دیپورت آمریکایی/بررسی چالش اخیر فوتبال ایران برای حضور در مراسم قرعه‌کشی جامجهانی
قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۶، در کشور آمریکا برگزار می‌‌شود اما طبق انتظار، روادید برخی مقامات فوتبال ایران برای حضور در این مراسم صادر نشد.
قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۶، در کشور آمریکا برگزار می‌‌شود اما طبق انتظار، روادید برخی مقامات فوتبال ایران برای حضور در این مراسم صادر نشد. مهدی تاج و مهدی محمدنبی از مقامات ارشد فدراسیون فوتبال ایران که برای حضور در این مراسم درخواست صدور ویزا کرده بودند، با رد این درخواست روبه‌رو شدند تا پیش از شروع این رقابت‌ها، اولین چالش فدراسیون فوتبال را شاهد باشیم.
گفتنی است ویزای امیر قلعه‌نویی و چند مقام دیگر از روابط بین‌الملل فدراسیون فوتبال صادر شد، اما به‌دلیل کارشکنی‌های پیاپی دراین‌زمینه، ایران نماینده‌ای در روز قرعه‌کشی نخواهد داشت. در این گزارش قصد داریم از تکرار کارشکنی‌های دولت آمریکا و دخالت سیاسی در امر ورزش بنویسیم.
پای قانون ترامپ در میان است
دولت ترامپ در دوره اخیر ریاست‌جمهوری، قانونی را تصویب کرد که مشخص بود قرار است چالش زیادی برای ورزشکاران ایرانی به‌وجود بیاید. ماجرا از این قرار است که برای تعدادی از کشورهای مختلف دنیا ازجمله ایران، محدودیت‌هایی برای صدور ویزا اعمال کرد. در آن قانون مربوطه، عنوان‌شده که آمریکا نباید به شهروندان این کشورها ویزا بدهد.
البته از آنجا که این کشور، هم یکی از سه میزبان جام جهانی است، هم قرار است میزبان بازی‌های المپیک باشد، بندی گنجانده شده که چنین محدودیت‌هایی شامل‌حال ورزشکاران، خانواده‌های آنها و مسئولان فدراسیون‌های مربوطه نخواهد شد. به‌همین‌دلیل تصور می‌شد این قانون برای ورزشکاران و مسئولان فوتبال ایران صدق نکند و بدون هیچ مشکلی راهی آمریکا و مراسم قرعه‌کشی شوند.
تاج، نایب‌رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیاست و عضوی از کمیته برگزاری مسابقات فیفا. به‌این‌ترتیب مرور همین سِمت‌ها، عدم‌صدور ویزا برای او را عجیب‌تر می‌کند؛ آن‌قدر عجیب که ظاهراً توصیه و فشار فیفا به مسئولان برگزارکننده جام جهانی در آمریکا هم نتوانسته محدودیت‌های اعمال‌شده برای رئیس فدراسیون فوتبال ایران را تعدیل و برطرف کند. اینفانتینو، رئیس فیفا، در رختکن تیم ملی ایران در جام کافا قول داده بود که هیچ مشکلی برای کاروان ایران در جهت کسب روادید رخ نمی‌دهد و فیفا در کنار ایران خواهد ایستاد.
حتی رئیس فدراسیون فوتبال آمریکا نیز چنین موضوعی را تأیید و به فوتبال ایران جهت حضور در جام جهانی تبریک گفته بود. اما حالا مشخص شده که قدرت سیاست بیش از هر مسئله‌ی دیگری است و عملاً دولت ترامپ با کارشکنی دراین‌زمینه، حضور مسئولان فوتبال ایران در مراسم قرعه‌کسی را زیر سوال برد و رد کرد.
این اتفاق درحالی رخ داده که ظاهراً صادرنشدن ویزای مهدی تاج، به محل خدمت سربازی او در دوران جوانی برمی‌گردد. چنین اتفاقی نشان می‌دهد که دولت آمریکا هیچ توجهی به جایگاه حقوقی افراد در کنفدراسیون فوتبال آسیا ندارد و قرار است بیش‌ازپیش، کشورهای تحت تحریم اذیت شوند.
موارد مشابه
در تیرماه ۱۴۰۲ و پیش از شروع لیگ ملت‌های والیبال که مشخص شد آمریکا میزبان هفته سوم است، مسئولان فدراسیون والیبال دغدغه این را داشتند که این کشور برای صدور ویزا، بازیکنان را اذیت کند. به‌همین‌دلیل رایزنی‌ها انجام شد تا خللی در صدور ویزای تمام بازیکنان تیم ملی ایران ایجاد نشود.
درنهایت فدراسیون والیبال پس از انتشار خبری مبنی بر آنکه تلاش محمدرضا داورزنی، رئیس فدراسیون والیبال جواب داده، خبر داد که اعضای تیم ملی برای گرفتن ویزای آمریکا راهی ترکیه می‌شوند. برخلاف خبر منتشرشده، در همان روزهای نخست مشخص شد که دولت آمریکا قصد دارد با بررسی بیشتر پرونده بازیکنان ایران، روند صدور ویزا را بیشتر بررسی کند. بعد از ۱۲ روز مشخص شد، سفارت آمریکا به دو بازیکن اصلی ایران که سربازی آنها در یکی از نهادهای نظامی بوده، ویزا نمی‌دهد.
پس از آن اتفاق، مسئولان فدراسیون والیبال، داستان جدیدتری را رو کرده و با تهدید عنوان کردند که اگر تا زمان برگزاری این مسابقات، آمریکا به تمام اعضای تیم ملی والیبال ایران ویزا ندهد، از اعزام تیم به آمریکا سر باز خواهند زد. این ادعایی بود که دبیر و رئیس فدراسیون والیبال ایران، بارها آن را مطرح کردند؛ ولی همان‌طور که می‌شد حدس زد، این تهدیدها هم پوچ از آب درآمد و تیم ملی والیبال با نفراتی ناقص راهی لس‌آنجلس شد.
حالا فدراسیون فوتبال در گام نخست اعلام‌کرده، صادرشدن ویزای چهار نفر از فدراسیون فوتبال نیز افاقه نمی‌کند و باید ویزای تمام نفرات درخواست‌شده صادر شود تا کاروان ایران در مراسم قرعه‌کشی در تاریخ ۱۴ آذرماه شرکت کنند در غیر این‌صورت، ایران نماینده‌ای در مراسم قرعه‌کشی نخواهد داشت و عملاً صندلی ایران در این‌روز به‌خصوص مقابل دوربین‌های تلویزیونی خالی خواهد بود.
سربازی دردسرساز
در حالت عادی، طبعاً سربازها اختیاری مبنی بر انتخاب محل سربازی یا حتی نهادی که باید زیرنظر آن به خدمت بروند را ندارند، اما از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، سنگ‌اندازی و کارشکنی‌های بسیاری در زمینه صدور ویزا شکل گرفت و ورزشکاران بسیاری دراین‌زمینه اذیت شدند و نتوانستند راهی آمریکا شوند.
امین اسماعیل‌نژاد و آرمان صالحی، دو بازیکن شاخص تیم ملی والیبال ایران بودند که از همان روز نخست عنوان شد که آمریکا قصد صدور ویزا برای آنها را ندارد. محمدرضا داورزنی، رئیس فدراسیون والیبال، در آن برهه در گفت‌وگویی تلویزیونی گفت: «خود سفارت آمریکا فرآیندی دارد. در مشکلی که برای امین و آرمان صالحی و مسافر ایجاد کردند، گفتند مشکل خدمت سربازی دارند. امین، اسفندماه خدمت‌اش تمام شد و بحث، محل خدمت‌شان بود».
بحث محل خدمت، همان شایعه‌ای است که چند‌سالی دردسرساز شده و روی صدور ویزای آمریکا اثرگذار است. پیش‌ازاین عنوان شده بود که در قوانین جدید، آمریکا به ایرانی‌هایی که خدمت سربازی‌شان را در سپاه انجام داده‌اند، به‌سختی ویزا می‌دهد. برای بررسی بیشتر این موضوع کافی است تا پرونده شهرام هروی، سرمربی تیم ملی کاراته ایران که چندین‌ماه قبل از پرونده تیم ملی والیبال قصد داشت به‌همراه تیم ملی کاراته راهی بازی‌های جهانی در بیرمنگام آمریکا شود، زیر ذره‌بین برود.
او به‌همراه دیگر اعضای تیم ملی کاراته، راهی سفارت آمریکا در ارمنستان شد ولی سفارت آمریکا در آن کشور پس از مشاهده کارت پایان خدمت سربازی سرمربی تیم ملی، حتی از دریافت مدارک هروی خودداری کرد و به او اعلام کردند، نمی‌توانیم برای شما کاری انجام دهیم. این موارد خبری بود که سایت فدراسیون به‌طور آشکار در آن برهه به آن اشاره کرد، ولی اسمی از محل خدمت هروی به میان نیامد.
اقدامات حقوقی
برای بسیاری این سوال مطرح است که چه راهکاری از سوی نهاد ایرانی در قبال چنین تصمیم سیاسی می‌توان گرفت؟ پاسخ روشن است؛ هیچ اقدام عملی و حقوقی دراین‌باره نمی‌توان اتخاذ کرد. البته چهارشنبه ظهر سیدمحمدشروین اسبقیان، در حاشیه انتخابات فدراسیون سوارکاری در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «شخص وزیر امور خارجه در این رابطه پای کار است و مطمئن هستم که ان‌شاالله این موضوع حل خواهد شد. امیدواریم که مشکلی به‌وجود نیاید و با تلاش‌های وزارت امور خارجه و وزیر، مشکل حل شود.»
فدراسیون والیبال نیز دوسال پیش ـ بعد از صادر نشدن ویزای ورزشکاران ایرانی ـ بار دیگر درخواست ویزا کرد تا شاید روزنه امیدی ایجاد شود، اما بازهم سفارت آمریکا اعلام کرد که صدور ویزا برای دو بازیکن مطرح‌شده، امکان بررسی بیشتر را گرفته است؛ چراکه سربازی‌شان مشکل دارد. البته مشکل از دید سفارت آمریکاست که این مسائل را وارد ورزش کرده است. باتوجه به رخ‌دادن چنین موضوعی، حالا نگرانی‌ها برای صادر نشدن ویزای چند بازیکن تیم ملی ایران که درگیر سربازی هستند، از همین حالا شکل گرفته و باید دید طی هفت‌ماه آینده رایزنی مسئولان ایرانی می‌تواند گره‌گشا باشد یا خیر.
