آمریکا مناقشات چین و فیلیپین را تشدید میکند
مناقشه دریایی فزاینده بین چین و فیلیپین که با تنشهای مارپیچ آمریکا و چین همراه شده، دریای چینجنوبی را تهدید میکند. پس از رویاروییهای ادامهدار در دریای چینجنوبی از جمله اتهاماتی که کشتیهای چینی یک کشتی گارد ساحلی را مورد هدف قرار دادند و به یک کشتی بارگیری کالاهای اساسی گلولههای آب شلیک شد، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین در 20 دسامبر به انریکه مانولو، همتای فیلیپینی خود هشدار داد: «روابط چین و فیلیپین بر سر یک دوراهی قرار گرفته است.»
وانگیی به مانولو گفت، اگر فیلیپین «با نیروهای بدخواه خارجی تبانی کند تا به ایجاد مشکل و هرج و مرج ادامه دهد» چین «قطعاً از حقوق خود دفاع میکند و قاطعانه پاسخ خواهد داد». هشدارهای وانگ پس از اعلام فردیناند مارکوس جونیور، رئیسجمهور فیلیپین در اوایل سال جاری بود که گفته بود، دولت او در حال بررسی یک پیمان امنیتی سهجانبه با آمریکا و ژاپن است.
فیلیپین و متحد همپیمان آن، ایالاتمتحده، بارها چین را به آزار و اذیت کشتیهای فیلیپینی در دریای چین جنوبی متهم کردهاند. جی تاریلا، سخنگوی کارگروه ملی برای غرب دریای فیلیپین، درست پس از رویارویی در نزدیکی کشتی توماس شول دوم در اوایل ماه گفت: «ما برای بار دیگر اقدامات بیدلیل اعمال زود و مانورهای خطرناک غیرقانونی چین را علیه یک ماموریت چرخشی و تدارکاتی مشروع و معمول فیلیپین محکوم میکنیم.»
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه در بیانیه خود در 10 دسامبر گفت: «این اقدامات نهتنها نشاندهنده بیتوجهی بیپروا به امنیت و معیشت فیلیپینیها بلکه به قوانین بینالمللی است.» میلر افزود: «ایالاتمتحده دربرابر این اقدامات خطرناک و غیرقانونی در کنار متحدان فیلیپینی خود میایستد. ما مجدداً تایید میکنیم، ماده 4 پیمان 1951 دفاع متقابل ایالاتمتحده و فیلیپین شامل حملات مسلحانه به نیروهای مسلح، کشتیهای عمومی یا هواپیماهای فیلیپین، از جمله گارد ساحلی آن، در هر نقطهای از دریای چین جنوبی میشود.»
چین که مدعی حاکمیت بر بیشتر دریای چین جنوبی است، قبلاً کشتیهای گارد ساحلی فیلیپین را به تجاوز به آنچه آبهای چین توصیف میکند، متهم کرده بود. حکم یک دادگاه دائمی داوری در سال 2016 حاکی از آن بود، ادعاهای دریایی چین در دریای چین جنوبی از نظر قانونی بیاساس است. پکن که حکم دادگاه را «بیاساس و طبیعتاً بیارزش و بیاعتبار» خوانده بود، همچنان از ادعاهای توسعهگرانه خود قاطعانه دفاع میکند.
در تشدید مناقشه چین با مانیل و بالطبع متحد آن، یعنی آمریکا، چه چیزی در معرض خطر قرار میگیرد؟ سرنگ شیدور، مدیر برنامه کشورهای در حال توسعه در QI با اشاره به اینکه مشکلات حل نشده درباره وضعیت تایوان برای پکن اهمیت بیشتری دارد، میگوید: «بهنظر من خیلیها در جنوب شرق آسیا از میزان سختگیری چین در این موضوع گیج شدهاند.» شیدور میگوید: «دریای چین جنوبی، این ویژگیها و جزایر کوچک، پتانسیل اقتصادیشان نسبتاً کوچک است، ماهیگیری هم انجام میشود اما هیچکدام از اینها به سطحی نمیرسد که فکر کنید چین با طرح ادعای بسیار گستردهتر به خطر میافتد.»
لاین گلدشتاین، مدیر تعامل آسیا در اولویتهای دفاعی میگوید: «در سراسر جهان، حتی بین متحدان اختلافاتی در زمینه ماهیگیری و دریایی وجود دارد. ما یک مناقشه بزرگ ارضی دریایی با کانادا داریم...فرانسه و بریتانیا همیشه بر سر ماهیگیری درگیر هستند.» لاین میگوید: «این اتفاقی عادی بین کشورهای دوست است.» نزاع چین و فیلیپین تنها صحنه منازعات ادامهدار دریایی در پکن نیست اما به دلیل آمادگی مانیل در مقابله با تاکتیکهای اعمال فشار چین شدت بیشتری گرفته است. شیدور میگوید، پکن با وجود ادعاهای متناقض دریایی با مالزی و برونئی وارد درگیری نشده است زیرا بعید است این دو کشور از این رخدادها مسئلهای بسازند. آنها حتی درباره این مسئله صحبت هم نمیکنند. به گفته شیدور دلیل تمایل این کشورها به حفظ روابط اقتصادی با چین برمیگردد که باعث میشود برخی هزینهها را بپذیرند.
به گفته شیدور فیلیپین نسبت به بقیه کشورها رویکرد سختگیرانهتری نسبت به پکن در دریای چین جنوبی اتخاذ کرده که تا حدی به دلیل حضور آمریکا در منطقه و تعهد اتحاد آنهاست. به همین ترتیب این مسئله فقط مسئله چین و فیلیپین نیست بلکه مسئله چین و آمریکا هم هست و این زمانی است که همهچیز از دیدگاه چینیها تغییر میکند.