بررسی نامه رئیس نظام پزشکی به رئیس مجلس/ همدردی با قاتل یک پزشک؟
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی روز گذشته طی نامه‌ای به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس اعلام کرد؛ «حضور یکی از نمایندگان مجلس در خانه قاتل دکتر مسعود داوودی در یاسوج، و ابراز همدردی با عاملان این قتل، موجب جریحه‌دار شدن عمیق احساسات جامعه پزشکی و افکار عمومی شده است.» این نامه در حالی نوشته شده که رئیس کل سازمان نظام پزشکی در سالگرد قتل این پزشک (۲۳ آبان ۱۴۰۴) در نامه‌ای به محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه خواستار ادامه‌ی پیگیری قضایی پرونده و تأمین امنیت شغلی و جانی جامعه پزشکی شده بود. او در نامه به اژه‌ای آورده بود: «با قدردانی از برخورد قاطع دستگاه قضایی با عاملان جنایت، بر ضرورت جلوگیری از تکرار خشونت علیه کادر درمان تأکید شده است.»
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی روز گذشته طی نامه‌ای به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس اعلام کرد؛ «حضور یکی از نمایندگان مجلس در خانه قاتل دکتر مسعود داوودی در یاسوج، و ابراز همدردی با عاملان این قتل، موجب جریحه‌دار شدن عمیق احساسات جامعه پزشکی و افکار عمومی شده است.» این نامه در حالی نوشته شده که رئیس کل سازمان نظام پزشکی در سالگرد قتل این پزشک (23 آبان 1404) در نامه‌ای به محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه خواستار ادامه‌ی پیگیری قضایی پرونده و تأمین امنیت شغلی و جانی جامعه پزشکی شده بود. او در نامه به اژه‌ای آورده بود: «با قدردانی از برخورد قاطع دستگاه قضایی با عاملان جنایت، بر ضرورت جلوگیری از تکرار خشونت علیه کادر درمان تأکید شده است.»
جریحه‌دار شدن احساسات جامعه پزشکی
محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی اما روز گذشته در نامه به قالیباف بیش از هر چیز موضوع امنیت پزشکان را مورد توجه قرار داده و تاکید کرد: «پس از اجرای حکم قانونی و عادلانه قاتل مرحوم دکتر مسعود داوودی – پزشک خدوم و فداکار که در یاسوج به طرز دلخراشی به قتل رسید – انتشار برخی تصاویر و گزارش‌ها مبنی بر حضور یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در منزل قاتل و ابراز همدردی با عامل این جنایت هولناک موجب جریحه‌دار شدن عمیق احساسات جامعه پزشکی و افکار عمومی شده است. انتشار عمومی این تصاویر، علاوه بر رنجش جدی خانواده دکتر داوودی و همکاری او، این نگرانی را ایجاد نموده است که گویی در برخی موارد، ملاحظات و مناسبات محلی می‌تواند بر رعایت حدود و ثغور مسئولیت‌های قانونی، اخلاقی و اجتماعی سایه افکند. چنین برداشتی برای جامعه زیان‌بار بوده و برای شأن و جایگاه مجلس شورای اسلامی – که باید ملجا عدالت‌خواهی و ملاذ مظلومانه باشد – آفتی جدی محسوب می‌‌شود. جامعه پزشکی ایران که در سخت‌ترین شرایط به ویژه دوران همه‌گیری کرونا و جنگ اخیر با تقدیم شهدای گرانقدر، پاسدار سلامت مردم بوده است، حق دارد در برابر اقداماتی که امنیت روانی و حرمت حرفه‌ای آنان را مخدوش می‌کند، معترض باشد. این رفتارها متاسفانه موجب تشدید آلام جامعه و افزایش حساس بی‌پناهی در میان خدمتگزاران نظام سلامت شده است. سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد جنابعالی نسبت به این موضوع حساس، دستور تذکر رسمی و رسانه‌ای به نماینده مذکور صادر فرمایید. همچنین شایسته است دلجویی درخور از خانواده معزز مرحوم دکتر داوودی صورت گرفته و تمهیدات لازم برای جلوگیری از تکرار چنین رفتارهایی اندیشیده شود تا اعتماد جامعه پزشکی تقویت و اطمینان آنان نسبت به حمایت حاکمیت از امنیت جانی و حرمت حرفه‌ای‌شان تضمین گردد.»
سال گذشته حادثه‌ای تلخ در یاسوج یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های قضائی و اجتماعی کشور را رقم زد؛ حادثه‌ای که نه‌تنها جامعه پزشکی بلکه بخش وسیعی از افکار عمومی را تحت تأثیر قرار داد. در آن روزها فردی با این ادعا که برادرش بر اثر «خطای پزشکی» جان باخته است، دکتر مسعود داوودی، پزشک متخصص و شناخته‌شده منطقه را به قتل رساند. قاتل پس از به قتل رساندن دکتر داوودی در رفتاری عجیب لباس این پزشک را بر تن کرده و در سطح شهر یاسوج چرخید اما پس از ۱۴ ساعت او بازداشت شد. با آنکه «خطای پزشکی» به عنوان انگیزه قتل مطرح شد با شروع تحقیقات رسمی، خطای پزشکی رد شد. در نهایت با استناد به قتل عمد حکم قصاص صادر شد و این حکم در دیوان عالی کشور هم تأیید شد. در ۲۰ آبان‌ماه امسال، همزمان با نخستین سالگرد قتل دکتر داوودی، حکم اعدام در میدان هفت‌تیر یاسوج و در ملأعام با حضور مقامات قضائی و انتظامی و نیروهای امنیتی اجرا شد.
اما حواشی این پرونده با اجرای حکم همچنان ادامه داشت. یکی از فیلم‌هایی که پس از خاکسپاری قاتل در فضای مجازی منتشر شد، یک روحانی در بخشی از صحبت‌هایش در مراسم خاکسپاری قاتل می‌گوید: «مرگ حق است، اما به ما هم حق می‌دادید. بعد از حق برادرمان، به ما هم حق می‌دادید.» با گذشت چند روز از انتشار این ویدئو، اتفاق دیگری رخ داد که دامنه واکنش‌ها را گسترده‌تر کرد. محمد بهرامی‌سیف‌آباد، نماینده بویراحمد و دنا در مجلس به‌همراه هیئت همراهان خود به منزل قاتل رفت و با خانواده او ابراز همدردی کرد و خانواده قاتل از «همراهی و همدلی» این نماینده مجلس تشکر کردند اما این اقدام نماینده مجلس موجی از انتقادات را درپی داشت.
واکنش‌ها تنها در سطح شبکه‌های اجتماعی باقی نماند. محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور به این اقدام اعتراض رسمی کرد. او طی نامه‌ای خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ضمن گلایه از رفتار نماینده مجلس، نگرانی جامعه پزشکی را نسبت به امنیت شغلی پزشکان ناشی از چنین رفتارهایی بیان کرد. رئیس سازمان نظام‌پزشکی در حالی به اقدام این نماینده مجلس اعتراض می‌کند که کادر درمان در سال‌های گذشته بارها موارد تهدید، توهین و حتی خشونت فیزیکی قرار گرفته‌اند و ناامنی می‌تواند به بیشتر شدن مهاجرت کادر درمان و مشکلات درمانی کشور بیانجامد. به همین دلیل حادثه قتل دکتر داوودی و رخدادهای پس از آن بار دیگر نشان داد که چگونه یک واقعه می‌تواند لایه‌های پیچیده‌ای از مسائل اجتماعی، حقوقی، اخلاقی و سیاسی را آشکار کند.
نباید قاتل مظلوم جلوه داده شود
احمد آریایی‌نژاد، نماینده ایلام و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به هم‌میهن گفت: «باید مشخص شود که دیدار و ابراز همدردی یک نماینده مجلس به چه منظور صورت گرفته است. اما این اقدام بدی است. اگر یک نفر کار اشتباهی کند و ما به سبک و شیوه‌ای رفتار کنیم که آن فرد در اشتباهش تأیید یا جری شود، نسبت به بقیه جامعه ظلم شده و جفا شده است. بنابراین باید مراقب سبک رفتار خود باشیم.»
او با تاکید بر اینکه نیت نماینده مجلس را نمی‌دانم، افزود: «شاید فامیل این نماینده بوده اما نباید عکس و خبر ملاقات نماینده با این خانواده طوری درج شود که برداشت منفی از آن صورت گیرد. چراکه باید رفتارمان طوری باشد که به ذهن متبادر نشود آنها [خانواده قاتل] مظلوم واقع شده‌اند. حکم کسی که قتل انجام می‌دهد، قصاص است؛ آن‌هم درباره پزشکان که واقعاً بعضی وقت‌ها مظلومانه در این مسائل گیر می‌افتند. به عنوان مثال دنبال پرونده‌ای فردی بودم که به دلیل حمل مواد مخدر محکوم به اعدام شده بود. اما ممکن بود از بخش‌های پرونده مطلع نباشیم اما دستگاه قضا در جریان آن بخش‌ها بود و بالاخره حکمش اجرا شد. من حتی به خانواده او تسلیت گفتم اما به این معنا نبود که قوه قضائیه کار بد یا اشتباهی انجام داده است.»
این عضو کمیسیون بهداشت تاکید کرد: «بالاخره سنگ‌بنایی باید گذاشته شود که همه آن را بپذیریم. به هر حال، ما ناراحتیم که این بنده خدا اعدام شده، اما به معنای تایید کارش نیست. اما نباید به جایی کشیده شود که نهایتاً ناچار به اعدام یک عضوی از جامعه شویم. بنابراین باید ظرافت‌های مرزها را رعایت کرد. امیدواریم این همکار ما [نماینده مجلس] هر کسی بوده برای رای این کار را نکرده باشد. یعنی آن فرد طایفه داشته باشد. اما باید حرف این نماینده را هم بشنویم. گاهی وقت‌ها سوءتفاهم‌هایی پیش می‌آید.»
آریایی‌نژاد درباره ایجاد ناامنی و کاهش تصمیم‌گیری در جامعه پزشکی تاکید کرد: «نمی‌توان درصد این موضوع را تعیین کنیم اما امنیت شغلی بسیار مهم است. به‌ویژه در مشاغل مختلف؛ پزشکان مانند (فرهنگیان) یکی از اقشاری هستند که اعتماد بالایی در جامعه کسب کرده‌اند. بنابراین باید از این اعتماد مراقبت شود. البته فرقی نمی‌کند؛ هم پزشکان باید حرمت خود را در جامعه نگه داشته و از آن حفاظت کنند، هم جامعه باید حرمت آنها را نگه دارد. در این شرایطی که مردم برای خرج تامین درمان‌شان گرفتارند، پزشکان بسیاری، از خودگذشتگی نشان می‌دهند و با مردم مدارا می‌کنند. پس باید طوری رفتار نکنیم که این بخش از جامعه دچار آسیب شوند. پزشکان هم جزئی از مردم و خادم آنها هستند.»
عکس: منصوره قلیچی/ مهر
