بانک مرکزی پوشش نظارتی خود را افزایش می‌دهد
پیرو انتشار مطلبی با عنوان «سرویس‌دهی بانکی به قمارخانه‌داران» در تاریخ ۱۱/۱۱/۱۴۰۲ روابط عمومی بانک مرکزی پاسخی ارسال کرده که در ادامه می‌آید:
بانک مرکزی به‌طور مستمر و کامل، به وظایف خود در زمینه محدودسازی سوءاستفاده از ابزارهای بانکی عمل می‌کند، بانک مرکزی در این زمینه حداکثر وظایف خود را که ناظر بر شبکه تبادلات بانکی و پرداخت الکترونیکی است به‌طور کامل به انجام رسانده است.
در این زمینه لازم به دقت است که زیست بوم قمار و شرط‌بندی در کشور از منظر عملیات بانکی شامل لایه‌های مختلفی است و در رابطه با جرائم و تخلفاتی که با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی و پرداخت الکترونیکی انجام می‌شود، تفکیک دو مقوله بسیار مهم و ضروری است؛ نخست آنکه چه سازوکارهایی برای تشخیص صلاحیت متقاضیان در اختیار داشتن این ابزارها از سوی بانک مرکزی تعیین شده است و دوم آنکه محدوده قانونی و مسئولیتی این سازوکارها تا کجا و از چه نوع است. بدون تفکیک این دو مقوله مهم حقوقی، نمی‌توان تصویر روشن و دقیقی از شرایط موجود داشت. ۱- روشن است که ابزارهای بانکی و پرداخت الکترونیکی مانند همه ابزارهای دیگری که در اختیار آحاد جامعه قرار گرفته و می‌گیرد، مستعد استفاده قانونی و صحیح یا سوءاستفاده و تقلب و تخلف است. همچنان روشن است که با استناد به تخلفات و سوءاستفاده برخی، نمی‌توان و نباید حکم به محدودیت و ممنوعیت توزیع ابزارهایی از این دست در جامعه داد.
بانک مرکزی هم به همین اعتبار مجموعه‌ای از شاخص‌ها، شرایط و حدود و ثغور را در قالب مقررات لازم تدوین کرده و در اختیار لایه ارائه‌دهنده این خدمات قرار داده است تا براساس آن صلاحیت متقاضیان دریافت ابزارهای بانکی و پرداخت الکترونیکی را بررسی و در صورت احراز صلاحیت متقاضی، ابزار و دسترسی لازم در اختیار او قرار گیرد.
بنابراین برخلاف برخی ادعاها و انتقادات که نمونه‌ای از آن‌ها را در گزارش اخیر روزنامه هم‌میهن مشاهده می‌کنیم، سازوکار بررسی و احراز صلاحیت متقاضیان ابزارهای بانکی و پرداخت الکترونیکی کاملاً روشن است و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت و پرداخت‌یارها موظفند براساس این ضوابط، صلاحیت متقاضیان را بررسی و در صورت احراز صلاحیت، ابزار را در اختیار افراد قرار دهند. از سوی دیگر بانک مرکزی و شاپرک با همکاری سایر نهادهای مرتبط بر عملکرد شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت و پرداخت‌یارها نظارت می‌کنند و در صورت مشاهده مواردی مبنی بر اعطای ابزار به متقاضی بدون طی مراحل احراز صلاحیت، با شرکت ارائه‌دهنده به شیوه‌های مختلف و براساس نوع و دفعات تخلف برخورد می‌شود. بنابراین باید گفت اقدامات و پیش‌بینی‌های لازم در مرحله ارائه خدمات پرداخت از سوی بانک مرکزی و شبکه پرداخت کشور انجام می‌گیرد و افرادی که دارای سوءسابقه‌ای در استفاده از این ابزارها هستند بسته به نوع تخلف، محدودیت‌هایی برای آنان اعمال می‌شود. ۲- فرایند رصد بانک مرکزی فقط به مرحله اعطای ابزار نیست؛ شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت در تمامی لایه‌ها موظفند بر تراکنش‌های انجام‌گرفته توسط پذیرنده‌های مرتبط با خود نظارت داشته باشند و در صورت مشاهده تراکنش مشکوک و مربوط به تبادلات پولی غیرمجاز نسبت به مسدودسازی درگاه یا ترمینال آن پذیرنده اقدام کنند. در این مسیر، بانک مرکزی نیز با استفاده از روش‌ها و ابزارهایی که دائماً در حال به‌روزرسانی و گسترش آن‌هاست، به‌صورت مجزا بر تراکنش‌ها نظارت دارد. در جریان این نظارت‌ها علاوه بر اینکه نسبت به شناسایی و مسدودسازی ابزارهای مشکوک و متخلف اقدام می‌کند، برخوردهای لازم را نیز با ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت که در شناسایی پذیرنده متخلف قصور یا تقصیر داشته‌اند، انجام می‌دهد.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که بانک مرکزی به اعتبار جایگاه خود و جنس و دامنه قانونی، صرفاً پس از شناسایی متخلفان و سواستفاده‌کنندگان از ابزارها و خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیکی، مراحل لازم را برای معرفی آنان به نهادهای ذی‌صلاح انجام می‌دهد.
از سوی دیگر باید توجه داشت که دامنه شناسایی تخلفات دائماً می‌تواند گسترش یابد و بانک مرکزی هم تلاش دارد با استفاده از ابزارها و روش‌های به‌روز و متناسب، پوشش و دقت نظارتی خود را افزایش دهد. آمارهای موجود نیز از افزایش دقت نظارتی بر تراکنش‌ها نظارت دارد گرچه نمی‌توان این ضریب را هیچ‌گاه به صددرصد رساند چراکه ذات این نظارت، نظارت بر عملکرد است که پس از انجام تخلف ممکن است لکن بررسی دقیق آمارها به‌خوبی بیانگر کاهش این دسته از تخلفات و انجام کامل مسئولیت‌های بانک مرکزی در زمینه مبارزه با این بزه است. در نهایت لازم به تاکید دوباره است که بانک مرکزی به‌طور مستمر در حال انجام وظایف خود در زمینه مبارزه با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی در حوزه‌های مختلف اعم از قمار و شرط‌بندی است و بدیهی است که هیچ سرویس یا خدمتی عامدانه یا آگاهانه در این زمینه از سوی بانک مرکزی ارائه نمی‌شود. قطعاً در صورت مشاهده و شناسایی سوءاستفاده‌کنندگان و متخلفانی که با استفاده از روش‌های متقلبانه و غیرمجاز از سرویس‌ها و خدمات بانکی سوءاستفاده می‌کنند و زمینه اخلال در نظام پولی و اقتصادی کشور را فراهم می‌آورند با تمام ابزارها و ظرفیت‌های دراختیار برخورد می‌کند.
