تبعات ایده «اسرائیل بزرگ» نتانیاهو

نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در مصاحبه با شبکه آی24، ضمن دریافت طلسم «سرزمین موعود» از شارون گال، نماینده سابق جناح راست، گفته است به آرمان «اسرائیل بزرگ» بسیار وابسته است. او در این مصاحبه تصریح کرده که خود را در یک مأموریت تاریخی و معنوی می‌داند که نسل‌هایی از یهودیان که رویای آمدن به اینجا را داشتند و نسل‌هایی از یهودیانی که پس از ما خواهند آمد در آن حضور دارند.

ایده «اسرائیل بزرگ» (Eretz Yisrael HaShlema) به مفهومی تاریخی – مذهبی اشاره دارد که مرزهای سرزمین‌های اشغالی موسوم به اسرائیل را بر اساس روایت‌های افراطی و جعلی ایدئولوژیکی تعریف می‌کند. این مرزها بسیار فراتر از مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی اسرائیل امروزی یا حتی مرزهای قبل از جنگ ۱۹۶۷ بوده و مناطقی مانند کرانه باختری رود اردن، نوار غزه، بخش‌هایی از اردن، سوریه و لبنان را در بر می‌گیرد. اگرچه این ایده از زمان پیدایش رژیم صهیونیستی همواره به شکل غیرعلنی و محدودتر مطرح بوده است، اما از زمانی که کابینه فعلی در سال ۲۰۲۲ سوگند یاد کرد، اشاره به «اسرائیل بزرگ» رایج‌تر شد.

دیگر وزرا و نمایندگان کنست نیز به‌خصوص در یک سال اخیر، کم‌وبیش در مورد این ایده صحبت کرده و از آن حمایت نموده‌اند. نتانیاهو، اگرچه به استثنای اظهارات اخیرش به‌صورت رسمی و دائمی از الحاق تمام این مناطق به اسرائیل سخن نمی‌گوید، اما همواره پیوندی عمیق و غیرقابل‌انکار با این ایده دارد. اگرچه نتانیاهو ممکن است به‌صراحت از الحاق فوری تمام سرزمین‌های مطرح شده در قالب «اسرائیل بزرگ» سخن نگوید، لیکن سیاست‌های اشغال سرزمینی او، توسعه شهرک‌ها، مخالفتش با تشکیل کشور فلسطینی مستقل و گفتمان افراطی ایدئولوژیکی‌اش، همگی در راستای تحکیم کنترل رژیم غاصب بر سرزمین‌هایی است که در قلب ایده «اسرائیل بزرگ» قرار دارند.

بسیاری، سیاست‌های او را تحقق تدریجی این ایده تاریخی – مذهبی می‌دانند که یکی از موانع اصلی در راه صلح و منبع تنش مستمر در منطقه بوده‌اند. در صورتی که رژیم صهیونیستی این ایده را به طور رسمی در دستور کار قرار دهد، می‌تواند پیامدهای مهمی به شرح زیر داشته باشد:

یک؛ با توجه به مخالفت‌های گسترده‌ای که در جهان عرب نسبت به ایده «اسرائیل بزرگ» وجود دارد، می‌تواند باعث تشدید انزوای رژیم صهیونیستی شود. چنین مواضعی حتی متحدان سنتی رژیم صهیونیستی در غرب را نیز در موضع سختی قرار داده و منجر به محکومیت گسترده‌تر بین‌المللی و اقدامات تنبیهی می‌شود. دو؛ در رابطه با فلسطین با توجه به اینکه ممکن است منجر به تسهیل روند نابودی کامل چشم‌انداز تحقق دولت فلسطین گردد، از سوی مقاومت فلسطین با واکنش تند مواجه می‌‌شود و به‌شدت بر عمق و دامنه مبارزه مسلحانه در کرانه باختری، نوار غزه و سایر مناطق می‌افزاید.

سه؛ این ایده به طور طبیعی به مشروعیت و تقویت گفتمان و محور مقاومت کمک می‌کند. طبیعی است که با حرکت رژیم صهیونیستی به سمت تحقق «اسرائیل بزرگ»، گروه‌های مقاومت از فلسطین تا یمن این گفتمان را مجدداً شاهدی عینی و خطرناک بر ذات توسعه‌طلبانه رژیم اسرائیل و ضرورت مقابله مسلحانه با آن خواهند دانست.

چهار؛ در کشورهای عربی به این دلیل که به شکل مستقیم حاکمیت و امنیت ملی آن‌ها را در معرض تهدیدهای اساسی قرار می‌دهد، احساسات ضدصهیونیستی و خشم عمومی در این کشورها را به شدت برانگیخته و فشارهای افکار عمومی باعث اتخاذ سیاست‌های تهاجمی علیه رژیم جنایتکار در این کشورها می‌شود؛ به‌طوری که دولت‌های عربی ممکن است تحت فشار افکار عمومی و با احساس ضرورت مقابله با توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی، مجبور به تقویت توان دفاعی خود یا حتی بررسی گزینه‌های نظامی پرهزینه‌تر شوند.

در همین حال روند عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی (موسوم به توافق‌های ابراهیم) می‌تواند کاملاً متوقف یا حتی معکوس شود. طبیعی است که ادامه چنین گفتمانی توسط نتانیاهو، توجیه سیاسی برای عادی‌سازی را از بین می‌برد. پنج؛ و در نهایت پافشاری رژیم صهیونیستی بر این پروژه، می‌تواند به عنوان یک عامل جدید در تشدید تنش‌های منطقه‌ای عمل کند و باعث خطر شعله‌ور شدن یک جنگ منطقه‌ای جدید با مشارکت بازیگران مختلف شود. گفتمان «اسرائیل بزرگ» توسط نتانیاهو، صرفاً یک مانور سیاسی داخلی نیست، بلکه اعلامیه خطر واضحی برای امنیت و ثبات غرب آسیا است. 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید