن سوی مرزها شکل بگیرد. آموزش باید به‌گونه‌ای باشد که تعلق خاطر به کشور، فرهنگ، منطقه و جامعه در دانش‌آموزان تقویت شود.»
رئیس‌جمهور با انتقاد از نگاه دستوری به حل مسائل کشور گفت: «مشکلات کشور با دستور و بگیر و ببند حل نخواهد شد. دانشگاه‌ها باید مسئولیت بپذیرند و وارد میدان شوند. شوراهای شهری و منطقه‌ای نیز می‌توانند بسیاری از مشکلات مربوط به دسترسی به امکانات آموزشی و بهداشتی را برطرف کنند. اگر نهادهای علمی و اجرایی هماهنگ عمل کنند، بخش زیادی از چالش‌های کشور از میان برداشته خواهد شد.»
لزوم ایجاد شبکه منسجم حمل و نقل
پزشکیان با اشاره به ضرورت بهینه‌سازی زیرساخت‌های حمل و نقل و هماهنگی بین‌شهری تاکید کرد: «شبکه حمل و نقل ریلی تهران به نقاط مختلف کشور متصل است و این ظرفیت باید به‌درستی مورد استفاده قرار گیرد. زیرساخت‌های لازم برای ایجاد یک ارتباط پایدار و کارآمد وجود دارد و تنها به یک برنامه‌ریزی دقیق و تعامل میان مدیریت شهری و استانی نیاز دارد. ایجاد یک شبکه منسجم حمل و نقل بین تهران و سایر شهرها، اقدامی پیچیده و دشوار نیست. زمانی که مسیر ریلی آماده است و امکان تردد قطارها وجود دارد، تنها کافی است که مدیریت شهری و استانی در کنار یکدیگر قرار بگیرند و هماهنگی لازم را انجام دهند. این موضوع ارتباط مستقیمی با دولت ندارد، بلکه همکاری و اراده مسئولان محلی می‌تواند آن را به نتیجه برساند.»
او افزود: «برای رفع مشکلات حمل و نقل و سایر چالش‌های شهری، یک مسئله مهم وجود دارد؛ اینکه مسئولان و بخش‌های مختلف اجرایی بتوانند از ظرفیت‌های یکدیگر بهره ببرند و در مسیر هماهنگی و تعامل حرکت کنند.»
رئیس‌جمهور با تاکید بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های دانشگاهی گفت: «از دانشگاه‌های پایتخت برای حل مشکلات تهران کمک می‌گیریم، اما این رویکرد باید در سطح ملی نیز گسترش یابد. بسیاری از چالش‌های موجود در شهرستان‌ها نیز با استفاده از دانش و توان علمی متخصصان قابل حل است.»
تهران به شهری غیرقابل سکونت تبدیل می‌شود؟
او با تأکید بر ظرفیت‌های اقتصادی و انسانی تهران بیان کرد: «این شهر هم منابع مالی کافی دارد، هم نیروی انسانی متخصص و هم فرصت‌های اقتصادی گسترده؛ بنابراین، هیچ دلیلی وجود ندارد که برای حل مشکلات زیرساختی در پایتخت، با موانع بزرگ مواجه باشیم. از طرفی، دانشگاه‌های تهران می‌توانند نقش کلیدی در رفع ناترازی‌های شهری ایفا کنند.»
پزشکیان با اشاره به کاهش بارندگی در تهران و پیامدهای آن بر توسعه شهری تاکید کرد: «امسال و سال آینده با کاهش میزان بارش‌ها مواجه خواهیم بود و اگر این مسئله مدیریت نشود، تهران به شهری غیرقابل سکونت تبدیل خواهد شد. توسعه بی‌رویه در شرایطی که منابع محدود است، امکان‌پذیر نیست و بدون برنامه‌ریزی صحیح، مشکلات جدی‌تری در آینده ایجاد خواهد شد. تهران کمتر از یک درصد مساحت کشور را دارد، اما بیش از ۲۰درصد جمعیت ایران در این شهر ساکن هستند. این یعنی اگر منابع و مصارف به درستی تنظیم نشود، مشکلات بزرگی در مدیریت شهری پدید خواهد آمد. جابه‌جایی تهران یکی از راه‌حل‌ها است، اما مسئله اصلی نیست، بلکه موضوع اصلی مدیریت صحیح منابع است. عدم تناسب بین داشته‌ها و مصرف، به تعبیر دینی، نوعی از عذاب است. خداوند نعمت‌هایی را در اختیار ما قرار داده، اما ما آن‌گونه که باید، از آن بهره‌برداری نکرده‌ایم و حتی در بسیاری از مواقع، بیش از حد مجاز از منابع استفاده کرده‌ایم.»
فرونشست 36 سانتی‌متری در قرچک
رئیس‌جمهور با استناد به گزارش‌های کارشناسان درباره فرونشست زمین در مناطق اطراف تهران گفت: «در برخی کشورها اگر تنها ۳ سانتی‌متر فرونشست در یک منطقه رخ دهد، بلافاصله جلسه اضطراری تشکیل می‌دهند. اما در قرچک، فرونشست زمین به ۳۶ سانتی‌متر رسیده و این یک زنگ خطر جدی است. زمانی که زمین فرونشست پیدا کند، این فرایند برگشت‌پذیر نیست. این یعنی مخازن آبی که زیر پای ما وجود داشت، از بین رفته و دیگر قابل احیا نخواهد بود.»
رئیس‌جمهور به موضوع مهم کنترل مهاجرت به تهران نیز اشاره کرده و افزود: «تهران دیگر ظرفیت پذیرش مهاجرت‌های گسترده را ندارد. روند کنونی باعث شده که ساخت‌وسازهای بی‌رویه انجام شود و پس از آن، ما مجبور شویم که حکم تخریب صادر کنیم. درحالی‌که پیش از آنکه این ساخت و سازها انجام شود، می‌توانیم از آن جلوگیری کنیم. امروز که پتانسیل‌های لازم برای مدیریت هوشمند شهرها وجود دارد، نباید اجازه دهیم که تهران با تصمیمات نادرست دچار مشکلات بزرگ‌تری شود. امکانات، دانش و نیروهای متخصص در اختیار ماست و باید از این ظرفیت‌ها برای تبدیل تهران به یک شهر مدرن و پایدار استفاده کنیم. امروز بهترین مدیران، متخصصان و امکانات در تهران متمرکز شده‌اند. بسیاری از نخبگانی که کشور پرورش داده، به این شهر آمده‌اند، اما شهرستان‌ها به آنها فرصت رشد نداده‌اند. این خود مسئله‌ای جداست، اما مسئله مهم‌تر این است که همین نخبگان و مدیران نتوانند مشکلات خود را حل کنند، درحالی‌که انتظار می‌رود راه‌حل‌هایی برای مشکلات کل کشور ارائه دهند.»
رئیس‌جمهور با اشاره به وضعیت نابرابر توزیع امکانات و درآمد تصریح کرد: «میانگین درآمد در تهران ۳۰۰ میلیون تومان است، درحالی‌که در سایر مناطق کشور حدود ۲۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شود. این یعنی اختلاف درآمدی قابل‌توجهی بین پایتخت و سایر استان‌ها وجود دارد. پراکندگی جغرافیایی منابع و ثروت دچار اشکال است و این نابرابری نیازمند اصلاح ساختاری است.»
بازنگری در تغییر کاربری‌های شهری
پزشکیان با استناد به راهکارهای عملی برای حل مشکلات آموزش و بهداشت تأکید کرد: «در جلسات کارشناسی، بارها مطرح شده که حل مشکلات آموزش و پرورش و بهداشت در تهران نیازمند همکاری استانداری، شهرداری‌ها و شوراهای شهری است. اگر واقعاً به آینده کودکان کشور اهمیت می‌دهیم، باید زمین‌های مورد نیاز برای ساخت مدارس تأمین شود. شهرداری‌ها می‌توانند در این زمینه نقش کلیدی ایفا کنند. اگر مدرسه‌ای ساخته نمی‌شود، دست‌کم زمین آن باید اختصاص داده شود. بسیاری از تغییر کاربری‌ها که در شهرها اتفاق افتاده و باید بازنگری شوند تا زمین‌هایی که برای آموزش و بهداشت در نظر گرفته شده بودند، دوباره به کاربری اصلی خود بازگردند. انتظار این است که مدیران کل آموزش و پرورش در هر استان، تیم‌های مطالبه‌گری تشکیل دهند و نیازهای خود را به‌طور شفاف اعلام کنند. شوراها، دولت، استانداری‌ها و مجلس باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند و برای حل این مسائل همکاری کنند. کیفیت آموزش نباید تحت تأثیر کمبود فضا و امکانات قرار بگیرد.»
ناترازی‌ها مهم‌ترین چالش فعلی کشور
رئیس‌جمهور با اشاره به ناترازی‌های موجود در حوزه آب، انرژی و گاز گفت: «حل این مشکلات نیازمند راهکارهای علمی، همراهی و وحدت ملی است. راه‌حل‌های متعددی برای این بحران‌ها وجود دارد، اما زمانی که یک مسیر انتخاب شد، دیگر نباید در اجرای آن تردید داشت. باید دست‌به‌دست هم دهیم و تصمیمی که اتخاذ شده را به سرانجام برسانیم. ناترازی آب، برق و گاز از مهم‌ترین چالش‌های فعلی کشور است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در برخی صنایع، کمبود برق به تعطیلی موقت واحدهای تولیدی منجر شده و اگر مدیریت دقیق‌تری انجام نمی‌شد، در زمستان مجبور می‌شدیم گاز برخی مناطق را قطع کنیم. تعطیلی‌های اخیر که در کشور اعلام شد، عمدتاً به دلیل آلودگی هوا بود، اما در مواردی، فشار کمبود انرژی نیز نقش داشت.»
گفتنی است؛ مسعود پزشکیان با حضور در مراسم اختتامیه سرشماری عمومی کشاورزی 1403 که در محل سازمان برنامه و بودجه کشور برگزار شد، فرمان سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1405 را صادر کرد.
علاوه بر آن رئیس‌جمهور قانون موافقت‌نامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن را ابلاغ کرد.
عکس: President
