تائید و تکذیب انتقال پیام آمریکا به ایران/ تناقض‌های روند مسقط ادامه دارد
در روزهای گذشته سیگنال‌های متناقضی از پرونده مذاکرات ایران و آمریکا دریافت شده است؛ سیگنال‌هایی مرکب از اظهارنظرها، خبرهای تکذیب‌شده و سفر ناگهانی معاون سیاسی وزارت امور خارجه به مسقط
در روزهای گذشته سیگنال‌های متناقضی از پرونده مذاکرات ایران و آمریکا دریافت شده است؛ سیگنال‌هایی مرکب از اظهارنظرها، خبرهای تکذیب‌شده و سفر ناگهانی معاون سیاسی وزارت امور خارجه به مسقط. سفر مجید تخت‌روانچی به عمان پس از چندماه کمرنگی حضور مسقط در اخبار سیاست خارجی ایران، توجه‌ها را به این موضوع جلب کرد و روز شنبه این خبر منتشر شد که پیام آمریکا از طریق مسقط به ایران رسیده است اما خیلی طول نکشید که ابتدا یک منبع آگاه در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی این تبادل پیام را تکذیب کرد. بغدادالیوم مدعی بود این پیام حاوی ابراز تمایل آمریکا به از سرگیری مذاکرات ناتمام به خاطر حمله اسرائیل و سپس ایالات متحده به ایران و به دست آوردن یک توافق جدید است.
یک خبر و دو نظر رسمی
در روزی که گذشت، این تبادل پیام یک بار تکذیب و یک بار تائید شد. محمداسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در این باره گفت: «این مسائلی که مطرح می‌‌شود بیشتر عملیات روانی است و این خبر را تکذیب می‌کنم. آن زمان که آمریکا با ما مذاکره می‌کرد چرا به مراکز هسته‌ای ما حمله کرد؟ این موضوعات عملیات روانی است؛ می‌خواهند خودشان را مظلوم نشان بدهند. ما ده‌ها بار با آمریکایی‌ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم مذاکره کرده‌ایم اما در هیچ‌یک از این مذاکرات آن‌ها به تعهدات‌شان عمل نکرده‌اند.»
او با اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا پس از اشغال سفارت این کشور در ۱۳ آبان گفت: «بعد از تسخیر سفارت آمریکا در ایران، ۵۳ نفر از جاسوسان آمریکایی در اختیار دانشجویان پیرو خط امام بودند، آقای بهزاد نبوی با آمریکا مذاکره کرد و این افراد آزاد شدند و آن زمان مقرر شد که آمریکا پول‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند، اما به دلیل بدعهدی آمریکا این وعده عملی نشد و این اتفاق نیفتاد.»
این در حالی بود که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت عصر دیروز در گفت‌وگویی اعلام کرد: «وزارت خارجه پیام‌هایی را برای از سرگیری مذاکرات دریافت کرده‌است، راجع به کم و کیف پیام‌ها در فرصت مناسب توضیح خواهم داد.» تا لحظه تنظیم این گزارش، وزارت امور خارجه واکنشی به گزارش این رسانه عراقی نشان نداد.
صرفاً پس از انتشار خبری مبنی بر سفر قریب‌الوقوع عراقچی به مسقط که ظهر دیروز منتشر شد، منبعی آگاه در گفت‌وگو با تسنیم، خبر انجام این سفر را تکذیب کرد. در این خبر آمده بود که قرار است عراقچی شامگاه شنبه در سفری از پیش اعلام‌نشده به مسقط برود و منبع آن نیز خبرگزاری عمان بود.
آنچه در رسانه‌ها دست به دست می‌شد، تصویر این خبر در اکانت انگلیسی توئیتر این خبرگزاری بود. با توجه به این که خبر مذکور در حساب تائید‌شده رسمی خبرگزاری عمان وجود نداشت، مشخص نیست اصل تصویر جعلی بود یا خبر مذکور از صفحه توئیتر این رسانه عمانی حذف شده بود.
چرا توجه‌ها به مسقط جلب شد؟
سفر ناگهانی مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه به عمان در هفته گذشته، اولین قدم جلب توجه‌ها به مسقط بود. با توجه به نقش عمان در رابطه ایران و آمریکا و تاثیرگذاری آن در شکل‌گیری روندهای مذاکراتی، به‌طور کلی هر تماس یا سفری از سوی مقامات سیاسی ایران در ارتباط با مسقط، از این زاویه مورد توجه قرار می‌گیرد. تخت‌روانچی در جریان این سفر نشستی مطبوعاتی با رسانه‌های عمانی داشت و برخی اظهارات پیشین درباره چارچوب مذاکراتی و نگاه جمهوری اسلامی به این موضوع را بازگو کرد.
او گفت: «دولت آمریکا آمادگی برای مذاکره بر اساس اصل برابری نشان نمی‌دهد که این مسئله ایران را وادار می‌کند که هیچ توجیهی را برای ادامه مذاکرات در سایه شرایط کنونی نبیند.» تخت‌روانچی همچنین به این موضوع نیز اشاره کرد که «ما بر لزوم این امر تاکید کردیم که باید مذاکره سازنده باشد و نتایج آن از قبل تعیین نشده باشد؛ بلکه نتایج در گرو روند مذاکرات و روحیه همکاری میان طرف‌ها باشد.»
دیروز هم مصاحبه‌ای از عراقچی با رسانه قطری الجزیره منتشر شد که این موضوع را مورد توجه قرار داده بود: «آماده مذاکره برای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌مان هستیم و از صلح‌آمیز بودن آن اطمینان داریم. امکان دستیابی به یک توافق عادلانه وجود دارد، اما واشنگتن شروط غیرقابل قبولی را مطرح کرده است.درباره برنامه موشکی‌مان مذاکره نخواهیم کرد و هیچ فرد عاقلی نمی‌تواند خلع سلاح آن را بپذیرد. نمی‌توانیم غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کنیم و آنچه با جنگ به دست نیامده، نمی‌تواند با سیاست داده شود. تمایلی به مذاکرات مستقیم با واشنگتن نداریم و می‌توانیم از طریق مذاکرات غیرمستقیم به توافق برسیم.»
درخواست عمان از تهران و واشنگتن
در این مسیر اما از اظهارات و ابراز تمایل بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان نیز نباید غافل شد. البوسعیدی که در جریان مذاکرات پیش از جنگ نقش اصلی میانجی‌گری و تبادل پیام میان تیم‌های دیپلماتیک ایران و آمریکا را بر عهده داشت، روز شنبه طی سخنرانی در همایش گفت‌وگوی منامه ۲۰۲۵ که در بحرین برگزار می‌شد، اعلام کرد که عمان خواستار بازگشت ایران و آمریکا به میز مذاکره است.
او در این سخنرانی همچنین از ایران به صورت مستقیم دفاع و از اسرائیل به صورت مستقیم انتقاد کرد. او بر این موضوع تاکید کرد که اقدامات اسرائیل طی دو سال گذشته و خویشتنداری‌های تهران «به وضوح آشکار می‌کند که اسرائیل و نه ایران منبع اصلی نبود امنیت در منطقه است.»
البوسعیدی با یادآوری برگزاری پنج دور مذاکره پیش از جنگ ۱۲ روزه، گفت: «تنها سه روز پیش از دور ششم و شاید سرنوشت‌ساز مذاکرات، اسرائیل در اقدامی غیرقانونی و مرگبار، بمب‌ها و موشک‌های خود را رها کرد.» وزیر خارجه عمان همچنین خواستار تغییر در چارچوب همکاری منطقه‌ای با ایران شد. او گفت: «در طول سال‌ها شورای همکاری خلیج فارس در بهترین حالت، صرفاً نظاره‌گر بوده و اجازه داده ایران منزوی شود. من معتقدم که این وضعیت باید تغییر کند و باید همین حالا تغییر کند.»
در چنین فضایی بود که گزارش رسانه عراقی بغدادالیوم با ادعای انتقال پیام آمریکا به ایران هم منتشر شد. دیروز و در ادامه توجه‌ها به موضوع مسقط، دو واکنش دیگر نیز به این ادعا نشان داده شد. لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال در پاسخ به سوال یک کاربر توئیتری نوشت که «من از هیچ پیشرفت مشخصی در مورد مذاکرات ایران و آمریکا باخبر نیستم.»
باراک راوید، خبرنگار آکسیوس نیز مدعی شد: «تا جایی که من می‌دانم، یک کانال ارتباطی باز و مستقیم بین آمریکا و ایران وجود دارد و نیازی به واسطه‌ها نیست.»
روندی که ناکام ماند
اوایل امسال بود که با ارسال نامه‌ای از سوی دونالد ترامپ، مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با وساطت و نقش‌آفرینی مستقیم عمان آغاز شد. این مذاکرات چه در مسقط و چه در رم، با انتقال پیام توسط وزیر خارجه عمان انجام می‌شد و ساختمان دیپلماتیک این کشور در پایتخت ایتالیا نیز محل برگزاری گفت‌وگوها بود. ایران و آمریکا پنج دور مذاکره غیرمستقیم با همین مدل انجام دادند که در زمان برگزاری نیز انتقادهای زیادی به آن مطرح می‌شد اما در هر صورت بر اساس اعلام وزارت امور خارجه، تصمیم بر این بود که مذاکرات به این صورت انجام شود.
روز پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۴۰۴ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کرد و به فاصله چند ساعت، در بامداد جمعه ۲۳ خرداد، حمله اسرائیل به ایران آغاز شد. بخشی از تاسیسات هسته‌ای ایران در جریان حمله‌های اسرائیل آسیب‌های جدی دید اما حمله اصلی روز یکم تیرماه، توسط آمریکا انجام شد. آمریکا در جریان عملیاتی به نام چکش نیمه‌شب، با تجاوز به ایران، سایت‌های هسته‌ای اصلی کشور یعنی دو تاسیسات غنی‌سازی فردو و نطنز به همراه سایت اصفهان را هدف قرار داد. این حمله با استفاده از بمب‌های سنگرشکن رهاشده از بمب‌افکن‌های بی‌دو و موشک‌های تاماوهاک شلیک شده از زیردریایی‌های مستقر در دریای عرب انجام شد.
از آن زمان تاکنون، بر اساس اخبار و اظهارات، تبادل پیام‌هایی میان ایران و آمریکا انجام شده و حتی قرار بود مذاکراتی چندجانبه میان ایران و تروئیکا به همراه نماینده اتحادیه اروپا با حضور آمریکا نیز در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شود که این اتفاق نیفتاد.
