بازرس‌های آژانس به ایران بازگشتند/گروسی در نشست فصلی شورای حکام مطرح کرد
نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته در وین آغاز به کار کرد.
نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته در وین آغاز به کار کرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان ارائه گزارش به این جلسه و همچنین نشست خبری که پس از آن برگزار شد، به اظهارنظر در خصوص پرونده هسته‌ای ایران پرداخت. او در این اظهارات از بازگشت بازرس‌ها به ایران خبر داد. این نشست، نخستین جلسه فصلی شورای حکام آژانس پس از پایان توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. تروئیکای اروپایی در این نشست پیش‌نویس قطعنامه جدیدی علیه ایران ارائه کردند.
اورانیوم ایران در تاسیسات بمباران شده است
گروسی در پاسخ به این سوال که «آیا آژانس قادر به انجام دادن راستی‌آزمایی و نظارت درباره محل اورانیوم غنی‌شده ایران به شکلی خواهد شد که منجر به تنش‌زایی با ایران نشود؟»، بیان کرد: «به نظرم این امر لزوماً شامل مختصات جغرافیایی یا چیزهایی از این قبیل نمی‌شود. این موضوعی است که باید آن را تحلیل و بررسی کنیم. اما موضوع دیگر-ارزیابی کاری که ما انجام می‌دهیم- به‌کلی سیاسی است. برخی در ایران گفته‌اند که ما اطلاعاتی (درباره برنامه هسته‌ای ایران) به (طرف‌های سوم) می‌دهیم که مطلقاً نادرست است.
بنابراین، شاید آنها نیاز به قطعنامه جدیدی برای گفتن این قبیل موضوعات نداشته باشند. این گونه ارزیابی منتقدانه همواره انجام می‌شود. ما تا حد زیادی مطمئنیم که قادر خواهیم بود گزارش خوبی در این زمینه ارائه دهیم.» مدیرکل آژانس با تاکید بر این که عضویت در ان‌پی‌تی تعهداتی به دنبال دارد و طرح این ادعا که عمل به این تعهدات از سوی ایران به میزان لازم انجام نمی‌شود، ادامه داد: «باور ما و اجماع نظر این است که ذخایر اورانیوم غنی‌شده هنوز در آن‌جا (محل تاسیسات بمباران‌شده) است و این موضوع از سوی دولت ایران نیز تایید شده است. بنابراین ما باید این موضوع را بررسی کنیم.»
او در ادامه این نشست خبری و در پاسخ به این سوال که «آیا آژانس در مدت پنج ماهی که از هدف قرار گرفتن تاسیسات اتمی ایران و تعلیق همکاری ایران با آژانس می‌گذرد، قادر بوده اقدام جدیدی برای دست یافتن به این سطح از دسترسی و جلب اعتماد ایران برای انجام دادن فعالیت‌های نظارتی خود انجام دهد؟»، گفت: «تنها کاری که می‌توانم انجام بدهم، گفت‌وگو با ایران است؛ این تاسیسات در ایران واقع شده‌اند و ایرانی هستند. بنابراین ما در این باره گفت‌وگو می‌کنیم و وقتی از ما درخواست شود گفت‌وگوهای دوجانبه آنها با آمریکا را تسهیل می‌کنیم که ممکن است در این زمینه مفید واقع شود.
اساساً این موضوع، یعنی کارهای اجتناب‌ناپذیری که باید قادر به انجام دادن آن باشیم، میان ما و ایران است. قانون جدیدی در ایران تصویب شده است و ما باید خود را با آن سازگار کنیم. در شرایط آسانی قرار نداریم؛ در این کشور انتقادهای زیادی از من و از آژانس می‌شود. در آن‌جا شرایط اجتماعی و سیاسی‌ای حاکم است که باید در نظر گرفته شود.
من مصرانه به کار خود و به ماموریتم ادامه خواهم داد.» مدیرکل آژانس در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه گفته می‌شود تاسیسات ایران در بمباران‌ها از بین رفته و چیزی برای نظارت بازرسان وجود ندارد، گفت: «نمی‌دانم دقیقاً به اظهارات چه کسی اشاره کردید اما همه چیز نابود نشده است. برخی تاسیسات در نطنز به شدت آسیب دید اما به برخی دیگر آسیبی وارد نشد.
درباره تاسیسات دیگر در اصفهان نیز همین‌طور است. فردو نیز مورد حمله قرار گرفته است اما همان‌طور که گفتم این اجماع نظر گسترده وجود دارد که مواد هسته‌ای هنوز در آن‌جاست. ممکن است هنوز بتوانیم به آن دسترسی پیدا کنیم. بنابراین این درست نیست که بگوییم به دلیل نابود شدن همه چیز، چیزی برای دیدن وجود ندارد.»
او بیان کرد که مشکل آلودگی هسته‌ای محیط و احتیاط‌های لازم هنگام نزدیک شدن یا ورود به یک تاسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده یا تخریب شده، دو چالش بازرسی از این تاسیسات است اما آلودگی هسته‌ای در این محل‌ها در صورت وجود، محدود است و آژانس «دقیقاً می‌داند چه کاری باید انجام دهد و این دلیلی برای تعیین پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های جدید بازرسی نیست.»
عراقچی: درباره تاسیسات بمباران‌شده تعامل نمی‌کنیم
اظهارات گروسی در حالی مطرح شد که دیروز، گفت‌وگوی سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه با اتاق سردبیری خبرآنلاین منتشر شد. عراقچی در این گفت‌وگو تاکید کرد در تعامل با آژانس «در مورد تاسیسات هسته‌ای بمباران شده کاری نداریم و صرفاً درباره تاسیساتی که بمباران نشده‌اند در قالب مقررات آژانس همکاری می‌کنیم.» وزیر امور خارجه همچنین گفت که «چند روز قبل بازرسان آژانس برای فعالیت‌های فنی نیروگاه بوشهر به ایران آمدند و با آنها همکاری کردیم.»
گزارش مدیرکل به شورای حکام
گروسی در جریان ارائه گزارش خود به شورای حکام، با بیان اینکه بازرسان این نهاد به ایران بازگشته و در تاسیساتی که مورد حمله قرار نگرفته‌اند حضور پیدا کرده‌اند، ادعا کرد: «برای برقراری دوباره بازرسی‌های کامل، از جمله در تاسیسات آسیب‌دیده به تعامل بیشتری نیاز است تا به این وسطه ایران تعهدات خود ذیل توافق منع اشاعه تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) را اجرا کند. من به طور منظم با تهران در تماس هستم و از ایران می‌خواهم تا دسترسی آژانس به تاسیسات آسیب‌دیده، به‌ویژه به موجودی اورانیوم غنی‌شده با خلوص پایین و اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای خود را تسهیل کند که وضعیت آنها نیازمند رسیدگی فوری است.»
مدیرکل آژانس با توجه به اینکه موضوع نظارت بر اجرای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در ایران با پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که سند قانونی این توافق بود، دیگر در دستور کار شورای حکام قرار ندارد، درباره تعهدات ایران ذیل توافق ان‌پی‌تی گفت: «من در ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ در قاهره با وزیر امور خارجه ایران توافقی را امضا کردم که تفاهمی بر سر رویه‌های بازرسی‌های آژانس، ابلاغیه‌ها و اجرای تضمین‌ها در ایران، در پی حملات نظامی ماه ژوئن ارائه می‌دهد. ایران از آن زمان با اطلاع قبلی دسترسی آژانس برای انجام دادن بازرسی و تایید اطلاعات طراحی را در تقریباً تمامی تاسیسات آسیب‌ندیده در تهران تسهیل کرده است که مورد استقبال است.»
گروسی ادامه داد: «آژانس هنوز گزارش مربوط به تاسیسات آسیب‌دیده و مواد هسته‌ای مرتبط را که باید مطابق با تعهدات ایران تحت توافق پادمانی بدون تاخیر ارائه شود از ایران دریافت نکرده است. آژانس امروز هیچ‌گونه فعالیت راستی‌آزمایی در هیچ‌یک از تاسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده ایران انجام نداده است.» او درباره ذخایر اورانیوم ایران گفت: «دسترسی نداشتن آژانس به این مواد هسته‌ای در ایران به مدت پنج ماه به این معنی است که راستی‌آزمایی این مواد-مطابق با رویه معمول پادمان‌ها-مدت‌هاست که به تعویق افتاده است.»
