چالش‌های امنیتی و داخلی اسرائیل؛ فرصت حزب تازه آیزنکوت
از ویژگی‌های اصلی حزب آیزنکوت می‌توان به شخصی بودن، سلبی بودن و حمایت از ائتلاف‌سازی در میان مخالفان نتانیاهو اشاره کرد.
به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از تسنیم، گادی آیزنکوت، رئیس سابق ستاد کل نیروهای دفاعی رژیم صهیونیستی و یکی از چهره‌های برجسته نظامی و سیاسی این رژیم، روز سه‌شنبه (16 سپتامبر 2025) حزب سیاسی جدیدی به نام «یاشار! با آیزنکوت» را تأسیس کرد. این اقدام تنها دو ماه پس از استعفای وی از حزب بلوک دولت بنی گانتس و خروج از کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) صورت گرفته و در شرایطی رخ می‌دهد که رژیم صهیونیستی با بحران‌های داخلی عمیق، از جمله جنگ ادامه‌دار در غزه و تنش‌های سیاسی، دست و پنجه نرم می‌کند.
حزب جدید با تمرکز بر «ترمیم، التیام و امید» برای جامعه صهیونیستی، تلاش دارد تا جایگزینی برای دولت فعلی بنیامین نتانیاهو ارائه دهد و زمینه‌ساز اتحاد بیشتر در میان احزاب مخالف شود.
آیزنکوت که سابقه‌ای طولانی در ارتش رژیم صهیونیستی دارد و از سال 2015 تا 2019 به عنوان رئیس ستاد کل نیروهای ارتش اسرائیل خدمت کرده است، این حزب را با همراهی حدود 120 چهره برجسته از بخش‌های مختلف جامعه صهیونیستی راه‌اندازی کرده است.
این افراد شامل رهبران سیاسی، نظامی و فناوری می‌شوند که نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد یک ائتلاف گسترده است. از جمله بنیانگذاران برجسته می‌توان به ماتان کاهانا، نماینده سابق کنست و وزیر سابق امور مذهبی اشاره کرد که اندکی پس از آیزنکوت از حزب گانتس استعفا داد.
دیگر اعضای کلیدی عبارتند از: یوآو هورویتز، مدیرکل سابق دفتر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، تال روسو، سرلشکر بازنشسته ویکی از فرماندهان ارشد نظامی سابق، نیر زوهار، رئیس شرکت فناوری ویکس (یکی از شرکت‌های بزرگ فناوری رژیم صهیونیستی) و شیر سیگل، دختر اسیران سابق آویوا و کیث سیگل که به عنوان فعال و مدافع حقوق اسیران اسرائیلی باقی مانده در نوار غزه شناخته می‌شود و در کمپین‌های مربوط به آزادی اسرا فعالیت داشته است.
نام حزب «یاشار! با آیزنکوت» برگرفته از واژه عبری «یاشار» است که به معنای «مستقیم» یا «راست» ترجمه می‌شود، اما در زمینه فرهنگی و سیاسی، مفهوم صداقت اخلاقی، راست‌قامتی و شفافیت را نیز القا می‌کند.
ماتان کاهانا در توضیح این نام تأکید کرده که آن عمدتاً الهام‌گرفته از اظهارات الی شارابی، یکی از اسیران آزادشده از دست حماس است. شارابی در مصاحبه‌ای در اوایل سال جاری میلادی گفته بود که مسئله آزادسازی اسرا «نه مربوط به جناح راست یا چپ است، بلکه به صداقت (یاشار) مربوط است.» این نام‌گذاری نشان‌دهنده تلاش حزب برای فراتر رفتن از تقسیم‌بندی‌های سنتی سیاسی در رژیم صهیونیستی و تمرکز بر مسائل ملی و اخلاقی است.
آیزنکوت در بیانیه رسمی تأسیس حزب، این اقدام را «یک ضرورت شخصی و سراسری» توصیف کرد و گفت: «حزب یاشار! با آیزنکوت امنیت و منافع ملی اسرائیل را بالاتر از همه ملاحظات دیگر قرار خواهد داد، یک جایگزین حاکمیتی گسترده ایجاد خواهد کرد و به عنوان پایه‌ای برای اتحاد بیشتر عمل خواهد کرد.
همه این تلاش‌ها برای تضمین وجود کابینه اسرائیل به عنوان یک موجودیت یهودی، دموکراتیک و قوی، در روح اعلامیه استقلال است.» وی همچنین افزود: «شهروندان اسرائیل شایسته رهبری هستند که با صداقت و تعهد عمیق به آینده مشترک ما به عموم خدمت کند و اسرائیل را به عنوان یک جامعه الگو در چشم شهروندانش و جهان معرفی کند.» این بیانیه بر اولویت‌های امنیتی، اتحاد داخلی و اصلاحات اجتماعی تأکید دارد و نشان‌دهنده انتقادهای آیزنکوت از سیاست‌های کابینه نتانیاهو است.
این تحول سیاسی در حالی رخ می‌دهد که احزاب مخالف رژیم صهیونیستی در حال جابه‌جایی و مانور برای تشکیل یک جبهه متحد پیش از انتخابات آتی هستند که طبق برنامه تا اکتبر 2026 برگزار خواهد شد. آیزنکوت در ماه ژوئیه 2025 از حزب بلوک دولت بنی گانتس استعفا داد و همزمان از کنست خارج شد.
آیزنکوت در اظهارات پس از استعفا، اختلافات سیاسی با گانتس را دلیل اصلی جدایی عنوان کرد و گفت که اگرچه سال‌ها با یکدیگر همکاری کرده‌اند و احترام متقابل وجود دارد، اما تفاوت‌های بنیادین آنها را از هم جدا کرده است. مدتی بعد که اثر این جدایی خود را در نظرسنجی‌ها نشان داد و حزب گانتس به زمره احزاب دارای چالش با حد نصاب 3.25 درصدی اضافه شد، وی حتی از گانتس خواسته بود تا کناره‌گیری کند و راه را برای یک فهرست جایگزین هموار سازد.
آیزنکوت همچنین به یکی از منتقدان صریح سیاست‌های ائتلاف نتانیاهو در جنگ غزه تبدیل شده است. وی کابینه فعلی را «ناشایست» توصیف کرده و آن را متهم به «ترسویی»، «عدم تصمیم‌گیری سیاسی» و اولویت دادن به «ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک» کرده است، به ویژه در مورد افرادی که خواهان اسکان مجدد صهیونیست‌ها در نوار غزه هستند.
این انتقادها ریشه در تجربیات شخصی آیزنکوت دارد: پسر وی، گال آیزنکوت، در دسامبر 2023 در حالی که در عملیات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی در غزه خدمت می‌کرد، کشته شد. در آن زمان، آیزنکوت عضو کابینه جنگ اضطراری بود که پس از عملیات 7 اکتبر 2023 حماس تشکیل شده بود. این کابینه بعداً منحل شد و جنگ غزه همچنان ادامه دارد و رژیم صهیونیستی را با چالش‌های امنیتی و اقتصادی روبرو کرده است.
تأسیس حزب جدید واکنش‌های سریعی از سوی رهبران مخالف نتانیاهو برانگیخت. یائیر لاپید، رهبر حزب یش عتید (یکی از احزاب اصلی مخالف)، بلافاصله در شبکه اجتماعی X (توئیتر سابق) تبریک گفت و نوشت: «با هم موفق خواهیم شد و مسیر کابینه اسرائیل را تغییر خواهیم داد.» یائیر گولان، رئیس حزب دموکرات‌ها، نیز با تأکید بر لزوم اتحاد، در پستی نوشت: «اسرائیل در خطرناک‌ترین نقطه خود قرار دارد و نتانیاهو دموکراسی اسرائیل را به جدی‌ترین بحران در تاریخ ما می‌کشاند. ما امکان تقسیم در اردوگاه دموکراتیک را نداریم. گادی، بیایید متحد شویم، پیروز شویم و اسرائیل را نجات دهیم.» این واکنش‌ها نشان‌دهنده تمایل مخالفان برای تشکیل یک بلوک متحد علیه نتانیاهو است.
در هفته‌های اخیر، آیزنکوت دیدارهایی با رهبران کلیدی مخالف داشته است. وی در سپتامبر با لاپید دیدار کرد و آنها توافق کردند تا نشستی از رهبران «بلوک تغییر» (ائتلاف سابق مخالفان) برگزار کنند تا هماهنگی‌ها را تعمیق بخشند و راهنمای اساسی برای دولت آینده تدوین کنند. علاوه بر این، آیزنکوت چندین بار با نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی، ملاقات کرده است. بنت نیز در حال تشکیل حزب جدیدی است و این دیدارها گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال ائتلاف بین آنها را افزایش داده است. همچنین، آیزنکوت با یائیر گولان دیدار کرده که این امر بر تلاش برای وحدت در میان مخالفان تأکید دارد.
- ویژگی های حزب جدید
- شخصی بودن: نخستین ویژگی حزب جدید این است که براساس اعتبار رهبران و دیگر اعضای حزب بنا شده است. یعنی گادی آیزنکوت اساس اعتبار و وزن سیاسی این حزب را تشکیل می‌دهد. معمولاً احزابی که به دور یک شخصیت سیاسی در اسرائیل شکل می‌گیرند، تنها برای یک بازه زمانی کوتاه از محبوبیت برخوردار هستند و زمان به زیان آنهاست. گانتس و لاپید دو نمونه جدی از احزاب شخصی در اسرائیل هستند.
- سلبی بودن: دومین ویژگی این حزب نیز سلبی بودن ایدئولوژی و ابتنای دیدگاه‌های آن بر روندی متضاد با کابینه نتانیاهو و مخالفت با اوست. این ویژگی اگرچه برای بخشی از جامعه اسرائیل جذاب است، اما معمولاً باعث شده در مقابل مخالفان نتانیاهو یک جناح مستحکم تر از هواداران وی نیز شکل بگیرد. در واقع اگر دیدگاه‌های ایجابی احزاب سیاسی بیشتر از دیدگاه‌های سلبی آنها نباشد، در بلند مدت نمی‌توانند فعالیت مستمر داشته باشند.
- هوادای از اتحاد و ائتلاف: یکی از اصلی‌ترین نقاط قوت حزب یاشار، هواداری آن از ائتلاف سازی در میان مخالفان نتانیاهو است و نباید تأسیس حزب جدید توسط آیزنکوت را حمل بر تکروی وی و تمایل او به اقدامات مستقلانه کرد. به نظر می‌رسد احتمال تشکیل ائتلافی مرکب از نفتالی بنت، آیزنکوت و آویگدور لیبرمن زیاد است و گاه حتی صحبت از پیوستن لاپید نیز به ائتلاف می‌شود.
این تحولات سیاسی در رژیم صهیونیستی در حالی رخ می‌دهد که این رژیم با چالش‌های متعددی روبرو است: جنگ غزه که پس از عملیات 7 اکتبر 2023 آغاز شد، منجر به کشته شدن هزاران فلسطینی و چند ده نظامی صهیونیست شده و اقتصاد رژیم را تحت فشار قرار داده است. علاوه بر این، بحران‌های داخلی مانند اعتراضات علیه اصلاحات قضایی نتانیاهو و مسائل مربوط به گروگان‌ها، فضای سیاسی را ملتهب کرده است. تحلیلگران معتقدند که تأسیس حزب آیزنکوت می‌تواند نقشه سیاسی رژیم صهیونیستی را تغییر دهد و به مخالفان کمک کند تا در انتخابات آتی، نتانیاهو را به چالش بکشند.
